Prva bitka kod Bedrijakuma
| Prva bitka kod Bedrijakuma | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Segment sukoba vezanih uz Godinu četiri cara | |||||||
| |||||||
| |||||||
| Sukobljene strane | |||||||
| Rimsko Carstvo (snage vjerne caru Otonu) | pobunjene legije (pristaše Vitelija) | ||||||
| Komandanti i vođe | |||||||
| Oton | Fabius Valens, Caecina Alienus | ||||||
Prva bitka kod Bedrijakuma se odigrala kraj Cremone kao dio građanskih ratova koji su pogodili Rimsko Carstvo u tzv. Godini četiri cara. Na jednoj strani su se nalazile pristaše cara Otona, a na drugoj pobunjenici koji su se stavili na stranu vojskovođe Vitelija. Bitka je završila pobjedom Vitelijevih pristaša, a nakon čega je Oton izvršio samoubistvo, a Vitelije postao novi car.
Uvod[uredi | uredi kod]
Nakon što je sredinom 68. dizanjem pobune i maršem svojih legija na Rim ishodio samoubistvo cara Nerona te od Senata proglašen za cara, Galba je za samo nekoliko mjeseci naglo izgubio popularnost. Glavni razlog je bilo njegovo neispunjenje obećanja vojnicima da će ih financijski nagraditi za vrijednost, ali se nezadovoljstvo proširilo i na sam Senat u Rimu. Na samom početku 69. se protiv Galbe pobunila rimska vojska u Donjoj Germaniji, čiji se komandant Vitelije proglasio carem te organizirao vlastiti marš na Rim. Međutim, za samo nekoliko dana je Galba ubijen, a prijestolje je, uz podršku pretorijanaca, preuzeo nekadašnji Neronov prijatelj Oton. To Vitelija nije omelo u njegovim planovima te je zajedno sa vojskom nastavio marširati na Rim.
Vitelijeva vojska se sastojala od XXI Rapax i V Alaudae legije, kao i snažnih kontingenata iz drugih rajnskih legija, uz veliki broj batavskih pomoćnih trupa, što je ukupno činilo oko 70.000 ljudi. Vitelijeve snage su podijeljene u dvije grupe - jednu pod Aulom Cecinom Alijenom i drugu pod Fabijem Valensom. Cecinine snage su prešle Prijevoj sv. Bernarda, prodrle u Sjevernu Italiju i napale Placentiju, ali su odbijene.
U međuvremenu je i Oton organizirao vojsku koja je trebala poraziti pobunjenike. Rim je napustio 14. marta, ostavivši svoj brata Ticijana da u jegovo ime upravlja gradom. Svoju je bazu organizirao u Brikselumu (današnji Brescello) gdje je okupio I Adiutrix i XIII Gemina legiju, zajedno sa prethodnicom XIV Gemina legije i odredom gladijatora. U Otonovom štabu se nalazio i Svetonije Paulin, bivši guverner Britanije proslavljen pobjedom nad Budikinim ustanicima nepunu deceniju ranije. Oton je nešto kasnije odlučio da k sebi pozove i Ticijana, kao i kontingent pretorijanaca. Iz Dalmacije su, pak, dolazile svježe lojalne trupe.
Prije Ticijanovog dolaska je, pak, došlo do prvog okršaja između sukobljenih vojski. Na Via Postumiji, odnosno pola puta između Kremone i Bedrijakuma, Cecina je carskim snagama pokušao postaviti zasjedu kod Locus Castroruma. Svetonije Paulin je, međutim, prozreo Cecinine namjere te ga je porazio i natjerao da se povuče prema Kremoni. Tamo je Cecina spojio sa ostatkom pobunjeničke vojske pod Valensom.
Tok bitke[uredi | uredi kod]
Uspjeh u razbijanju Cecininog odreda je ohrabrio carske trupe, a najviše Ticijana koji je inzistirao da se iskoristi prilika i neprijatelj odlučno razbije. Svetonije Paulin je, pak, savjetovao oprez, odnosno da se sačekaju kontingenti iz Dalmacije. Oton je, pak, stao na stranu svog brata i odobrio napad na Kremonu, dok je sam ostao u Brikselumu da čeka ishod.
Dvije vojske su se ponovno srele 14. aprila, na pola puta između Bedrijakuma i Kremone. Carske trupe su bile iscrpljene dugotrajnim maršem, ali su se dobro borile, pogotovo I Adiutrix legija čiji su se neiskusni regruti - bivši mornari iz Ravenne - uspjeli oduprijeti Vitelijevim veteranima iz XXI Rapax legije te im čak preoteti orla. Međutim, XIII Gemina je popustila u sudaru sa V Alaudae; I Adiutrix se zbog toga, kao i udara Batavaca u bok, morala povući. U bitci je na obje strane, prema Kasiju Dionu, poginulo 40.000 ljudi.
Carske trupe su se uspjele povući do vlastite logora, ali su sljedeći dan, umjesto nastavka borbe ponudili zakletvu vjernosti Viteliju. Ta je ponuda prihvaćena, te su vitelijevske snage u njega primljene kao prijatelji.
Posljedice[uredi | uredi kod]
Kada je vijest o porazu, odnosno predaji vojske kod Bedrijakuma došla do Otonovog štaba u Brikselumu, većina Otonovih oficira je smatrala da se otpor može nastaviti, s obzirom da je car još uvijek na raspolaganju imao značajne snage, uključujući pojačanja iz Dalmacije. Oton je, međutim, odlučio da umjesto toga izvrši samoubistvo, objasnivši to željom da Rim poštedi nepotrebnih smrti i pustošenja. Taj njegov čin su kasniji historičari držali jednim od najplemenitijih u Godini četiri cara.
S obzirom da je Otonova smrt riješila glavni spor, Vitelijeva vojska je bez ikakvog otpora umarširala u Rim, a Vitelije je nakon trijumfalnog ulaska od Senata proglašen za cara.