Prva Francuska Republika – razlika između verzija
Nema sažetka izmjene |
Nema sažetka izmjene |
||
| Red 65: | Red 65: | ||
'''Prva Francuska Republika''', službeno '''Francuska Republika''' ([[francuski]]: ''République française'') osnovana je [[22. rujna]] [[1792.]] godine proglasom [[Nacionalni konvent|Nacionalnog konventa]] te je bila prvi oblik republikanskog uređenja u [[Historija Francuske|historiji Francuske]]. Prva Republika bila je direktna posljedica [[Francuska revolucija|Francuske revolucije]], odnosno političkih struja koje su se zalagale za rušenje [[Kraljevstvo Francuska|Monarhije]] i liberalizaciju francuske države. |
'''Prva Francuska Republika''', službeno '''Francuska Republika''' ([[francuski]]: ''République française'') osnovana je [[22. rujna]] [[1792.]] godine proglasom [[Nacionalni konvent|Nacionalnog konventa]] te je bila prvi oblik republikanskog uređenja u [[Historija Francuske|historiji Francuske]]. Prva Republika bila je direktna posljedica [[Francuska revolucija|Francuske revolucije]], odnosno političkih struja koje su se zalagale za rušenje [[Kraljevstvo Francuska|Monarhije]] i liberalizaciju francuske države. |
||
U konfliktu koji je nastao između [[Jakobinci|Jakobinaca]] i [[Žirondinci|Žirondinaca]] ubrzo nakon donošenja [[Ustav Francuske (1791)|prvog ustava]], pobijedili su Jakobinci. Dana [[21. rujna]] [[1792.]], [[Louis XVI od Francuske|Louis XVI]] je službeno oboren kao kralj, a monarhiju je sljedećega dana zamijenila Prva Republika. Novi republikanski režim sudio je kralju i kraljici zbog izdaje revolucionarnih ideala te ih je proglasio krivima i [[giljotina|giljotinirao]] tokom [[1793.]] godine (kralja u siječnju, kraljicu u listopadu). Jakobinska prevlast ubrzo je dovela do formiranja [[Komitet javnog spasa|Komiteta javnoga spasa]], osnovanog kako bi se razračunao sa svim problemima koji su se javili u postrevolucionarnom razdoblju. Predvođen [[Maximilien Robespierre|Maximilienom Robespierreom]], Komitet je ubrzo postao sredstvo terora, a [[Jakobinska diktatura]] koja je proizašla iz tog terora odnijela je na desetke tisuća života u dvogodišnjem periodu. Tokom iste godine, Konvent je izglasao i [[ |
U konfliktu koji je nastao između [[Jakobinci|Jakobinaca]] i [[Žirondinci|Žirondinaca]] ubrzo nakon donošenja [[Ustav Francuske (1791)|prvog ustava]], pobijedili su Jakobinci. Dana [[21. rujna]] [[1792.]], [[Louis XVI od Francuske|Louis XVI]] je službeno oboren kao kralj, a monarhiju je sljedećega dana zamijenila Prva Republika. Novi republikanski režim sudio je kralju i kraljici zbog izdaje revolucionarnih ideala te ih je proglasio krivima i [[giljotina|giljotinirao]] tokom [[1793.]] godine (kralja u siječnju, kraljicu u listopadu). Jakobinska prevlast ubrzo je dovela do formiranja [[Komitet javnog spasa|Komiteta javnoga spasa]], osnovanog kako bi se razračunao sa svim problemima koji su se javili u postrevolucionarnom razdoblju. Predvođen [[Maximilien Robespierre|Maximilienom Robespierreom]], Komitet je ubrzo postao sredstvo terora, a [[Jakobinska diktatura]] koja je proizašla iz tog terora odnijela je na desetke tisuća života u dvogodišnjem periodu. Tokom iste godine, Konvent je izglasao i [[Ustav Francuske (1793)|Montanjarski ustav]], koji je, iako je išao na ruku Komitetu, deklarirao brojna nova politička i socijalna prava za francuske građane. |
||
Narod je, ipak, postajao sve nezadovoljniji jakobinskom vladom tako da se ista, postepeno, počela urušavati. Godine [[1793.]], [[Charlotte Corday]] je u atentatu ubila [[Jean-Paul Marat|Jean-Paula Marata]], a [[1794.]] godine [[Georges Danton]], prvi predsjednik Komiteta javnoga spasa, giljotiniran je iz političkih razloga. Tako je Robespierre ubrzo ostao sam, a sintagma "Revolucija jede svoju vlastitu djecu" postala je surova stvarnost. |
Narod je, ipak, postajao sve nezadovoljniji jakobinskom vladom tako da se ista, postepeno, počela urušavati. Godine [[1793.]], [[Charlotte Corday]] je u atentatu ubila [[Jean-Paul Marat|Jean-Paula Marata]], a [[1794.]] godine [[Georges Danton]], prvi predsjednik Komiteta javnoga spasa, giljotiniran je iz političkih razloga. Tako je Robespierre ubrzo ostao sam, a sintagma "Revolucija jede svoju vlastitu djecu" postala je surova stvarnost. |
||
Dana [[27. srpnja]] [[1794.]], Termidorci su izvršili [[Termidorska reakcija|puč]] kojim je svrgnut Robespierre. Nepotkupljivi predvodnik Jakobinskog terora je uhapšen i giljotiniran sljedećega dana, ironično, kao i deseci tisuća ljudi koji su stradali pod njegovom strahovladom. Termidorci, nazvani po jedanaestom mjesecu [[Francuski revolucionarni kalendar|revolucionarnog kalendara]], dokidaju ostatke jakobinskog terora i donose [[ |
Dana [[27. srpnja]] [[1794.]], Termidorci su izvršili [[Termidorska reakcija|puč]] kojim je svrgnut Robespierre. Nepotkupljivi predvodnik Jakobinskog terora je uhapšen i giljotiniran sljedećega dana, ironično, kao i deseci tisuća ljudi koji su stradali pod njegovom strahovladom. Termidorci, nazvani po jedanaestom mjesecu [[Francuski revolucionarni kalendar|revolucionarnog kalendara]], dokidaju ostatke jakobinskog terora i donose [[Ustav Francuske (1795)|novi ustav]] kojim je uspostavljen [[Direktorij (Francuska)|Direktorij]]. Direktorij je uveo dvodomnu strukturu parlamenta sa [[Savjet drevnih|Savjetom drevnih]] i [[Savjet pet stotina|Savjetom pet stotina]], no političke reforme nisu bile dovoljne da poprave ekonomske probleme ([[hiperinflacija]], koja se pokušala riješiti uvođenjem [[asignat|pomoćne monete]]) i vojne neuspjehe. |
||
Nesposobnost Direktorija da stabilizira situaciju u zemlji dovela je do novog vala nezadovoljstva koji je kulminirao [[Puč 18. Brumairea|pučem 18. Brumairea]], kojega je predvodio mladi general [[Napoleon Bonaparte]]. Vodeći se izvornim revolucionarnim idealima, Napoleon je svrgnuo Termidorce i uspostavio [[Konzulat (Francuska)|Konzulat]] sa sobom kao Prvim konzulom. Uz njega, prvi sastav Konzulata sačinjavali su [[Emmanuel Joseph Sieyès]] i [[Roger Ducos]]. Ipak, Napoleon je ubrzo pokazao kako nema namjeru poštivati revolucionarne ideale te si je s vremenom pribavljao sve veće ovlasti, koristeći se pri tom perfidnim političkim metodama, što je kulminiralo njegovim proglašenjem [[car]]em, čime je Prva Republika efektivno dokinuta, a naslijedilo ju je [[Prvo Francusko Carstvo|Prvo Carstvo]]. |
Nesposobnost Direktorija da stabilizira situaciju u zemlji dovela je do novog vala nezadovoljstva koji je kulminirao [[Puč 18. Brumairea|pučem 18. Brumairea]], kojega je predvodio mladi general [[Napoleon Bonaparte]]. Vodeći se izvornim revolucionarnim idealima, Napoleon je svrgnuo Termidorce i uspostavio [[Konzulat (Francuska)|Konzulat]] sa sobom kao Prvim konzulom. Uz njega, prvi sastav Konzulata sačinjavali su [[Emmanuel Joseph Sieyès]] i [[Roger Ducos]]. Ipak, Napoleon je ubrzo pokazao kako nema namjeru poštivati revolucionarne ideale te si je s vremenom pribavljao sve veće ovlasti, koristeći se pri tom perfidnim političkim metodama, što je kulminiralo njegovim proglašenjem [[car]]em, čime je Prva Republika efektivno dokinuta, a naslijedilo ju je [[Prvo Francusko Carstvo|Prvo Carstvo]]. |
||
Verzija na datum 11 septembar 2014 u 22:08
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.svg){kind=small}
Prva Francuska Republika, službeno Francuska Republika (francuski: République française) osnovana je 22. rujna 1792. godine proglasom Nacionalnog konventa te je bila prvi oblik republikanskog uređenja u historiji Francuske. Prva Republika bila je direktna posljedica Francuske revolucije, odnosno političkih struja koje su se zalagale za rušenje Monarhije i liberalizaciju francuske države.
U konfliktu koji je nastao između Jakobinaca i Žirondinaca ubrzo nakon donošenja prvog ustava, pobijedili su Jakobinci. Dana 21. rujna 1792., Louis XVI je službeno oboren kao kralj, a monarhiju je sljedećega dana zamijenila Prva Republika. Novi republikanski režim sudio je kralju i kraljici zbog izdaje revolucionarnih ideala te ih je proglasio krivima i giljotinirao tokom 1793. godine (kralja u siječnju, kraljicu u listopadu). Jakobinska prevlast ubrzo je dovela do formiranja Komiteta javnoga spasa, osnovanog kako bi se razračunao sa svim problemima koji su se javili u postrevolucionarnom razdoblju. Predvođen Maximilienom Robespierreom, Komitet je ubrzo postao sredstvo terora, a Jakobinska diktatura koja je proizašla iz tog terora odnijela je na desetke tisuća života u dvogodišnjem periodu. Tokom iste godine, Konvent je izglasao i Montanjarski ustav, koji je, iako je išao na ruku Komitetu, deklarirao brojna nova politička i socijalna prava za francuske građane.
Narod je, ipak, postajao sve nezadovoljniji jakobinskom vladom tako da se ista, postepeno, počela urušavati. Godine 1793., Charlotte Corday je u atentatu ubila Jean-Paula Marata, a 1794. godine Georges Danton, prvi predsjednik Komiteta javnoga spasa, giljotiniran je iz političkih razloga. Tako je Robespierre ubrzo ostao sam, a sintagma "Revolucija jede svoju vlastitu djecu" postala je surova stvarnost.
Dana 27. srpnja 1794., Termidorci su izvršili puč kojim je svrgnut Robespierre. Nepotkupljivi predvodnik Jakobinskog terora je uhapšen i giljotiniran sljedećega dana, ironično, kao i deseci tisuća ljudi koji su stradali pod njegovom strahovladom. Termidorci, nazvani po jedanaestom mjesecu revolucionarnog kalendara, dokidaju ostatke jakobinskog terora i donose novi ustav kojim je uspostavljen Direktorij. Direktorij je uveo dvodomnu strukturu parlamenta sa Savjetom drevnih i Savjetom pet stotina, no političke reforme nisu bile dovoljne da poprave ekonomske probleme (hiperinflacija, koja se pokušala riješiti uvođenjem pomoćne monete) i vojne neuspjehe.
Nesposobnost Direktorija da stabilizira situaciju u zemlji dovela je do novog vala nezadovoljstva koji je kulminirao pučem 18. Brumairea, kojega je predvodio mladi general Napoleon Bonaparte. Vodeći se izvornim revolucionarnim idealima, Napoleon je svrgnuo Termidorce i uspostavio Konzulat sa sobom kao Prvim konzulom. Uz njega, prvi sastav Konzulata sačinjavali su Emmanuel Joseph Sieyès i Roger Ducos. Ipak, Napoleon je ubrzo pokazao kako nema namjeru poštivati revolucionarne ideale te si je s vremenom pribavljao sve veće ovlasti, koristeći se pri tom perfidnim političkim metodama, što je kulminiralo njegovim proglašenjem carem, čime je Prva Republika efektivno dokinuta, a naslijedilo ju je Prvo Carstvo.