Saveznički rat (357 - 355. pne.)

Ovo je članak o sukobu između Atene i njenih saveznika koji se odigrao između 357. i 355. pne.

Za sukob između Rima i njegovih saveznika koji se zbio između 91. i 88. pne. v. Saveznički rat (91–88. pne.)

Saveznički rat
Datum 357–355. pne. Lokacija Egejsko more, Mala Azija Rezultat Saveznici stiču nezavisnot
Zaraćene strane
Atena i njen Drugi atenski savez	Hios Rodos Kos Bizantij
Komandanti
Hares Habrija Timotej Ifikrat	brojni

Saveznički rat, također poznat kao Rat saveznika, se vodio od 357. pne. do 355. pne. između Atene i njenog Saveza na jednoj, te pobunjenih saveznika Hiosa, Rodosa i Kosa i nezavisnog Bizantija na drugoj strani.

Pozadina

Drugi atenski savez je formiran 378. pne. za vrijeme spartanske hegemonije kao sredstvo kojim su se Atena i drugi jonski polisi nastojali oduprijeti Sparti odnosno njenom kršenju odredbi Antalkidinog mira. Porazom Sparte u bitci kod Leuktre prekinuta je spartanska hegemonija, a s njome i veliki dio razloga za postojanje Saveza. On je ipak očuvan, dijelom kao protuteža Tebi koja je nastojala od Sparte preuzeti mjesto hegemona Grčke. Kada je, pak, i Teba oslabila nakon bitke kod Mantineje, Atena je postala najmoćnijim grčkim polisom, a među njenim saveznicima je poraslo raspoloženje kako i se i ovaj savez mogao pretvoriti u instrument hegemonije kao i Delski savez jedan vijek ranije. Raspadu saveza je potpomogao i niz pobuna koji je zahvatio Perzijsko Carstvo pred kraj vladavine Artakserksa II. Perzijanci su se bojali kako bi Atena preko svog Saveza mogla intervenirati na stranu pobunjenih satrapa, odnosno anektirati jonske gradove na obali Male Azije. Mauzol od Halikarnasa, satrap vjeran kralju Artakserksu III, nastojao je to spriječiti potakavši oligarhijske pučeve koji su na Kosu, Rodosu i Hiosu zbacili demokratski poredak, a nove vlasti izašle iz Saveza. Pobunjenicima se priključio Bizantij, bojeći se za svoju nezavisnost zbog atenske vojske pod Haresom koja je na Helespontu ratovala protiv Tračana.

Tok rata

Rat je počeo loše po Atenu. Godine 357. pne. je pomorska ekspedicija na čelu s proslavljenim komandantom Habrijom krenula napasti Hios, ali je poražena, dok je Habrija poginuo.

Pobunjenici su potom napali otoke Lemnos i Imbros, koji su ostali vjerni Savezu, te ih osvojili i opustošili. Samos se, pak, uspio obraniti od pobunjenika.

Godine 356. pne. je, pak, Haresova vojska u Trakiji ostala bez novca. Nastojeći prikupiti sredstva, Hares je prihvatio ponudu pobunjenog satrapa Artabaza od Frigije te prešao Helespont kako bi se u Maloj Aziji borio protiv perzijskog kralja. Ova je ekspedicija završila kada je Artakserks III ukazom zabranio satrapima da drže najamničke snage, a što je u Ateni protumačeno kao najava zahtjeva za Haresovim povlačenjem. Hares je povučen te se zajedno s drugim vojskovođama mogao posvetiti gušenju pobune.

Iste se godine atenska flota okupila za još jedan pohod protiv Hiosa. Neposredno pred okršaj s hioskim brodovljem izbila je oluja, pa su svi komandanti osim Haresa odlučili izbjeći bitku. Hares se odlučio boriti manjim snagama te je odlučno poražen u bitci kod Embate.

Usprkos poraza, Hares je od atenskih vlasti nastavio tražiti nastavak rata. Međutim, perzijski kralj Artakserks je poslao ultimatum Ateni da prizna nezavisnost pobunjenih polisa zaprijetivši ratom. Za rat s Perzijskim Carstvom Atenjani nisu bili spremni te je mirovna stranka na čelu s Eubulom pristala na perzijske zahtjeve, čime je faktički prestao postojati Drugi atenski savez. Sredstva, prethodno prikupljena za nastavak rata, su potrošena na festivale i javnu razonodu.

Posljedice

Nestankom Drugog atenskog saveza Atena je, iako zadržavši status najmoćnijeg polisa, izgubila mogućnost nametanja hegemonije nalik na spartansku. Perzijsko Carstvo je, pak, na određeno vrijeme osiguralo stabilnost na zapadnim granicama, ugušilo pobune i stvorilo preduvjete za kasnije pohode na Egipat.

Najveće koristi od rata je, pak, imala Makedonija pod kraljem Filipom II, koja je, koristivši zauzetost Atene s pobunom, ojačala svoje pozicije u Trakiji i Tesaliji, stvorivši preduvjete da postepeno ostatku Grčke nametne svoju hegemoniju.

Literatura

• Cawkwell, G. L. (1981). „Notes on the Failure of the Second Athenian Confederacy”. Journal of Hellenic Studies 101: 40–55. DOI:10.2307/629842. 
• Dreher, Martin (1995) (German). Hegemon und Symmachoi. Untersuchungen zum Zweiten Attischen Seebund. Berlin: de Gruyter. str. 287–292. ISBN 3110144441. 
• Peake, Scott (1997). „A Note on the Dating of the Social War”. Greece & Rome 44: 161–164. DOI:10.2307/643057. 
• Ruzicka, Stephen (1998). „Epaminondas and the Genesis of the Social War”. Classical Philology 93: 60–69. DOI:10.1086/449375. 
• Sealey, Raphael (1955). „Athens after the Social War”. Journal of Hellenic Studies 75: 74–81. DOI:10.2307/629172.