Razlike između izmjena na stranici "Biocenoza"

Idi na navigaciju Idi na pretragu

Biocenoza (uredi)

Verzija na dan 22 juni 2014 u 18:05

Dodano 17 bajtova ,  prije 7 godina
m
robot kozmetičke promjene
No edit summary
m (robot kozmetičke promjene)
'''Životna zajednica''' ili '''BIOCENOZA''' je skup organizama različitih vrsta u istom staništu
 
Kao što jedinke jedne vrste ne žive izolovano, već u [[populacija]]ma, tako i populacije različitih vrsta na istom [[stanište|staništu]] ne žive izolovano već u zajednicama. Između članova životne zajednice uspostavlja se čitav splet različitih odnosa. Sastav populacija različitih vrsta u životnoj zajednici veoma je specifičan. U staništima u kojima vladaju slični ekološki uslovi uvek se pojavljuje ista životna zajednica (npr. životna zajednica jedne [[bara|bare]], [[planinski vrh|planinskog vrha]], [[potok]]a i dr.).RAzličiti članovi životne zajednice mogu svoje životne aktivnosti ostvariti u različito vreme . Ova osobina predstavlja VREMENSKU ORGANIZACIJU ŽIVOTNE ZAJEDNICE . Pod njom se podrazumeva dnevne , mesečne i sezonske promene .
 
== Osobine životne zajednice ==
Svaka biocenoza se odlikuje određenim grupnim osobinama :
* kvalitativan i kvantitativan sastav,
* vremenske promene
* određeni odnosi ishrane,
* vremenski raspored populacija.
 
=== Kvalitativan i kvantitativan sastav ===
Kvalitativni sastav biocenoze predstavlja prisustvo i kombinaciju zastupljenih [[vrsta]]. Tako se, npr., živi svet [[kamenjar]]a razlikuje po sastavu od od onog u šumi. Životni uslovi u staništu ([[stanište|biotopu]]) uslovljavaju odgovarajuću brojnost (kvantitet) populacija u biocenozi. Populacije koje su u biocenozi posebno brojne nazivaju se '''dominantne'''. One daju pečat zajednici i najbolje su prilagođenedatim uslovima staništa. U bukovoj šumi dominantna vrsta je [[bukva]], a u hrastovoj [[hrast]].
 
=== Vremenske promene ===
U strukturi životnih zajednica vremenske promene mogu biti:
* periodične i
* sukcesivne.
 
'''Periodične promene''' su one koje prate ritam dnevno-noćnih i sezonskih kolebanja uslova u staništu.Periodične promene se dešavaju neprestano svake sezone i one ne remete odnose u biocenozi. Zato se javlja [[periodizam]] u životnim aktivnostima organizama:
* većina biljaka i životinja se razmnožava u isto [[godišnje doba]];
* neke životinje su aktivne noću, a druge danju;
* biljke vrše fotosintezu samo danju itd.
 
Nasuprot ovako kratkotrajnim promenama, u prirodi se dešavaju korenite promene i uslova sredine i biocenoza. '''Sukcesije''' (ili vekovne promene) su smenjivanje jedne populacije drugom u okviru jedne biocenoze, kao i smenjivanje čitavih biocenoza na jednom biotopu.
* promenom rečnog toka itd.
 
=== Odnosi ishrane (trofička struktura) ===
Osnovni način uzajamnog povezivanja članova jedne životne zajednice predstavlja [[metabolizam]] biocenoze. On čini osnovu organizacije njenog života, tj. njenu trofičku strukturu. Odnosi ishrane čvrsto povezuju sve vrste članova biocenoze.
 
[[Autotrof]]ni članovi biocenoza su [[proizvođač (biologija)|proizvođačproizvođači]]i organskih materija, koji neposredno ili posredno služe kao hrana za [[potrošač (biologija)|potrošačpotrošače]]e. Postoji više kategorija potrošača :
* [[biljojedi]] (koji se hrane neposredno biljkama),
* [[karnivor|mesojedi]] (posredni potrošači jer se hrane životinjama) i
* različiti [[saprofit]]i koji se hrane ostacima uginulih organizama.
 
Posebnu grupu saprofita čine [[heterotrof]]ne [[bakterija|bakterije]] i [[gljiva|gljive]] koje razlažu ostatke organskih supstanci do neorganskih sastojaka (vrše [[mineralizacija|mineralizaciju]]), vraćajući ih na taj način u prirodu u obliku koji je upotrebljiv za biljke. Od tih materija biljke, [[fotosinteza|fotosintezom]], ponovo stvaraju organske materije bogate energijom. Svi saprofiti čine grupu [[razlagač (biologija)|razlagačrazlagača]]a.
 
Proizvođači (biljni organizmi) , potrošači Zivotinjski organizmi ) i razlagači (Gljive , mikrorganizmi ) predstavljaju tri osnovna nivoa ishrane (trofička nivoa) u prirodi kroz koje materija kruži, a energija jednosmerno protiče od jednog do drugog nivoa. Pri tome se oblik materije (organska u neorgansku i obrnuto) i energije menja (svetlosna, hemijska, toplotna energija). U toku proticanja energija se delimično gubi u vidu toplote (oko 10% energije se gubi pri prelasku sa jednog na naredni trofički stupanj).
 
Organsku materiju koju proizvode zelene biljke fotosintezom, koriste čitavi nizovi potrošača. Zajedno sa proizvođačem koji se nalazi u osnovi niza, serija potrošača obrazuje [[lanac ishrane]]. Prva karika u lancu je najčešće proizvođač, ali mogu biti i organski otpaci. Poslednju kariku u lancu čini potrošač koji u životnoj zajednici nema direktnih prirodnih neprijatelja.
Lanci ishrane pokazuju jednu opštu pravilnost: brojnost (biomasa) pojedinih vrsta (karika u lancu), opada u smeru od proizvođača ka krajnjem potrošaču.(Od ovog pravila odstupaju [[parazit]]ski lanci ishrane pošto sićušan parazit može da ima mnogo krupnijeg domaćina.) Šuma ima veliku biomasu (osnova piramide) i u njoj živi veliki broj biljnih insekata. Takođe, brojni, ali manje od prethodnih, su insekti mesojedi. U odnosu na njih, daleko je manje ptica koje se hrane insektima. Čitava šuma može biti stanište samo jednom paru ptica grabljivica (vrh piramide). Grafički se to predstavlja pomoću [[trofička piramida|trofičkih piramida]].
 
== Literatura ==
* Janković, M.,Đorđević, V: ''Primenjena ekologija'', Naučna knjiga, Beograd, 1981.
* Đukanović, Mara: ''Ekološki izazov'', Beograd, 1991.
* Stanković, S: ''Ekologija životinja'', Beograd, 1979.
* Janković, M: ''Fitoekologija'', Beograd, 1986.
 
Izvor: https://sh.wikipedia.org/wiki/Posebno:MobilneRazlike/4965923

Navigacijski meni