Protest
 Ovo je glavno značenje pojma Protest. Za druga značenja, v. Protest (razvrstavanje). |
| Protest | |
|---|---|
 | |
Protest (od latinskog glagola prōtestārī = protiviti se[1]) ili prosvjed[2], je naziv za energični javni prigovor ili istup protiv nečijeg djelovanja koje se smatra nepravilnim.
On može biti individualni, - kao čin jedne osobe, ili kolektivni - kad u njemu sudjeluje više osoba. Protestirati se može na praktički neograničeni broj načina, - od toga da se skine na javnom mjestu - ili obuče nešto poput burke, do gerilskog oblika ratovanja - bacanjem molotovljevih koktela. I razlozi za protest mogu biti praktički - neograničeni, od nezadovoljstva nečijim ponašanjem (ili oblačenjem), do poskupljenja struje ili gubitka radnog mjesta. Dakle protesta ima kojekakvih od političkih, ekonomskih, kulturnih, vjerskih, sportskih, modnih...
Sudionici mogu organizirati protest kao način da javno iznesu svoje stavove u želji da utječu na javno mišljenje ili vladinu politiku, ili poduzeti direktnu akciju u nastojanju da ostvare željene promjene.
Oblici protesta[uredi | uredi kod]
- Okupacija tvornica
- Bojkot
- Demostracije i protestni marševi
- Paljenje zastava
- Nenasilni otpor Satyagraha
- Skvotiranje
- Štrajk glađu
- Informacijska gerila
- Blokada, cesta, željezničkih pruga, aerodroma, gradova, kasarni...
- Online-protesti (hakiranje domena)
- Pjevanje protestnih pjesama
- Bune
- Peticije i pisma
- Izdavanje samizdata i flajera
- Štrajkovi
- Parade
- Sabotaže
- Sit-in (ometanje prometa sjedenjem)
- Građanska neposlušnost
Politički protest[uredi | uredi kod]
Politički protest je vrsta političke aktivnosti, a to mogu biti; demonstracije, štrajkovi, pa čak i nasilje, koje najčešće poduzimaju one grupe koje nemaju pristup javnosti, jer su im ciljevi u oštroj suprotnosti sa vladajućom elitom. Ponekad se protestira oko pojedinog problema, ali često i oko čitavog niza. Razlozi za protest mogu biti - kojekakvi od prigovora vjerskih, etničkih ili jezičnih manjina, poljoprivrednika, žena, mladih... Politički protesti mogu nastati iz bilo kojeg sloja društva, a i isto tako iz bilo kojeg ideološkog oprijedjeljenja, od ljevičarskih do desničarskih.[3]
U slučaju kad se protestni pokreti počinju služiti - metodama van zakonske regulative, države obično reagiraju - represijom, ponekad simboličkom, a ponekad vrlo grubom. Najčešće se nastoji njihove lidere kooptirati u institucijalizirane političke vode, i tako otupiti pokret, i snagu njegovih protesta. Na taj način protestni pokret, postaje nova institucionalizirana interesna grupa koja počinje djelovati u političkom okruženju, protiv kog se bunila. Ponekad se takvi pokreti sami razviju do političke partije - okupljeni oko njihovog određenog problema, zbog kog su protestirali, i sudjeluju u izborima po utvrđenim pravilima igre, kojih se više, manje pridržavaju.[3]
Historija[uredi | uredi kod]
Protesta je bilo od kad postoje ljudi, ali su masovni protesti, postali moderan oblik političke borbe tek od povećanja broja stanovnika od početka 19. vijeka, i rađanja masovnih medija koji su im osigurali - publicitet.
Politički protesti bili su osobito popularni tokom 1960-ih (Hippie pokret, Nova ljevica), tad su se održavali veliki antiratni mitinzi protiv nuklearnog oružja i rata u Vijetnamu, studentski protesti po fakultetima, protesti feministkinja i mladih, protiv rasne diskriminacije.[3] Protestni pokreti su danas normalni dio političkih procesa, u zemljama zapadne demokracije[3] (ali samo onda kad se to radikalno ne kosi sa principima te iste demokracije). U brojnim slučajevima same vlade organiziraju proteste - protiv nečega (obično prilično benignog), kao oblik političkog spina da zamagle prave probleme koji tište njihova društva, i usmjere pažnju i sve frustracije društva na problem - koji to uopće nije. Tad se organiziraju i prave cirkuske priredbe pred televizijskim reporterima, sa mnoštvom policajaca i fingiranim tučnjavama. Time se danas služe i Palestinci u prikazu svojih patnji i žrtava izraelskog terora, svi brzo uče - tako da je danas teško razlikovati - prave od fingiranih protesta.
Neki od najpoznatijih historijskih protesta[uredi | uredi kod]
- Protestanska reformacija na početku 16. vijeka po Sjevernoj Evropi
- Protesti u Trinaest kolonija od 1770. (Američka revolucija)
- Protesti po Francuskoj - 1789. (Francuska revolucija)
- Haymarketski neredi, iz Chicaga - 1886. (Prvi maj)
- Marš na Washington za poslove i slobodu - 1963. Martina Luthera Kinga
- Šesdesetosma - 1968. , Val studentskih i radničkih protesta širom svijeta
- Stounvolska revolucija - 1969. protest LGBT osoba u New Yorku
- Protest na Tiananmenskom trgu - 1989. studentski protesti u Pekingu
- Seattle 1999 protiv politike Svjetske trgovinske organizacije
- Prva i Druga palestinska intifada
- Arapsko proljeće
- Okupacija Wall Streeta - 2011.
Izvori[uredi | uredi kod]
- ↑ Bratoljub Klaić (1978). „Rječnik stranih riječi” (hrvatskosrpski). Nakladni zavod Matice Hrvatske. str. 1103. Pristupljeno 14. 02. 2013.
- ↑ „pròsvjed” (hrvatski). Novi liber. Pristupljeno 14. 02. 2013.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 „Political Protest” (engleski). Canadian Encyclopædia. Arhivirano iz originala na datum 2013-01-16. Pristupljeno 15. 02. 2013.
Vanjske veze[uredi | uredi kod]
- Political Protest na portalu Canadian Encyclopædia Arhivirano 2013-01-16 na Wayback Machine-u (en)