Radijaciona terapija
| Radijaciona terapija | |
|---|---|
| Intervencija | |
| ICD-10-PCS | D |
| ICD-9-CM | 92.2-92.3 |
| MeSH | D011878 |
| OPS-301 code: | 8–52 |
| MedlinePlus | 001918 |
Radijaciona terapija (radioterapija, radijaciona onkologija, RT, RTx, XRT) jeste medicinska upotreba jonizirajuće radijacija, generalno u okviru tretmana raka da bi se kontrolisale ili ubile maligne ćelije. Radijaciona terapija može da bude delotvorna kod brojnih tipova kancera, ako su locirani na jednoj oblasti tela. Ona se takođe može koristiti kao deo adjuvantne terapije, za sprečavanje ponovne pojave tumora nakon hirurškog uklanjanja primarnog malignog tumora (na primer, u ranim stupnjevima raka dojke). Radijaciona terapija se sinergistički koristi sa hemoterapijom, pre, tokom, i nakon hemoterapije kod podložnih tipova raka.[1]
Radijaciona terapija se često primenjuje na kancerogene tumore zbog njene sposobnosti da kontroliše ćelijski rast. Jonizirajuća radijacija deluje putem oštećivanja DNK kanceroznog tkiva, što dovodi do ćelijske smrti. Da bi se poštedela normalna tkiva (kao što je koža ili organi kroz koje radijacija mora da prođe da bi se tretirao tumor), usmereni radijacioni snopovi se isporučuju iz nekoliko pravaca pod takivim uglovima izlaganja da se ukrštaju u tumoru, čime se isporučuje znatno veća apsorbovana doza tumoru neko okolnom zdravom tkivu. Osim samog tumora, radijaciona polja mogu isto tako da obuhvate limfne čvorove, ako su oni klinički ili radiološki povezani sa tumorom, ili ako se smatra da postoji rizik od subkliničkog malignog širenja. Neophodno je da se obuhvati mmargina normalnog tkiva oko tumora da bi se uzele u obzir neizvesnosti u kalibraciji instrumenta i unutrašnje pomeranje tumora. Te neizvesnosti mogu da budu uzrokovane unutrašnjim kretanjem (na primer, disanje ili punjenje bešike) i pomeranjem spoljašnjih oznaka na koži relativno na poziciju tumora.
Radijacina onkologija je medicinska specijalnost koja se bavi propisivanjem radijacije. Ona nije istovetna sa radiologijom, upotrebom radijacije u medicinskoj vizualizaciji i dijagnostici. Radijaciju može da propiše radijacioni onkologist sa ciljem lečenja ili kao adjuvantnu terapiju. Ona se takođe može koristiti kao palijativni tretman (kad lečenje nije moguće, pri čemu je cilj lokalna kontrola bolesti ili olakšavanje simptoma) ili kao terapeutski tretman (kad je terapija korisna za produžavanje života). Radioterapija se često kombinuje sa hirurškim intervencijama, hemoterapijom, hormonskom terapijom, imunoterapijom ili nekom od kombinacijom ova četiri pristupa. Najzastupljeniji tipovi kancera se mogu tretirati radijacionom terapijom na neki način. Precizna namena tretmana zavisi od tipa tumora, njegove lokacije, i stupnja, kao i od opšteg zdravlja pacijenta. Totalna telesna iradijacija (TBI) je tehnika radijacione terapije koja se koristila za pripremu tela da primi transplant koštane srži. Brahiterapija, u kojoj je radijacioni izvor unutar ili pored lečene oblasti, je još jedna forma radijacione terapije kojom se minimizuje izlaganje zdravog tkiva tokom procedura tretiranja kancera dojke, prostate i drugih organa.
Radijaciona terapija ima nekoliko oblika primene kod nemalignantnih oboljenja, kao što je tretman trigeminalne neuralgije, akustičnih neuroma, ozbiljna tiroidna bolest oka, pterigijum, pigmentisani vilonodularni sinovitis, i sprečavanje rasta keloidnih ožiljaka, vaskularna restenoza, i heterotopička osifikacija. Upotreba radijacione terapije kod nemalignih oboljenja je ograničena delom zbog mogućeg rizika od nastanka kancera uzrokovanog radijacijom.
Reference[uredi | uredi kod]
- ↑ Charles M. Washington, Dennis T. Leaver (2009). Principles and Practice of Radiation Therapy (3rd izd.). Mosby. ISBN 0323053629.
Literatura[uredi | uredi kod]
- Ash D, Dobbs J, Barrett, A (1999). Practical radiation therapy planning. London: Arnold. ISBN 0-340-70631-7.
- Lawrence Chin, MD and William Regine, MD, Editors (2008). Principles of Stereotactic Surgery. Berlin: Springer. ISBN 0-387-71069-8.
- Mayles, P; Rosenwald, JC; Nahum, A (2007). Handbook of Radiation therapy Physics: Theory and Practice. Taylor & Francis. ISBN 978-0-7503-0860-1. Arhivirano iz originala na datum 2012-10-15. Pristupljeno 2014-03-21.
- McGarry, M (2002). Radiation therapy in Treatment. AUSG Books.
- Williams JR, Thwaites DI (1993). Radiation therapy physics in practice. Oxford [Oxfordshire]: Oxford University Press. ISBN 0-19-963315-0.
Vanjske veze[uredi | uredi kod]
- Human Health Campus The official website of the International Atomic Energy Agency dedicated to Professionals in Radiation Medicine. This site is managed by the Division of Human Health, Department of Nuclear Sciences and Applications
- RT Answers – ASTRO: patient information site
- Proton Radiation Therapy
- The Radiation Therapy Oncology Group: an organisation for radiation oncology research
- RadiologyInfo -The radiology information resource for patients: Radiation Therapy
- Source of cancer stem cells' resistance to radiation explained on YouTube.
- Cancer Management Handbook: Principles of Radiation Therapy Arhivirano 2009-05-15 na Wayback Machine-u
- Biologically equivalent dose calculator