Hamas – razlika između verzija
Nema sažetka izmjene |
dopuna |
||
| Red 1: | Red 1: | ||
{{Politička stranka |
|||
[[Datoteka:Flag of Hamas.svg|mini|desno|Zastava Hamasa]] |
|||
| ime = Hamas |
|||
'''Hamas''', [[akronim]] od '''Harakat al-Muqawama al-Islamiyya''' ([[Arapski jezik|arapski]]: حركة المقاومة الاسلامية, ''Islamski pokret otpora'') je [[Palestina|palestinski]] [[Islam|islamistička]] paravojna organizacija, pokret i [[politička stranka|politička partija]]. Hamas je od strnae SAD kao i Evropske Unije okarakterisan kao teorirstička organizacija. Od svog osnivanja Hamas je izveo niz terorističkih alkcija prvenstveno protiv Izraelskih civilnih ciljeva, autobuskih stanica, restorana itd u kojima je živote izgubilo preko 1000 izraelskih civila.<ref>Human Capital and the Productivity of Suicide Bombers pdf Journal of Economic Perspectives Volume 21, Number 3, Summer 2007. Pages 223–238</ref>.Poslednjih godina Hamas sprovodi intenzivnu kampanju raketriranja civilnih ciljeva u pograničnom području sa pojasom Gaze. Na prvim izborima na kojima je učestvovala, partija je osvojila većinu u palestinskom parlamentu. Hamas poseeduje i veliku mrežu islamističkih edukativnih i informacionih institucija u kojima se po mišljenju Zapada sprovodi teroristička indoktrinacija. |
|||
| izvorno_ime = {{ar icon}} حماس |
|||
{{U začetku}} |
|||
| logo = Flag of Hamas.svg |
|||
| ⚫ | |||
| veličina = 250px |
|||
<references/> |
|||
| logo_opis = Zastava Hamasa |
|||
| predsjednik = |
|||
| vođa = |
|||
| vođa1_titula = Šef političkog ureda |
|||
| vođa1_ime = [[Halid Mašal]] |
|||
| vođa2_titula = Zamjenik šefa |
|||
| vođa2_ime = [[Abu Marzuk]] |
|||
| vođa3_titula = |
|||
| vođa3_ime = |
|||
| glavni sekretar = |
|||
| glasnogovornik = |
|||
| osnivač = [[Ahmed Jasin]] |
|||
| slogan = |
|||
| osnovana = [[1987]]. |
|||
| raspuštena = |
|||
| prethodnik = palestinsko [[Muslimansko bratstvo]] |
|||
| nasljednik = |
|||
| sjedište = [[Gaza (grad)|Gaza]] |
|||
| država = {{flag|Palestina}} |
|||
| glasilo = |
|||
| podmladak = |
|||
| studentsko krilo = |
|||
| omladina = |
|||
| broj_članova = |
|||
| broj_članova_godina = |
|||
| ideologija = [[palestinski nacionalizam]]<br />[[Sunizam|sunitski]] [[islamizam]]<br />[[anticionizam]] |
|||
| religija = [[sunizam]] |
|||
| pozicija = |
|||
| međunarodna_skupina = Međunarodna afilijacija |
|||
| međunarodna_skupina_ime = [[Muslimansko bratstvo]] |
|||
| tijelo1 = [[Palestinski parlament]] |
|||
| tijelo1_zastupljenost = {{Infookvir politička stranka/mjesta|74|132|hex=#008000}} |
|||
| tijelo2 = |
|||
| tijelo2_zastupljenost = |
|||
| boje = [[zelena]] |
|||
| službena_stranica = http://www.hamasinfo.net/ |
|||
| napomena = |
|||
}} |
|||
'''Hamas''' ({{jez-ar|حماس}}, dosl. [[entuzijazam]]), [[akronim]] od '''Harakat al-Mukavama al-Islamija''' ({{jez-ar|حركة المقاومة الإسلامية}}, dosl. ''Islamski pokret otpora'') je [[Palestinci|palestinska]] [[Paravojska|paravojna]] organizacija, pokret i [[politička stranka]]. |
|||
== Historija == |
|||
Hamas je osnovan [[1987]]. neposredno nakon izbijanja [[Prva Intifada|palestinskog ustanka (prve intifade)]] kao ogranak međunarodnog [[Muslimansko bratstvo|Muslimanskog bratstva]] čije je žarište susjedni [[Egipat]]. Sukladno takvim utjecajima, [[ideologija]] Hamasa temelji se na [[Sunizam|sunitskom]] [[Islamizam|islamizmu]], te lokalnim [[Palestinski nacionalizam|nacionalističkim]] i [[Anticionizam|anticionističkim]] aspiracijama. Hamasov osnivač bio je [[šeik]] [[Ahmed Jasin|A. Jasin]], vođa palestnskog [[Muslimansko bratstvo|Muslimanskog bratstva]] stacioniran u [[Gaza (grad)|Gazi]]. Tokom ovog [[Hladni rat|hladnoratovskog perioda]] Hamas je bio politički marginaliziran, a [[Izrael]] ga zajedno sa sličnim religioznim organizacijama nije smatrao prijetnjom za razliku od aktivnijeg [[Socijalizam|socijalističkog]] i [[Sekularizam|sekularnog]] [[Fatah (stranka)|Fataha]] na čelu s [[Jaser Arafat|J. Arafatom]]. Do prvog okršaja između pristaša Hamasa i Izraela došlo je [[1989]]. za vrijeme [[Prva Intifada|Intifade]], prilikom čega su dva izraelska vojnika zarobljena i likvidirana. [[Izrael]] je na to odgovorio zarobljavanjem [[Ahmed Jasin|Jasina]] i njegovom osudom na [[doživotni zatvor]], te progonom 400 Hamasovih pripadnika u južni [[Libanon]] koji je tada bio pod izraelskom okupacijom. |
|||
Godine [[1991]]. osnovane su [[Brigade Izudin al-Kasam|brigade al-Kasam]] kao Hamasovo vojno krilo, koje je tokom sljedećih mjeseci izvelo više napada na izraelske vojne i civilne ciljeve, uglavnom na okupiranim palestinskim područjima. Među njima bila su i dva samoubilačka napada izvedena [[1993]]. na [[Zapadna Obala|Zapadnoj Obali]]. Nakon što je doseljenički [[Jevreji|jevrejski]] ekstremist [[Baruch Goldstein|B. Goldstein]] u februaru [[1994]]. počinio masakr u [[hebron]]skoj džamiji ubivši 29 [[Palestinci|Palestinaca]], Hamas i srodne palestinske organizacije započele su seriju samoubilačkih napada u samom [[Izrael]]u i tokom [[1990-ih]] u takvim je [[Terorizam|terorističkim]] napadima poginulo više desetaka izraelskih [[civil]]a. Neki od napada bili su usmjereni i protiv [[Izraelske obrambene snage|izraelske vojske]], a najčešće bi uslijedili nakon izraelskih vojnih operacija ili likvidacija Hamasovih članova. Godine [[1996]]. izraelske snage likvidirale su [[Jahja Ajaš|J. Ajaša]], jednog od vođa brigada al-Kasam, a godinu dana kasnije u [[Jordan]]u je pokušan atentat na Hamasovog lidera [[Halid Mašal|H. Mašala]]. |
|||
Spirala nasilja intenzivirala se [[2000]]. izbijanjem [[Druga Intifada|Druge Intifade]] i narednih pet godina u sukobima je poginulo oko 5500 [[Palestinci|Palestinaca]] i 1100 [[Izrael]]aca. Hamas i brigade al-Kasam su prilikom sukoba izvodili razne [[Gerila|gerilske]], [[Raketa|raketne]], [[bomba]]ške i samoubilačke napade. U januaru [[2004]]., za vrijeme navedenog [[Druga Intifada|sukoba]], dolazi do Hamasovog pragmatičnijeg pristupa oko predložene [[Palestina (država)|palestinske države]] i [[Ahmed Jasin|A. Jasin]] po prvi put govori o njoj u kontekstu [[Pojas Gaze|Pojasa Gaze]], [[Zapadna Obala|Zapadne Obale]] i [[Istočni Jeruzalem|Istočnog Jeruzalema]], odnosno teritorija koje je Izrael okupirao u [[Šestodnevni rat|Šestodnevnom ratu]] [[1967]]. godine. Navedena Jasinova odluka predstavljala je bitan politički zaokret s obzirom da je Hamas godinama ranije uz navedena područja svojatao i čitav teritorij [[Izrael]]a. Uz Jasinov preuvjet za okončanje oružanog otpora, Hamasov dužnosnik [[Abdul-Aziz al-Rantisi|A.-A. al-Rantisi]] predložio je i 10-godišnje izraelsko-palestinsko primirje. Izraelci su odbacili ove ponude s izgovorom da se radi o blefiranju i Jasin je ubijen u zračnom napadu u martu iste godine, kao i al-Rantisi manje od mjesec dana kasnije. |
|||
Na parlamentarnim izborima u [[Palestina (država)|Palestini]] održanim u januaru [[2006]]., Hamas je odnio većinsku pobjedu u odnosu na suparnički [[Fatah (stranka)|Fatah]], osvojivši 76 od ukupno 132 parlamentarnih mjesta. Ubrzo nakon pobjede Hamas je ponovio ranije iznešeni prijedlog o [[Palestina (država)|palestinskoj državi]] u okvirima okupiranih teritorija i odbacio korištenje samoubilačkih napada, ali uz naglasak da zadržava pravo na oružani odgovor protiv izraelske [[Okupacija|okupacije]]. Hamas je mirovni prijedlog poslao i administraciji [[George W. Bush|G. W. Busha]], no nije dobio odgovor. Rezultati navedenih izbora su doveli do drastičnog rascjepa između dvije glavne palestinske političke stranke, koji je tokom [[2007]]. prerastao i u [[Sukob Fataha i Hamasa|oružani sukob]] nakon kojeg je Hamas zadržao kontrolu nad [[Pojas Gaze|Pojasom Gaze]], a Fatah nad [[Zapadna Obala|Zapadnom Obalom]]. Sljedećih godina uslijedio je proces pomirenja s [[Fatah (stranka)|Fatahom]], kao i kontinuirani oružani incidenti u vidu izraelskih napada na Gazu i Hamasovog raketiranja, koji su eskalirali [[Operacija Ljetne kiše|2006.]] i [[Rat u Gazi 2008.-2009.|2008.]] godine. Uz navedeno, Hamas se unutar Pojasa Gaze sukobljavao i sa [[Salafistički džihadizam|salafističkim džihadistima]]. Nakon što su potonji [[2009]]. proglasili islamski emirat u Gazi, Hamas je pokrenuo napad na njihovu džamiju prilikom čega je smrtno stradalo 28 radikala. U aprilu [[2011]]. političari Hamasa i Fataha su izjavili da su stranke postigle dogovor oko ujedinjenja u jednu vladu, u februaru i maju [[2012]]. potpisani su i sporazumi u [[Doha|Dohi]] i [[Kairo|Kairu]], a nova ujedinjena vlada prisegla je u junu [[2014]]. godine. Njena budućnost je neizvjesna s obzirom da je Izrael objavio da je neće priznati, te mjesec dana kasnije pokrenuo [[Rat u Gazi 2014.|novi napad na Gazu]]. Brojni analitičari smatraju da su ti napadi odgovor na formiranje palestinske vlade odnosno ciljano izbjegavanje primirja (implicitno i teritorijalnih ustupaka), osobito nakon što je [[SAD|američka]] administracija najavila njeno priznanje. |
|||
== Hamas i terorizam == |
|||
Hamas su na liste [[Terorizam|terorističkih]] organizacija uvrstile vlade [[Izrael]]a i [[SAD|Sjedinjenih Država]], zajedno s bliskim [[Zapadni svijet|zapadnjačkim]] saveznicima kao što su [[Kanada]], [[Japan]] i [[EU]], odnosno [[Arapski svijet|arapskim]] poput [[Jordan]]a i [[Egipat|Egipta]]. Druge zapadnjačke države kao što su [[Ujedinjeno Kraljevstvo]], [[Australija]] i [[Novi Zeland]] na popisu terorističkih skupina drže samo [[Brigade Izudin al-Kasam|brigade al-Kasam]], Hamasovo vojno krilo. S druge strane, istočne sile poput [[Rusija|Rusije]], [[Kina|Kine]], [[Iran]]a i [[Turska|Turske]] odbacuju takvu klasifikaciju i priznaju Hamas kao legitimnog i demokratski izabranog predstavnika [[Palestinci|Palestinaca]]. Svi analitičari suglasni su da Hamas ima terorističku prošlost (npr. najviše samoubilačkih napada uz [[Šri Lanka|šrilankanske]] [[Tamilski tigrovi|Tamilske tigrove]]), no ističe se da je takva praksa odbačena [[2006]]. godine. |
|||
== Vanjske veze == |
|||
| ⚫ | |||
* {{ar icon}}{{en icon}} [http://www.hamasinfo.net/ Službene stranice Hamasa] |
|||
[[Kategorija:Palestinske političke partije]] |
[[Kategorija:Palestinske političke partije]] |
||
| ⚫ | |||
[[Kategorija:Islamske organizacije]] |
[[Kategorija:Islamske organizacije]] |
||
[[Kategorija:Paravojne formacije]] |
|||
| ⚫ | |||
{{Link FA|ml}} |
{{Link FA|ml}} |
||
Verzija na datum 7 septembar 2014 u 07:45
| Hamas
(ar) حماس
| |
|---|---|
 | |
| Šef političkog ureda | Halid Mašal |
| Zamjenik šefa | Abu Marzuk |
| Osnivač | Ahmed Jasin |
| Osnovana | 1987. |
| Prethodnik | palestinsko Muslimansko bratstvo |
| Sjedište | Gaza |
| Država djelovanja |  Palestina
|
| Ideologija | palestinski nacionalizam sunitski islamizam anticionizam |
| Religija | sunizam |
| Međunarodna afilijacija | Muslimansko bratstvo |
| Palestinski parlament | 74 / 132 |
| Službene boje | zelena |
| Službena stranica | |
Hamas (arap. حماس, dosl. entuzijazam), akronim od Harakat al-Mukavama al-Islamija (arap. حركة المقاومة الإسلامية, dosl. Islamski pokret otpora) je palestinska paravojna organizacija, pokret i politička stranka.
Historija
Hamas je osnovan 1987. neposredno nakon izbijanja palestinskog ustanka (prve intifade) kao ogranak međunarodnog Muslimanskog bratstva čije je žarište susjedni Egipat. Sukladno takvim utjecajima, ideologija Hamasa temelji se na sunitskom islamizmu, te lokalnim nacionalističkim i anticionističkim aspiracijama. Hamasov osnivač bio je šeik A. Jasin, vođa palestnskog Muslimanskog bratstva stacioniran u Gazi. Tokom ovog hladnoratovskog perioda Hamas je bio politički marginaliziran, a Izrael ga zajedno sa sličnim religioznim organizacijama nije smatrao prijetnjom za razliku od aktivnijeg socijalističkog i sekularnog Fataha na čelu s J. Arafatom. Do prvog okršaja između pristaša Hamasa i Izraela došlo je 1989. za vrijeme Intifade, prilikom čega su dva izraelska vojnika zarobljena i likvidirana. Izrael je na to odgovorio zarobljavanjem Jasina i njegovom osudom na doživotni zatvor, te progonom 400 Hamasovih pripadnika u južni Libanon koji je tada bio pod izraelskom okupacijom.
Godine 1991. osnovane su brigade al-Kasam kao Hamasovo vojno krilo, koje je tokom sljedećih mjeseci izvelo više napada na izraelske vojne i civilne ciljeve, uglavnom na okupiranim palestinskim područjima. Među njima bila su i dva samoubilačka napada izvedena 1993. na Zapadnoj Obali. Nakon što je doseljenički jevrejski ekstremist B. Goldstein u februaru 1994. počinio masakr u hebronskoj džamiji ubivši 29 Palestinaca, Hamas i srodne palestinske organizacije započele su seriju samoubilačkih napada u samom Izraelu i tokom 1990-ih u takvim je terorističkim napadima poginulo više desetaka izraelskih civila. Neki od napada bili su usmjereni i protiv izraelske vojske, a najčešće bi uslijedili nakon izraelskih vojnih operacija ili likvidacija Hamasovih članova. Godine 1996. izraelske snage likvidirale su J. Ajaša, jednog od vođa brigada al-Kasam, a godinu dana kasnije u Jordanu je pokušan atentat na Hamasovog lidera H. Mašala.
Spirala nasilja intenzivirala se 2000. izbijanjem Druge Intifade i narednih pet godina u sukobima je poginulo oko 5500 Palestinaca i 1100 Izraelaca. Hamas i brigade al-Kasam su prilikom sukoba izvodili razne gerilske, raketne, bombaške i samoubilačke napade. U januaru 2004., za vrijeme navedenog sukoba, dolazi do Hamasovog pragmatičnijeg pristupa oko predložene palestinske države i A. Jasin po prvi put govori o njoj u kontekstu Pojasa Gaze, Zapadne Obale i Istočnog Jeruzalema, odnosno teritorija koje je Izrael okupirao u Šestodnevnom ratu 1967. godine. Navedena Jasinova odluka predstavljala je bitan politički zaokret s obzirom da je Hamas godinama ranije uz navedena područja svojatao i čitav teritorij Izraela. Uz Jasinov preuvjet za okončanje oružanog otpora, Hamasov dužnosnik A.-A. al-Rantisi predložio je i 10-godišnje izraelsko-palestinsko primirje. Izraelci su odbacili ove ponude s izgovorom da se radi o blefiranju i Jasin je ubijen u zračnom napadu u martu iste godine, kao i al-Rantisi manje od mjesec dana kasnije.
Na parlamentarnim izborima u Palestini održanim u januaru 2006., Hamas je odnio većinsku pobjedu u odnosu na suparnički Fatah, osvojivši 76 od ukupno 132 parlamentarnih mjesta. Ubrzo nakon pobjede Hamas je ponovio ranije iznešeni prijedlog o palestinskoj državi u okvirima okupiranih teritorija i odbacio korištenje samoubilačkih napada, ali uz naglasak da zadržava pravo na oružani odgovor protiv izraelske okupacije. Hamas je mirovni prijedlog poslao i administraciji G. W. Busha, no nije dobio odgovor. Rezultati navedenih izbora su doveli do drastičnog rascjepa između dvije glavne palestinske političke stranke, koji je tokom 2007. prerastao i u oružani sukob nakon kojeg je Hamas zadržao kontrolu nad Pojasom Gaze, a Fatah nad Zapadnom Obalom. Sljedećih godina uslijedio je proces pomirenja s Fatahom, kao i kontinuirani oružani incidenti u vidu izraelskih napada na Gazu i Hamasovog raketiranja, koji su eskalirali 2006. i 2008. godine. Uz navedeno, Hamas se unutar Pojasa Gaze sukobljavao i sa salafističkim džihadistima. Nakon što su potonji 2009. proglasili islamski emirat u Gazi, Hamas je pokrenuo napad na njihovu džamiju prilikom čega je smrtno stradalo 28 radikala. U aprilu 2011. političari Hamasa i Fataha su izjavili da su stranke postigle dogovor oko ujedinjenja u jednu vladu, u februaru i maju 2012. potpisani su i sporazumi u Dohi i Kairu, a nova ujedinjena vlada prisegla je u junu 2014. godine. Njena budućnost je neizvjesna s obzirom da je Izrael objavio da je neće priznati, te mjesec dana kasnije pokrenuo novi napad na Gazu. Brojni analitičari smatraju da su ti napadi odgovor na formiranje palestinske vlade odnosno ciljano izbjegavanje primirja (implicitno i teritorijalnih ustupaka), osobito nakon što je američka administracija najavila njeno priznanje.
Hamas i terorizam
Hamas su na liste terorističkih organizacija uvrstile vlade Izraela i Sjedinjenih Država, zajedno s bliskim zapadnjačkim saveznicima kao što su Kanada, Japan i EU, odnosno arapskim poput Jordana i Egipta. Druge zapadnjačke države kao što su Ujedinjeno Kraljevstvo, Australija i Novi Zeland na popisu terorističkih skupina drže samo brigade al-Kasam, Hamasovo vojno krilo. S druge strane, istočne sile poput Rusije, Kine, Irana i Turske odbacuju takvu klasifikaciju i priznaju Hamas kao legitimnog i demokratski izabranog predstavnika Palestinaca. Svi analitičari suglasni su da Hamas ima terorističku prošlost (npr. najviše samoubilačkih napada uz šrilankanske Tamilske tigrove), no ističe se da je takva praksa odbačena 2006. godine.
Vanjske veze
- (ar)(en) Službene stranice Hamasa