Evanđelje po Ivanu – razlika između verzija

Izvor: Wikipedija
Prijeđi na navigaciju Prijeđi na pretragu
Interaktivna pretraga historije
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
struktura
prošireno
Red 14: Red 14:
== Analiza ==
== Analiza ==


Evanđelje po Jovanu oslikava onovremeni sukob [[rano hrišćanstvo|ranog hrišćanstva]] i [[judaizam|judaizma]].<ref>Lindars 1990 p. 53.</ref> U vreme njegovog nastanka, hrišćani se još uvek nisu smatrali zasebnom religijom, već pokretom unutar judaizma.<ref>Bruce Chilton and Jacob Neusner, Judaism in the New Testament: Practices and Beliefs (New York: Routledge, 1995), 5. "by their own word what they (the writers of the new testament) set forth in the New Testament must qualify as a Judaism. . . to distinguish between the religious world of the New Testament and an alien Judaism denies the authors of the New Testament books their most fiercely held claim and renders incomprehensible much of what they said"</ref> Mnogi stručnjaci veruju da Evanđelje po Jovanu predstavlja mišljenje radikalne [[sekta|sekte]], izbačenih iz domaćih [[sinagoga]] zbog svoje tvrdnje da je [[Isus]] [[Mesija]], i otuđenih od jevrejske zajednice.<ref name="Pejgels">[http://www.scribd.com/doc/55129006/Elejn-Pejgels-Poreklo-Satane Elejn Pejgels - Poreklo Satane] (scribd)</ref> Autor Evanđelja po Jovanu sa zapanjujućom gorčinom govori jevrejskoj većini, pa čak Isusu pripisuje reči upućene Jevrejima: „''Vi ste od oca đavola!''". Stručnjaci uglavnom smatraju da Isus nije izgovorio te optužbe, ali primećuju su ovakve reči odraz ogorčenog sukoba između Johaninske grupe Isusovih sledbenika i jevrejske većine u njihovom gradu, pogotovu glavnih sveštenika u [[sinagoga]]ma, oko 90-100 godine n. e.<ref name="Pejgels"/>
Evanđelje po Jovanu oslikava onovremeni sukob [[rano hrišćanstvo|ranog hrišćanstva]] i [[judaizam|judaizma]].<ref>Lindars 1990 p. 53.</ref> U vreme njegovog nastanka, hrišćani se još uvek nisu smatrali zasebnom religijom, već pokretom unutar judaizma.<ref>Bruce Chilton and Jacob Neusner, Judaism in the New Testament: Practices and Beliefs (New York: Routledge, 1995), 5. "by their own word what they (the writers of the new testament) set forth in the New Testament must qualify as a Judaism. . . to distinguish between the religious world of the New Testament and an alien Judaism denies the authors of the New Testament books their most fiercely held claim and renders incomprehensible much of what they said"</ref> Mnogi stručnjaci veruju da Evanđelje po Jovanu predstavlja mišljenje radikalne [[sekta|sekte]], izbačenih iz domaćih [[sinagoga]] zbog svoje tvrdnje da je [[Isus]] [[Mesija]], i otuđenih od jevrejske zajednice.<ref name="Pejgels">[http://www.scribd.com/doc/55129006/Elejn-Pejgels-Poreklo-Satane Elejn Pejgels - Poreklo Satane] (scribd)</ref> Autor Evanđelja po Jovanu sa zapanjujućom gorčinom govori jevrejskoj većini, pa čak Isusu pripisuje reči upućene Jevrejima: „''Vi ste od oca đavola!''". Stručnjaci uglavnom smatraju da Isus nije izgovorio te optužbe, ali primećuju su ovakve reči odraz ogorčenog sukoba između Johaninske grupe Isusovih sledbenika i jevrejske većine u njihovom gradu, pogotovu glavnih sveštenika u [[sinagoga]]ma, oko 90-100 godine n. e.<ref name="Pejgels"/> Naučnici smatraju da je ovaj traumatični razdor definisao autopercepciju Jovanove grupe koja vidi sebe kao malenu manjinu Božjih ljudi „koju svet mrzi," i koja podstiče svoje članove da odbace celokupni društveni i religijski kontekst u kojem su rođeni.<ref>William Horbury, „''The Benediction of the Minim and Early Jewish-Christian Controversy''". Journal of Theological Studies 33 ([[1982]]): 19-61</ref><ref>T. C G. Thornton. „''Christian Understandings of the Birkath ha-Minim in the Eastern Roman Empire''". Journal of' Theological Studies 38 ([[1987]]): 419-31</ref><ref>Asher Finkel. „''Yavneh's Liturgy and Early Christianity''". Journal of Ecumenical Studies 18: 2 ([[1981]]): 231-50</ref><ref>Alan F. Segal. „''Ruler of This World: Attitudes about Mediator Figures and the Importance Sociology for Self-Definition''". In E. P. Sanders, ed. ''Jewish and Christian Self-Definition''. Vol 2, pp. 245-68. Philadelphia: Fortress Press, [[1980]].</ref>


Jovanovo evanđelje sadrži i elemente nekih drugih tradicija.<ref name="Kembridž"/> Njegovu oštrinu protiv ljudi koje ponekad naziva jednostavno "Jevrejima" [[Elejn Pejgels]] naziva "[[Eseni|esenskom]] gorčinom".<ref name="Pejgels"/>
Jovanovo evanđelje sadrži i elemente nekih drugih tradicija.<ref name="Kembridž"/> Njegovu oštrinu protiv ljudi koje ponekad naziva jednostavno "Jevrejima" [[Elejn Pejgels]] naziva "[[Eseni|esenskom]] gorčinom".<ref name="Pejgels"/>
Red 28: Red 28:
*{{Cite book|last=Lindars|first=Barnabas|title=John|publisher=[[Sheffield Academic Press]]|year=1990}}
*{{Cite book|last=Lindars|first=Barnabas|title=John|publisher=[[Sheffield Academic Press]]|year=1990}}


== Vidi još ==
* [[Rano hrišćanstvo i judaizam]]

== Vanjske veze ==
{{Commonscat|Gospel of John}}
{{Commonscat|Gospel of John}}
* {{hr}} [http://hr.wikisource.org/wiki/Evan%C4%91elje_po_Ivanu Evanđelje po Ivanu] (wikisource)
* {{sr}} [http://sr.wikisource.org/wiki/Je%D0%B2a%D0%BD%D1%92e%D1%99e_%D0%BF%D0%BE_%D0%88%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D1%83 Jevanđelje po Jovanu] (wikisource)


{{start box}}
{{start box}}

Verzija na datum 21 maj 2011 u 23:41

 
Novi zavjet
Gospel of Peresopnytsi (1556–1561) featuring a miniature depicting St Luke
Evanđelja
Matej  • Marko  • Luka  • Ivan/Jovan
Djela
Djela apostolska
Poslanice
Rimljanima
I Korinćanima  • II Korinćanima
Galatima  • Efežanima
Filipljanima  • Kološanima
I Solunjanima  • II Solunjanima
I Timoteju  • II Timoteju
Titu  • Filemonu  • Hebrejima
Jakovljeva  • I Petrova  • II Petrova
I Jovanova  • II Jovanova
III Jovanova  • Judina
Otkrovenje
Knjiga Otkrovenja
Razvoj kanona Novog zaveta

Evanđelje po Ivanu ili Jevanđelje po Jovanu (grč. Κατὰ Ἰωάννην εὐαγγέλιον) je četvrto evanđelje u kanonu Novog zavjeta. Napisano je oko 100. godine, i po vremenu pisanja je poslednje kanonsko jevanđelje.

Evanđelje po Jovanu se značajno razlikuje od prethodna tri sinoptička jevanđelja (po Mateju, Marku i Luki). Jovan se donekle distancira od Isusove istorijske ličnosti[1], i sadrži već razvijenu hristologiju koja Isusa smatra božanskim logosom.[2] Prethodna tri jevanđelja govore uglavnom o Hristovim propovedima u Galileji, dok se ovo više bavi propovedima u Judeji. Za razliku od ostalih, ne sadrži ni jednu Isusovu priču. Po Jovanu, ono što je važno jeste da je Toma, koji isprva nije verovao u Isusovo uskrsnuće, Isusa nazvao "moj Gospodar i moj Bog", što je bio način na koji su nazivani rimski carevi.[1]

Jevanđelje po Jovanu jednom trećinom je posvećeno poslednjim časovima života Isusa Hristosa. Naglasak je na duhovnoj strani Hristovog života. Isusovi govori su dugački i u njima mnogo govori o sebi.[1] Isus božanskog Oca prikazuje kao onog ko donosi svetlost slepima, radost tužnima, a život mrtvima. Učenike uvodi u život koji je već večan jer nikada neće prestati.[1]

Fariseji se predstavljaju na negativan način, jer nisu vernici, dok su Jevreji prikazani kako se opredeljuju za i protiv hrišćanstva.[1]

Autorstvo

Prema hrišćanskom predanju, napisao ga je apostol Jovan, jedan od Hristovih učenika. Danas većina naučnika ne veruje da ga je napisao Jovan niti bilo ko od očevidaca, već "Johaninska zajednica", koja vuče tradiciju od Jovana; ovo evanđelje pokazuje da je sastavljeno iz više slojeva, dostižući svoju konačnu formu oko 90-100 godine.[3][4]

Analiza

Evanđelje po Jovanu oslikava onovremeni sukob ranog hrišćanstva i judaizma.[5] U vreme njegovog nastanka, hrišćani se još uvek nisu smatrali zasebnom religijom, već pokretom unutar judaizma.[6] Mnogi stručnjaci veruju da Evanđelje po Jovanu predstavlja mišljenje radikalne sekte, izbačenih iz domaćih sinagoga zbog svoje tvrdnje da je Isus Mesija, i otuđenih od jevrejske zajednice.[7] Autor Evanđelja po Jovanu sa zapanjujućom gorčinom govori jevrejskoj većini, pa čak Isusu pripisuje reči upućene Jevrejima: „Vi ste od oca đavola!". Stručnjaci uglavnom smatraju da Isus nije izgovorio te optužbe, ali primećuju su ovakve reči odraz ogorčenog sukoba između Johaninske grupe Isusovih sledbenika i jevrejske većine u njihovom gradu, pogotovu glavnih sveštenika u sinagogama, oko 90-100 godine n. e.[7] Naučnici smatraju da je ovaj traumatični razdor definisao autopercepciju Jovanove grupe koja vidi sebe kao malenu manjinu Božjih ljudi „koju svet mrzi," i koja podstiče svoje članove da odbace celokupni društveni i religijski kontekst u kojem su rođeni.[8][9][10][11]

Jovanovo evanđelje sadrži i elemente nekih drugih tradicija.[1] Njegovu oštrinu protiv ljudi koje ponekad naziva jednostavno "Jevrejima" Elejn Pejgels naziva "esenskom gorčinom".[7]

Izvori

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Kembridžova ilustrovana istorija religije (str. 232-236), Stylos, Novi Sad, 2006. ISBN 86-7473-281-X
  2. ↑ Harris 1985.
  3. ↑ Harris 1985 pp. 302–10. "John."
  4. ↑ Harris 1985 pp. 367–432. "Glossary."
  5. ↑ Lindars 1990 p. 53.
  6. ↑ Bruce Chilton and Jacob Neusner, Judaism in the New Testament: Practices and Beliefs (New York: Routledge, 1995), 5. "by their own word what they (the writers of the new testament) set forth in the New Testament must qualify as a Judaism. . . to distinguish between the religious world of the New Testament and an alien Judaism denies the authors of the New Testament books their most fiercely held claim and renders incomprehensible much of what they said"
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Elejn Pejgels - Poreklo Satane (scribd)
  8. ↑ William Horbury, „The Benediction of the Minim and Early Jewish-Christian Controversy". Journal of Theological Studies 33 (1982): 19-61
  9. ↑ T. C G. Thornton. „Christian Understandings of the Birkath ha-Minim in the Eastern Roman Empire". Journal of' Theological Studies 38 (1987): 419-31
  10. ↑ Asher Finkel. „Yavneh's Liturgy and Early Christianity". Journal of Ecumenical Studies 18: 2 (1981): 231-50
  11. ↑ Alan F. Segal. „Ruler of This World: Attitudes about Mediator Figures and the Importance Sociology for Self-Definition". In E. P. Sanders, ed. Jewish and Christian Self-Definition. Vol 2, pp. 245-68. Philadelphia: Fortress Press, 1980.

Literatura

  • Vuk Stef. Karadžić, Novi zavjet Gospoda našeg Isusa Hrista, Beč 1857. godine, Štamparija jermenskog manastira.
  • Porš, Feliks, Ivanovo evanđelje, Zagreb, Kršćanska sadašnjost, 2002.
  • Tomić, Celestin: Počeci crkve: Jovan-evanđelist ljubavi, Provincijalat hrvatskih franjevaca konventualaca, Zagreb, 1995.
  • Harris, Stephen L. (1985). Understanding the Bible. Palo Alto: Mayfield. 
  • Lindars, Barnabas (1990). John. Sheffield Academic Press. 

Vidi još

Vanjske veze

Prethodi:
Evanđelje po Luki 		Biblijske knjige
Slijedi:
Djela
Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Evanđelje_po_Ivanu&oldid=751924