Raskol Istoka i Zapada

'Istorijski osvrt Prvi pojam Istoka i Zapada u ’Evropskoj’ svesti nastaje 292. godine – Dioklecijanovim sveopštim reformama koje su dovele do konačne podele Rimskog carstva na Zapadno i Istočno 395. godine ((Teodosije je to učinio kada je zapadno carstvo već i praktično propalo), međutim, činjenica da se jedna država podelila na dve od kojih je jedna srušena ***(ipak i Carigrad je pao 1204, i konačno 1453) stvorilo je diskontinuitet i nezaobilazne razlike među novim vlastima ’divljeg zapada’ i Istočnog Rimskog carstva. Konkretnije, 313. godine, Milanskim ediktom, vojni car Konstantin I proglašava hrišćanstvo kao zvaničnu religiju carstva u korist svoje apsolutne vlasti, odmah potom, gradi crkvu Sv.Petra u Rimu (koja je u XVI veku zamenjena novom - Botičelijevom) i 330. godine, proglašava novu prestonicu u Konstantinopolju (od 1453 – Carigradu). Već tada sudbina Evrope postaje zanimljivija. Naime, iako su Goti u III veku harali Dakijom, Makedonijom i Trakijom ubivši Valensa 378. godine, zapadni deo carstva već više puta do tada biva pustošen a i velikim delom naseljen germanima, federati praktično kontrolišu zapadne zemlje carstva izuzev Italije. Seobe u Evropi počinju sa Hunima (370) a završavaju se sa Franačko-Avarskim ratovima (796).Velike seobe naroda nailaze u nezgodno vreme ali ne ruše niti jednu ’celu’ imperiju poznatog sveta (Kina, Indija, Persija i Rim, su pored gubitka teritorija ipak opstale, stim da Kina i Indija i danas traju). Rim najpre pada pod Gotima i Alarihom (410), zatim Vandalima (472) koji su ga demonski srušili i zapalili – i konačno pada Ravena ’u ruke Rimljana’ (476) pod Odoakarom (što je zvaničan pad Zapadnog carstva slanjem simbola u Carigrad) koga potom svrgavaju Langobardi obrazujući svoju državu. Državu Langobarda na poziv jednog čoveka iz Rima (tačnije vrhovnog sveštenika iz crkve Sv.Petra ) ruše Franci na čelu sa Pipinom (756) – stvarajući Papsku državu a time i svetovni centar Zapadnog hrišćanstva (do tada je u Zapadnoj Evropi postojalo više duhovnih centara). Pipin Mali je ostvario Martelovu želju da se zavede red, a time i nova uzvišena svetovna vlast. Vlast koja će na zapadu zavesti red i biti sposobna da se odupre – Sveto Rimsko Carstvo. Karlo Veliki je prvi – novi Zapadni Rimski Car (od 800) koji smiruje anarhiju i otpočinje kulturnu obnovu tj. Karolinšku renesansu. Činjenica da su Romani i Germani grčku filozofiju učili od Arabljana – govori mnogo. Sa druge strane, Karolinšku renesansu na svojim bedrima iznose stvaraoci Istočnog Rimskog carstva u službi Franaka. Time se stvaraju kontradiktornosti, nejasnoće. Međutim, sve je prilično jasno. Naime, Istočno carstvo je već jednom proklemovalo oslobođen Rim (pod Belisarijusom 536. godine), a u Napulju je bilo prisutno do XII veka sa sve dominacijom u vodama sredozemlja do Prvog pada Carigrada (1204). Uspostavljanje Svetog Rimskog Carstva od strane Franaka i Patrijarha iz Rima duboko je uvredilo Konstantinopolj. Rim nije prihvatao realnost svetovne, kulturne i civilizacijske potčinjenosti Carigradu***(br. Stanovnika...) što i nije bio uslov sa Istoka, već više jedna šira slika u osvit srednjeg veka ovekovečena zapažanjima Arabljana, Kumana i Slovena. Time su Pape iz Rima ne samo vređale Hrišćanski Istok korigovajući duhovnu službu naprkos Patrijarsima iz Carigrada, već su mnogo pre Krstaških ratova pozivale na nasilje prema svim hrišćanima koji nisu ’gledali u Rim’. Dakle, situacija je sve dramatičnija. Na Istoku – u Konstantinopolju, crkva je solidarna sa carom i u svemu ga podržava istovremeno je na čelu hrišćanstva. Na zapadu, sa druge strane, još vladaju polucivilizovani germani kojima je hrišćanstvo daleko koliko i Jerusalim a civilizacija Istoka strana, oni teže samostalnosti i preziru Carifrad i patrijarhe. Konačna odluka Rima da raskrsti sa predrasudama oko pitanja ko je ko u hrišćanstvu jeste vrhunac. Pape iz Rimu falsifikovale su dokumert kojim Konstnatin I garantuje pravo Papi da vlada Zapadnim carstvom i Rimom dok bi Carevi boravili u Carigradu. Dokument nosi naziv – Cezaro-Papizam ili ti Konstantinov tetstament.' Konstantinova zaovstavština ili Cezaro – Papizam (Latin, Constitutum Donatio Constantini or Constitutum domini Constantini imperatoris) jeste falsifikovani Rimsko – carski dokument najverovatnije sastavljen između 750 i 850 godine. Njegova svrha je da distancira Franke i Istočne Rimske careve od prestola u Rimu. Dokument je najverovatnije napisan po naredbi Pape Stefana II – 752***. godine. Cezaro – Papizam je prema navodima svojih falsifikatora sastavljen u prvoj polovini IV veka i predstavljao Konstantinovu zaovstavštinu Papi Silvesteru I (koji je krstio cara) i njegovim naslednicima (kao direktnim ‘potomcima’ Sv.Petra). Neposredno pre Konstantinove selidbe u Carigrad 330. godine, Rimskim Papama je navodno dato za pravo da vladaju Rimom (praktično ruševinama) i njegovom okolinom. Međutim, dokument je imao svojih iznenađenja. Dokument je korišćen od strane srednjovekovnoh Papa kao jedinstveno pravo da vladaju Italijom i budu iznad kraljeva, što je široko prihvatano među germanima. Ipak, Oto III odbacuje dokument čim saznaje da je reč o falsifikatu pokreće pohode na Italiju. Dante Alivijeri Cezaro-Papizmom ismeva crkvu u svojoj "Božanstvenoj komediji"(XIII vek), a Lorenco Vala (1440) uporednim analizama pisma prvi dokazuje da je reč o falsifikatu. Konstantinov testament "davao je pravo" Papama da se prema Rimskim carevima u Carigradu oslovljavaju kao Grčkim carevima ili ti samo Istočnim carevima ili još gore – Konstantinopoljskim carevima - to je uvredilo Rimske careve. Takav akt, predstavljao je odraz političke volje na zapadu. Nakon njega, ništa više neće biti isto za hrišćanski svet. Kao što princip sizernstva unutar feudalnog sistema nije bio uobičajen dalje od srednjovekovnoh germano – romanskih država, tako ni Cezaro – Papizam nije bio prihvatljiv za svet van Rima. Čak šta više, Daleki Istok i Islamski svet nisu sve do pada Istočnog carstva (1204) slali zvanične delegacije u Rim, a naročito ne sveštenike. Cezaro – Papizam nikako ne prolazi u Vizantiji jer sveštenstvo smatra da crkva nije pandam carstvu već njegov sastavni deo. Vrlo brzo, da bi se spor rešio i zvanično, Rim šalje Španskog kardinala Kandidu u Carigrad, sveštenika čiji je cilj audiencija kod samoga cara. Bez obzira na neprimereno loš prijem u Carigradu, i činjenicu da je poslednji Papa Lav VI umro 19. aprila, 1054. godine, tri legata iz Rima na čelu sa Kandidiom nastavljaju svojim putem. Oni 16. juna, 1054. godine, za vreme subotnje popodnevne liturgije ulaze u crkvu Svete Marije (kasnije Aja Sofije) stavljajući oficijelni Papski dokument na altar – dokument u kome je naznačeno da je Rim ekskomunicirao Patrijarhe i Istočnu crkvu. Do ekskomunikacije dolazi i zato što Patrijarsi iz Konstantinopolja nisu želeli da prihvate katoličku crkvenu doktrinu na kojoj je Rim toliko insistirao, a ponajviše zato, da ne bi prihvatili neprimerenu dominaciju Zapada. Istini za volju, jedan dokument na oltaru ostavljen od strane tri sveštena lica čiji su mandati već bili istekli, nije, sam po sebi dovoljan za tako dubok raskol u hrišćanstvu. Veliki raskol počinje u trenutku kada jedan drugi oblik, veoma neučtivog i prosto pisanog dokumenta, ekskomunikacije dospeva na ulice Konstantinopolja. Izbor reči od strane tri Papina legata je bio toliko raskalašan, da je ih je Patrijarh u besu prozvao za varvare, lažove i prevarante. On je odbio da prizna njihov autoritet ili praktično – njihovo postojanje (zvanični dokument o ekskomunikaciji je ubrzo spaljen). Nakon 16. juna, 1054. godine, prvi put u hrišćanskoj eri Evrope ovekovečuje se pojam Istoka i Zapada koji će pokrenuti Krstaški pohod na Konstantinopolj (1204) i potpomoći konačnu propast Rimskog carstva. Turskim osvajanjem grada 1453. godine, zvršen je srednji ali i osvanuo novi vek. Kristofer Kolumbo se za vreme svog službovanja u Đenovi domogao starog Ravenskog spisa. Taj zapis je inspirisaopotragu za novim svetom i svojim opisom zemljine lopte, njegovi koreni potiču iz "Nebeskog kraljevstva"*** i pera pravoslavnog monaha iz Ravenskog egzarhata iz VI veka.