Juta (biljka)
| Juta | |
|---|---|
| |
| Naučna klasifikacija | |
| Carstvo: | Plantae |
| Divizija: | Skrivenosjemenice |
| Razred: | Eudikotiledone |
| Red: | Malvales |
| Porodica: | Slezovke |
| Rod: | Corchorus L. |
Juta (od indoarijskog jhōṭo, jhuṭo, staroindijski jūṭaḥ = pletenica kose[1]) latinski: Corchorus, je tropska biljka iz roda od oko 40 - 100 vrsta skrivenosjemenica iz porodice slezovki.
Karakteristike[uredi | uredi kod]
Juta je zeljasta jednogodišnja biljka koja izraste prosječno od 3 do 3,6 m u visinu, sa cilindričnom stabljikom debelom kao prst.[2] Radi vlakna se uzgajaju dvije slične vrste; Corchorus capsularis ili bijela juta, i Corchorus olitorius. One se razlikuju samo po formi svojih sjemenih mahuna, te karakteristikama vlakana.[2]
Većina sorti jute najbolje uspjeva na suhoj, pjeskovitoj ilovači, uz toplu, vlažnu klimu sa prosječnim mjesečnim količinama oborina od najmanje 7,5 do 10 cm / m² tokom perioda vegetacije. Stabljika ima svjetlo zeleno lišće nazubljenih rubova, dugo od 10 do 15 cm, široko do 5 cm i male žute cvjetove.[2]
Vlakna jute nalaze se ispod kore i okružuju drvenkasti centralni dio stabljike.[2] Juta se obično žanje nakon što biljka odcvjeta, ali prije nego što joj sjeme potpuno sazri. Ako se juta ožanje prije toga, ima slabo vlakno, a ako se ostavi da joj sjeme sazri, vlakno je čvršće ali i grublje i nema karakterističan sjaj.[2]
Historija eksploatacije[uredi | uredi kod]
Juta je biljka čija je pradomovina Bengal (današnji Bangladeš).[2] Izvoz sirove jute iz Indijskog potkontinenta na zapad počeo je krajem 18. vijeka. U to vrijeme juteno vlakno se prvenstveno koristilo za proizvodnju užadi, ta era završila je 1822., kad je proizvodnja jutene pređe otpočela u škotskom Dundeeu, koji je ubrzo postao centar za tu vrst industrije.[2]
U indiji se počelo tkati jutu 1855., pa je Kalkuta postala centar. Nakon podjele Britanske Indije - 1947., velik dio proizvodnje jute ostao je u Istočnom Pakistanu (današnji Bangladeš), u kom su podignuti brojni objekti za preradu.[2]
Juta se i danas najviše uzgaja na Indijskom potkontinentu, pored tog i u Kini i Brazilu. Dok su najveći uvoznici jutenih vlakana; Japan, Njemačka, Ujedinjeno Kraljevstvo, Belgija i Francuska.[2] Ona kao biljno vlakno zauzima drugo mjesto, odmah iza pamuka, a svijetska proizvodnja iznosi nekoliko miliona tona. [1]
