Đeram – razlika između verzija
m r2.7.1) (robot Dodaje: pt:Picota (água) |
m r2.5.2) (robot Dodaje: ro:Cumpănă (unealtă) |
||
| Red 72: | Red 72: | ||
[[pl:Żuraw studzienny]] |
[[pl:Żuraw studzienny]] |
||
[[pt:Picota (água)]] |
[[pt:Picota (água)]] |
||
[[ro:Cumpănă (unealtă)]] |
|||
[[sl:Šaduf]] |
[[sl:Šaduf]] |
||
[[sr:Ђерам]] |
[[sr:Ђерам]] |
||
Verzija na datum 27 septembar 2011 u 11:18
Đeram je naprava za vađenje vode iz bunara, koja ima dve povezane pritke ili drvena stuba u ravnoteži.
Ova vrsta bunara je najrasprostranjenija u srednjoj i istočnoj Evropi.
Delovi
Đeram se sastoji od:
- Drvenog, zaštitnog, pravougaonog okvira, koji se postavlja odmah oko iskopane bunarske rupe.
- Balansni stub, koji se sastoji iz rude i drvene račvaste potpore, služi za lakše izvlačenje vode,
- Teg, koji je vezan za rudu (kontra teg) (obično je to kamen ili drveni panj), sa jedne strane
- Drvena kofa, sa kojom se zagrabi voda koja je vezana sa druge strane i sa kojom se vadi voda.
- Korito (pojilište), koje se sastoji iz jednog ili više jednakih delova koji su međusobno povezani i prelivaju se jedan u drugi.
Upotreba
Đeram se najčešće koristio po selima i bilo ga je u skoro svakom dvorištu. Postojao i veliki zajednički đeram koji se koristio na livadama pored sela za napajanje stada koja su bila čuvana na slobodnom prostoru. U starijim vremenima, na mestima gde je bilo više stoke, pravili su se i po nekoliko đerma jedno pored drugog da bi se mogla namiriti sva stoka sa vodom. Tako da se bogatstvo stočnog fonda moglo meriti i sa brojem bunara u selu.
Nazivi
U srpskohrvatskom jeziku reč đeram je ustvari izvedena od grčke reči geranos odnosno turske reči germek što je značenje za pticu čaplja.
- Đeram, Đerma u Vojvodini i Srbiji
- Gemeškut (gémeskút), Čaplja, u Mađarskoj
- Čigaškut (csigáskút), Puž, u srednjoj Mađarskoj
- Strelasti bunar, u Slavoniji
- Kompon bunar (komponás kút), u Erdelju
Đeram kao pojam može da se odnosi na:
- U zemlji iskopan bunar sa dve povezane pritke ili drvena stuba u balansu kao pomoć pri izvlačenju vode.
- Drvena ili metalna naprava ukopana u zemlju pomoću koje se sistemom poluge vadi voda iz bunara.
- Poluga kod velike dizalice.
Orjentirska i signalna upotreba
Đeram se ranije koristio kao orijentir u nepreglednim ravnicama Panonske nizije i Ukrajine. Takođe je služio u praktične, svakodnevne, svrhe. Sa pokretanjem rude đerma se davao znak kada je stado stiglo na pojilište, kada se svi okupljaju na ručak ili kada se radni dan u poljima završava ili šta je već dogovoreno da se u poje dinim slučajevima javlja na daljinu.
