Rudnici u Tarnovskoj gori

Rudnik u Tarnovskoj gori
Rudnik u Tarnovskoj gori
Svjetska baština – UNESCO
	Poljska
Registriran:	2017.
Vrsta:	Kulturno dobro
Mjerilo:	i, ii, iv
Ugroženost:	no
Referenca:	UNESCO

Rudnik u Tarnovskoj gori nalazi se u Gornjoj Šleziji, u jednom od glavnih rudarskih područja centralne Evrope, južna Poljska. Sastoji se od podzemnog rudnika sa tunelima, oknima, galerijama i drugim karakteristikama vodoprivrednog sistema i danas predstavljaju ostatke rudarske industrije srebra, olova i cinka.^[1]

Područje Tarnovske gore poznato je po bogatstvu olovne rude pod nazivom galena, iz koje se takođe dobiva srebro i cink. Od 16. vijeka postaje jedan od vodećih industrijskih centara u istočnoj Evropi. Period procvata trajao je do kraja 16. vijeka. U 17. vijeku ruda se počela vaditi na većim dubinama što je stvaralo probleme sa vodom koja je plavila rudnik. Uskoro je počeo Tridesetogodišnji rat i proizvodnja je stala. U 18. vijeku Šlezija je postala dio Pruskog carstva.

Godine 1776. vlasnici rudnika su posjetili najveće engleske industrijske centre, koji su u drugoj polovini 18. vijeka bili predvodnik evropske industrije. Tamo su naučili principe rada rudnika uglja, koksare, upotrebu parnih mašina, izgradnju vodenih kanala i otvora za drenažu rudarskih iskopa. Rudnik je uspješno radio do 1913. god. kada je zatvoren zbog iscrpljivanja rude galenata. Četiri vijeka rudari su iskopali preko 20.000 okna i preko 150 kilometara podzemnih koridora.

Svjetska baština[uredi | uredi kod]

Predsjednik Poljske je 2004. godine proglasio rudnik istorijskim spomenikom. Od 2006. godine dio je rute šleskih industrijskih spomenika. Rudnik je 2014. godine postao dio Evropske rute industrijskog naslijeđa.^[2]

Rudnik u Tarnovskoj gori je 2017. godine upisan na UNESCO-ov popis mjesta svjetske baštine tokom zasjedanja u Krakovu.^[3]

Najveći dio rudnika se nalazi pod zemljom, dok se na površini nalaze ostaci šahtova i gomila otpada, kao i ostaci parne pumpne stanice iz 19. stoljeća. Elementi vodoprivrednog sistema, koji se nalaze pod zemljom i na površini, svjedoče o stalnim naporima tokom tri vijeka da se isuši podzemna eksploatacija i da se suvišna voda iz rudnika koristi za snabdijevanje gradova i industrije.