Ustav Australije
Ustav Australije je najviši zakonski akt u Australiji koji regulira ustrojstvo i funkcioniranje australske vlade, kao i odnos između središnje i federalne vlasti u Australiji. Sastoji se od nekoliko dokumenata. Najvažniji od njih svakako je Ustav australskog Commonwealtha, koji se najčešće naziva "Ustavom". Ustav je potvrđen od strane građana australskih kolonija tokom serije referenduma u periodu od 1899. do 1900. godine, nakon čega je nacrt potvrdio Parlament Ujedinjenog Kraljevstva pod nazivom Ustavni zakon australskog Commonwealtha iz 1900. godine.
Ustavni zakon australskog Commonwealtha iz 1900. godine izglasan je 9. srpnja 1900. godine, a na snagu je stupio 1. siječnja 1901. godine. Iako je zakon inicijalno izglasao britanski parlament, Zakon o Australiji iz 1986. oduzeo je parlamentu u Londonu pravo izmjene australskog ustava, koji se od stupanja na snagu navedenog zakona mogao mijenjati samo pomoću zakonski propisane referendumske procedure. Ustav se sastoji od ukupno VIII glava koje reguliraju trodiobu vlasti i ovlasti svake od grana, odnos središnje i federalne vlasti te proceduru mijenjanja ustava. Tokom godina, Ustav je amandmanima mijenjan u ukupno šest navrata, a znakovito je priznavanje ustavnih konvencija kao izvora ustavnog prava u Australiji.
Osim samog Ustava, nekolicina zakonskih akata ima ustavnopravni značaj u pravu Australije. Akti u pitanju su Westminsterski statut iz 1931. godine, koji je usvojen temeljem Zakona o usvajanju Westminsterskog statuta iz 1942. godine, te Zakon o Australiji iz 1986. godine, koji je izglasan u parlamentima svih australskih saveznih država, britanskom parlamentu i australskom saveznom parlamentu. Westminsterski status smatra se aktom kojim je Australija, de iure, postala nezavisna država, dok je Zakon o Australiji raskinuo preostale ustavne veze između Ujedinjenog Kraljevstva i Australije. Iako je britanski monarh vladar u obje zemlje, njegove ustavne uloge su u dvama zemljama uvelike različite.[1]
Temeljem australskog common law sustava, pravo tumačenja ustavnih odredaba imaju Visoki sud Australije i Savezni sud Australije.[2] Njihove odluke doprinose tumačenju i primjeni Ustava.
Reference[uredi | uredi kod]
- ↑ R v Foreign Secretary; Ex parte Indian Association [1982] QB 892 at 928; approved by the High Court of Australia in Sue v Hill (1999) 199 CLR 462 at [57].
- ↑ The High Court's jurisdiction is under s.30, and the Federal Court's s.39B, of the Judiciary Act 1903 (Cth)
Vanjske poveznice[uredi | uredi kod]
- Full text downloadPDF (525 KB) from ComLaw – The Constitution as in force on 1 June 2003 together with proclamation declaring the establishment of the Commonwealth, letters patent relating to the Office of Governor-General, Statute of Westminster Adoption Act 1942, Australia Act 1986. ISBN 0-642-78285-7.
- Šablon:UK-LEG
- Commonwealth of Australia Constitution Act, 1900 Arhivirano 2011-06-01 na Wayback Machine-u. Entry on the origins, development, structure and evolution of the Australian constitution at Documenting a Democracy.
- Full text (HTML) file of the Constitution. From the Parliament of Australia web site.
- Full Text (Including Amendments) On One Page[mrtav link]
- Royal Commission of Assent signed by Queen Victoria which enacted the Constitution; see these web pages: National Archives of Australia Arhivirano 2013-11-11 na Wayback Machine-u and Documenting a Democracy.
- A First Reading Of The Australian Constitution Arhivirano 2013-06-03 na Wayback Machine-u – side-by-side commentary notes by John Kilcullen, Macquarie University, 2004
- Final Report of the Constitutional Commission Summary: 1988 Arhivirano 2009-10-19 na Wayback Machine-u