Patrijarh srpski Dimitrije

Dimitrije Pavlović
Njegova svetost patrijarh srpski gospodin Dimitrije {{{tekst_uz_sliku}}}
1846.	oktobar 1846.
Požarevac	PožarevacSrbija
1930.	april 1930.
Beograd	BeogradSrbija

1846. 1930. Dimitrije Pavlović (1846-1930) je bio posljednji beogradski mitropolit (1905-1920) i prvi patrijarh ujedinjene Srpske pravoslavne crkve (1920-1930)

Životopis

Rođen je 16./28. oktobra 1846. godine u Požarevcu. Školovao se u Požarevcu, potom u Velikom Selu i u Beogradu. Završio je Bogosloviju u Beogradu 1868. Potom je jedno vreme radio kao učitelj. Rukopoložen je u čin đakona i prezvitera 1870. Profesor beogradske Bogoslovije postao je 1882. godine. Sa tog položaja izabran je za episkopa niškog 8. novembra 1884. Na tom položaju ostaje do 1889, tada po povratku mitropolita srpskog Mihaila u Srbiju, povlači se sa položaja i odlazi u Francusku. U Francuskoj je nastavio studije književnosti i filozofije.

Posle smrti mitropolita Mihaila, ponovo se vraća u Srbiju i postaje episkop šabačko-valjevski, na ovom položaju bio je u periodu 1898-1905. Posle smrti mitropolita srpskog Inokentija 1905. izabran je za novog mitropolita srpskog. Njegova puna titula je bila arhiepiskop beogradski i mitropolit Srbije.

Za vreme Prvog svetskog rata prošao je stradanja sa srpskim narodom i vojskom, i preko Albanije stigao na Krf.

Posle završetka Prvog svetskog rata i stvoranja Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, sve srpske eparhije su se našle u ovoj državi. U maju 1919. u Beogradu su se sastali episkopi svih delova nekadašnje Pećke patrijaršije i proglasili, sada u novoj državi, duhovno i administrativno jedinstvo. Stekli su se svi uslovi da nekadašnja Pećka patrijaršija, ukinuta 1766. god. bude obnovljena. Nova državna vlast na čelu sa kraljem Petrom I dala je saglasnost. Srpska crkva se obratila Carigradskoj patrijaršiji kao majci crkvi i upoznala ja sa novim okolnostima u kojima se našla, a sa željom da se patrijaršija obnovi. Vaseljenska patrijaršija je to odobrila, izdala je odgovarajući Tomos. Održan je potom Arhijerejski sabor u Sremskim Karlovcima 30. avgusta / 12. septembra 1920, na kome je doneta odluka da se Srpska crkva uzdigne na stepen patrijaršije. Prvi srpski patrijarh obnovljene Patrijaršije bio je mitropolit Srbije Dimitrije.

Ukupno, bio je niški episkop 1884-1889, šabačko-valjevski episkop 1898-1905, mitropolit Srbije 1905-1920 i patrijarh srpski 1920-1930.

Osnovao je eparhiju u Čehoslovačkoj i hirotonisao Gorazda Češkog, kao episkopa češko-moravskog 25. septembra 1921. Episkopa Gorazda streljali su Nemci 4. septembra 1942. godine u praškom predgrađu Kobilisi, a potom ga spalili u krematorijumu. Osim češko-moravske za vreme njegove vladavine osnovane su i američko-kanadska i bihaćka eparhija i obnovljena stara braničevska eparhija.

U beogradskoj Sabornoj crkvi venčao je kralja Aleksandra I Karađorđevića i kraljicu Mariju u četvrtak 8. juna 1922. godine, uz sasluženje još četiri episkopa.

Odobrio je osnovna načela i podržao rad „Narodne hrišćanske zajednice“ (poznatije kao bogomoljački pokret). Ovaj pokret osnovao je sv. vladika Nikolaj i imao je za cilj da izvrši moralni preporod srpskog naroda svih slojeva i da širi jevanđelsku nauku. Početkom 1922. pokrenut je i časopis „Pravoslavna Hrišćanska Zajednica“, pokrenuta je i izdavačka delatnost i do 1941. su objavili preko 100 knjiga. Patrijarh Dimitrije se ubrzo po osnivanju prihvatio duhovnog vođstva ovog pokreta.

grob patrijarha Dimitrija

Patrijarh Dimitrije, na dan 500-godišnjice smrti despota Stefana Lazarevića, 1927. godine, odslužio je arhijerejsku liturgiju na kojoj je novouspostavljenom svecu održan moleban i otpevan kanon. Za tu priliku patrijarh je napisao „Službu svetom Stefanu“ u kojoj se kaže da je Stefan bio veliki vernik i graditelj crkava, ratnik i diplomata, književnik i graditelj, a glavno delo neprestano davanje milostinje i često čitanje božanskih knjiga. Dnevni list „Politika“ obaveštava da je odslužena liturgija u Sabornoj crkvi, otpevan je kanon novoposvećenom, a zatim prošla litija Beogradom na kojoj je despot Stefan „prvi put spomenut kao svetitelj“. Međutim kanonizacija je učinjena samostalnom voljom patrijarha i arhijerejski sabor je tada nije prihvatio.

Bavio se i književnim radom, pripremio je izdanje Hilandarskog tipika Svetog Save. Pomogao je podizanje hrama Svetog Dimitrija u selu Ratkoviću i hram Pokrova Bogorodice u Beogradu.

Patrijarh Dimitrije je umro u 14 sati i 15 minuta 6. aprila 1930. u Beogradu i sahranjen u manastiru Rakovici. Njegov naslednik na patrijaršijskom tromu bio je patrijarh srpski Varnava (Rosić).

Spoljašnje veze

• Obnavljanje Patrijaršije i izbor patrijara 1920. godine
• Srpski arhijereji - Dimitrije Pavlović

Prethodnik: Nestor (Popović)

episkop niški 1884—1889.

Nasljednik: Jeronim (Jovanović)

Poglavari Srpske pravoslavne crkve

Žičko-pećki arhiepiskopi (1219-1337):
Sveti Sava • Arsenije I Sremac • Sveti Sava II • Danilo I • Joanikije I • Jevstatije I • Jakov • Jevstatije II • Sveti Sava III • Nikodim • Danilo II • Joanikije II
Pećki patrijarsi (1346-1463):
Joanikije II • Sava IV • Jefrem • Spiridon • Danilo III • Sava V • Danilo IV • Kirilo • Nikon • Teofan • Nikodim II • Arsenije II
Pećki patrijarsi (1557-1766):
Makarije Sokolović • Antonije Sokolović • Gerasim Sokolović • Savatije Sokolović • Jerotej Sokolović • Filip Sokolović • Jovan • Pajsije Janjevac • Gavrilo I Rajić • Maksim Skopljanac • Arsenije III Crnojević • Kalinik I • Atanasije I • Mojsije Rajović • Arsenije IV Jovanović • Joanikije III Karadža • Atanasije II Gavrilović • Gavrilo II Sarajevac • Gavrilo III • Vikentije Stefanović • Pajsije II Grk • Gavrilo IV Grk • Kirilo II • Vasilije Jovanović-Brkić • Kalinik II Grk
Karlovački mitropoliti i patrijarsi (1690-1920):
Arsenije III Crnojević • Isaija Đaković • Sofronije Podgoričanin • Vikentije Popović • Mojsije Petrović • Vićentije Jovanović • Arsenije IV Jovanović • Isaija Antonović • Pavle Nenadović • Jovan Đorđević • Vićentije Jovanović Vidak • Mojsije Putnik • Stefan Stratimirović • Stefan Stanković • Josif Rajačić • Samuilo Maširević • Prokopije Ivačković • German Anđelić • Georgije Branković • Lukijan Bogdanović
Beogradski mitropoliti (1831-1920):
Melentije Pavlović • Petar Jovanović • Mihailo Jovanović • Teodosije Mraović • Inokentije Pavlović • Dimitrije Pavlović
Patrijarsi Srpske pravoslavne crkve (1920- ):
Dimitrije • Varnava • Gavrilo (V) • Vikentije (II) • German • Pavle • Irinej