Ahmed ibn Tulun – razlika između verzija
Nova stranica: '''Ahmed ibn Tulun''' ({{lang-ar|أحمد بن طولون}}; ''Aḥmad b. Ṭūlūn''; septembar 835 – mart 884) bio je turski mamelučki oficir... |
Nema sažetka izmjene |
||
| Red 1: | Red 1: | ||
'''Ahmed ibn Tulun''' ({{lang-ar|أحمد بن طولون}}; ''Aḥmad b. Ṭūlūn''; septembar 835 – mart 884) bio je [[Turkijski narodi|turski]] [[Mameluci|mamelučki]] oficir u službi [[Abasidi|Abasidskog Kalifata]], koji je od 868. do smrti u [[Egipat|Egiptu]], gdje je prvotno poslan kao abasidski guvener, vladao kao de facto nezavisni vladar, te tako osnovao kratkotrajnu dinastiju [[Tulunidi|Tulunida]]. |
'''Ahmed ibn Tulun''' ({{lang-ar|أحمد بن طولون}}; ''Aḥmad b. Ṭūlūn''; septembar 835 – mart 884) bio je [[Turkijski narodi|turski]] [[Mameluci|mamelučki]] oficir u službi [[Abasidi|Abasidskog Kalifata]], koji je od 868. do smrti u [[Egipat|Egiptu]], gdje je prvotno poslan kao abasidski guvener, vladao kao de facto nezavisni vladar, te tako osnovao kratkotrajnu dinastiju [[Tulunidi|Tulunida]]. |
||
Rodio se u [[Bagdad]]u kao sin Tuluna, turskog roba koga je oko 815/16. godine guverner [[Buhara|Buhare]] poslao na dvor abadiskog kalifa [[Al-Mamun]]a. U to vrijeme su abasidski kalifi stekli običaj regrutirati turske robove u svoju vojsku, pa se njoj priključio i Ahmed, napredovavši s vremenom do mjesta komandanta kalifove garde. Oko godine 850. se preselio u [[Samarra|Samaru]] gdje je studirao teologiju, a godine 855. je od kalifa [[Al-Mutavakil|al-Mutavakila]] imenovan za komandanta specijalnih snaga. S njima se istakao u [[Vizantijsko-arapski ratovi|borbama s Bizantom]] te stekao naklonost kalifa [[Al-Musta'in]]a. Kada se 863. vratio u Bagdad, kalif mu je na poklon dao konkubinu Meyyaz s kojom će imati sina Humaravajha. |
|||
Godine 868. je kalif [[Al-Mutazz]] njegovog poočima Bayik Beya imenovao guvernera Egipta. On je pak svog posinka pozvao da mu služi kao regent/pomoćnik; Ahmed je pak odmah preuzeo sve guvernerske ovlasti. Na samom početku je ustanovio kako je grad [[Fustat]], dodatadašnje administrativno središte arapskog Egipta, premalo; stoga je sagradio novi grad [[Al-Qatta'i]], danas poznat po velebnoj džamiji [[Ibn Tulunova džamija|koja je po njemu dobila ime]]. Regentski položaj je sačuvao i pod Baryukovim sinom Yarjukh al-Turkijem, koji mu je postao tast. |
|||
Ibn Tulunovu vladavinu nad Egiptom je ugrozila odluka kalifa [[Al-Mu'tamid]]a da 871. imenuje svog sina [[Al-Mu'tamid]]a za novog guvernera. Ibn Tulun je, pak, godine 874. iskoristio pobunu [[Zanj]] robova u južnom Iraku, kako bi se proglasio nezavisnim od kalifa. Godine 877. je kalif na Egipat poslao vojsku pod [[Musa ibn Bugha|Musa ibn Bughom]], ali ju je Ibn Tulun uspio poraziti te krenuti u protuofanzivu na [[Sirija|Siriju]]. Od nje je odustao tek zbog pobune u Egiptu. |
|||
Kada je Al-Mutamid 882. došao u sukob sa svojim bratom [[Al-Muwaffaq]]om, Ibn Tulun mu je ponudio utočište; savez se nije ostvario, jer je Al-Mutamid uhvaćen na putu u Siriji. Rat se, međutim, nastavio, te je Ibn Tulun prodro sve do samog sjevera Sirije, te je opsjeo [[Tarz]] pod kalifu vjernim [[Yazaman al-Khadim]]om. Za vrijeme opsade se razbolio i na povratku u Egipat umro. Naslijedio ga je sin Humaraveh, kome su nedostajale očeve sposobnosti. |
|||
==V. također== |
==V. također== |
||
* [[Ibn Tulunova džamija]] |
* [[Ibn Tulunova džamija]] |
||
Verzija na datum 22 januar 2012 u 18:18
Ahmed ibn Tulun (arapski: أحمد بن طولون; Aḥmad b. Ṭūlūn; septembar 835 – mart 884) bio je turski mamelučki oficir u službi Abasidskog Kalifata, koji je od 868. do smrti u Egiptu, gdje je prvotno poslan kao abasidski guvener, vladao kao de facto nezavisni vladar, te tako osnovao kratkotrajnu dinastiju Tulunida.
Rodio se u Bagdadu kao sin Tuluna, turskog roba koga je oko 815/16. godine guverner Buhare poslao na dvor abadiskog kalifa Al-Mamuna. U to vrijeme su abasidski kalifi stekli običaj regrutirati turske robove u svoju vojsku, pa se njoj priključio i Ahmed, napredovavši s vremenom do mjesta komandanta kalifove garde. Oko godine 850. se preselio u Samaru gdje je studirao teologiju, a godine 855. je od kalifa al-Mutavakila imenovan za komandanta specijalnih snaga. S njima se istakao u borbama s Bizantom te stekao naklonost kalifa Al-Musta'ina. Kada se 863. vratio u Bagdad, kalif mu je na poklon dao konkubinu Meyyaz s kojom će imati sina Humaravajha.
Godine 868. je kalif Al-Mutazz njegovog poočima Bayik Beya imenovao guvernera Egipta. On je pak svog posinka pozvao da mu služi kao regent/pomoćnik; Ahmed je pak odmah preuzeo sve guvernerske ovlasti. Na samom početku je ustanovio kako je grad Fustat, dodatadašnje administrativno središte arapskog Egipta, premalo; stoga je sagradio novi grad Al-Qatta'i, danas poznat po velebnoj džamiji koja je po njemu dobila ime. Regentski položaj je sačuvao i pod Baryukovim sinom Yarjukh al-Turkijem, koji mu je postao tast.
Ibn Tulunovu vladavinu nad Egiptom je ugrozila odluka kalifa Al-Mu'tamida da 871. imenuje svog sina Al-Mu'tamida za novog guvernera. Ibn Tulun je, pak, godine 874. iskoristio pobunu Zanj robova u južnom Iraku, kako bi se proglasio nezavisnim od kalifa. Godine 877. je kalif na Egipat poslao vojsku pod Musa ibn Bughom, ali ju je Ibn Tulun uspio poraziti te krenuti u protuofanzivu na Siriju. Od nje je odustao tek zbog pobune u Egiptu.
Kada je Al-Mutamid 882. došao u sukob sa svojim bratom Al-Muwaffaqom, Ibn Tulun mu je ponudio utočište; savez se nije ostvario, jer je Al-Mutamid uhvaćen na putu u Siriji. Rat se, međutim, nastavio, te je Ibn Tulun prodro sve do samog sjevera Sirije, te je opsjeo Tarz pod kalifu vjernim Yazaman al-Khadimom. Za vrijeme opsade se razbolio i na povratku u Egipat umro. Naslijedio ga je sin Humaraveh, kome su nedostajale očeve sposobnosti.
V. također
Izvori
Literatura
- Balawī, Sīrat Ahmad ibn Ṭūlūn
- Zaki Hassan. "Ahmad b. Ṭūlūn" in Encyclopedia of Islam, 1st ed. Leiden: E.J. Brill, 1960. p. 278-9.