Džamija i medresa Mehmed-paše Kukavice
Džamija i medresa Mehmed-paše Kukavice nalaze se u samom centru Foče, Bosna i Hercegovina. Proglašene su za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.[1]
Lokacija[uredi | uredi kod]
Džamija i medrese locirane su u Gornjoj čaršiji (Prijekoj čaršiji) i nalaze se u neposrednoj blizini hana Mehmed-paše Kukavice i sahat-kule.[1]
Historija[uredi | uredi kod]
Mehmed-paša Kukavica bio je bosanski valija u dva maha šest i po godina (1752-1756. i 1757-1760). Istakao se gradnjom mnogih poznatih objekata. U 18. vijeku grad Foča se više ne širi, a zadužbine (džamija, medresa, česma, karavan-saraj, hamam, tekija, sahat-kula i dućani) Mehmed-paše Kukavice se grade u postojećem gradskom tkivu. Prema tarihu isklesanom u kamenoj ploči, dimenzija 50x50 cm, koja bila je uzidana iznad ulaznih vrata, džamija sagrađena je 1751/1752 i bila je posljednja džamija koja je sagrađena u Foči.
Natpis, u obliku pjesme, napisan je turskim jezikom, nesh-talik pismom u četiri dvostiha:
Državnik hadži Mehmed,
Čauš-baša sultana svjetova, sultana Mahmuda,
Sagradi u Foči jednu lijepu džamiju,
Za koju neka ga Uzvišeni nagradi.
Bože, dobrotvoru podaj dug život.
On je podigao nekoliko sličnih visokih džamija.
Molitelj joj izreče potpuni kronogram:
Lijepa li je ova džamija, privlačno mjesto.
Godina 1165. (1751/52)
Medresa je najmlađa i posljednja medresa u Foči. Dovršena je 1758. godine.
Zgrada džamije je minirana 28. maja 1992. godine, a zapaljeni su medresa, abdesthana i stan muderisa. U jesen 2002 srušila se i kupola.[1]
Opis[uredi | uredi kod]
Pripadala je tipološkoj grupi jednoprostornih potkupolnih džamija sa otvorenim spoljnim trijemom. Munara, šesnaestougaonog presjeka, bila je izgrađena od tesanog kamena, postavljena na kvadratičnom postamentu.[1]
Reference[uredi | uredi kod]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 „Džamija Mehmed-paše Kukavice”. KONS.gov.ba. Pristupljeno 25. 11. 2017.
Literatura[uredi | uredi kod]
- Alija Bejtić, Bosanski namjesnik Mehmed-paša Kukavica i njegove zadužbine u Bosni (1752-1756. i 1757-1760), Prilozi za orijentalnu filologiju, broj VI-VII , Sarajevo, 1956-1957
- Desanka Kovačević, Gradska naselja srednjovjekovne bosanske države, Sarajevo, 1978.
- Grupa autora (akademik prof. Husref Redžić, docent mr. Nedžad Kurto, Ferid Isanović), Program revitalizacije i regeneracije istorijskog područja grada Foče. Urbanističko-arhitektonsko rješenje zone Prijeke čaršije, Skupština opštine Foča, Foča, 1983.
- Faruk Muftić, Foča: 1470-1996, Sarajevo, 1997.
- Husref Redžić, Umetnost na tlu Jugoslavije, Islamska umjetnost, Izdavački zavod Jugoslavija, Beograd 1984.
- Husref Redžić, Studije o islamskoj arhitektonskoj baštini, Biblioteka Kulturno naslijeđe, Sarajevo, 1983.
- Hivzija Hasandedić, Muslimanska baština u istočnoj Hercegovini, El-Kalem, Sarajevo, 1990.
- Mehmed Mujezinović, Islamska epigrafika Bosne i Hercegovine, knjiga 2, Istočna i centralna Bosna, 3. izdanje, Sarajevo, 1998.
