Amonijev nitrat – razlika između verzija

Amonijev nitrat
	Amonijum nitrat
Identifikacija
CAS registarski broj	6484-52-2
ChemSpider	21511
UNII	T8YA51M7Y6
RTECS registarski broj toksičnosti	BR9050000
Jmol-3D slike	Slika 1
SMILES
	[O-][N+]([O-])=O.[NH4+]
InChI
	InChI=1S/NO3.H3N/c2-1(3)4;/h;1H3/q-1;/p+1 ; Kod: DVARTQFDIMZBAA-UHFFFAOYSA-O InChI=1/NO3.H3N/c2-1(3)4;/h;1H3/q-1;/p+1; Kod: DVARTQFDIMZBAA-IKLDFBCSAH
Svojstva
Molekulska formula	(NH4)(NO3)
Molarna masa	80.052 g/mol
Agregatno stanje	bela čvrsta materija
Gustina	1.725 g/cm3 (20 °C)
Tačka topljenja	169.6 °C
Tačka ključanja	aproks. 210 °C razlaže se
Rastvorljivost u vodi	118 g/100 ml (0 °C); 150 g/100 ml (20 °C); 297 g/100 ml (40 °C); 410 g/100 ml (60 °C); 576 g/100 ml (80 °C); 1024 g/100 ml (100 °C)
Struktura
Kristalna rešetka/struktura	trigonalna
Podaci o eksplozivu
Osetljivost na šok	veoma niska
Osetljivost na trenje	veoma niska
Eksplozivna brzina	5270 m/s
Opasnost
Podaci o bezbednosti prilikom rukovanja (MSDS)	ICSC 0216
EU-indeks	nije na listi
Opasnost u toku rada	Eksploziv
NFPA 704	0 2 3
LD50	2085–5300 mg/kg (oralno kod pacova, miševa)
Srodna jedinjenja
Drugi anjoni	Amonijum nitrit
Drugi katjoni	Natrijum nitrat; Kalijum nitrat; Hidroksilamonijum nitrat
Srodna jedinjenja	Amonijum perhlorat
	(šta je ovo?) (verifikuj) ; Ukoliko nije drugačije napomenuto, podaci se odnose na standardno stanje (25 °C, 100 kPa) materijala
	Infobox references

Interaktivna pretraga historije

← Starija izmjena Novija izmjena →

Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj

VizualnoWikitekst

U redovima

Verzija na datum 21 juni 2014 u 23:41

Amonijev nitrat (NH₄NO₃, amonijeva salitra) amonijeva je sol dušične kiseline. Dolazi u obliku prozirnih kristala ili bijelog praha. Koristi se u poljoprivredi kao dušikom bogato umjetno gnojivo, kao oksidans u eksplozivima, te za postizanje niskih temperatura.

Kristalne faze

Kristalno uređenje amonijevog nitrata mijenja se u ovisnosti o tlaku i temperaturi. Određene su slijedeće kristalne faze:

Sistem	Temperatura (°C)	Faza	Promjena volumena (%)
-	> 169.6	tekuća	-
I	169.6 do 125.2	kubična	+2.1
II	125.2 do 84.2	tetragonska	-1.3
III	84.2 do 32.3	α-rombska	+3.6
IV	32.3 do −16.8	β-rombska	−2.9
V	−16.8	tetragonska	-

Dobivanje

Procesi od kojih se sastoji industrijska proizvodnja amonijevog nitrata, mada kemijski jednostavni, tehnološki su prilično izazovni. Kiselinsko-bazna reakcija amonijaka s dušičnom kiselinom daje otopinu amonijevog nitrata:^[4]

HNO₃(aq) + NH₃(g) → NH₄NO₃(aq)

U industrijskoj proizvodnji ovaj proces se izvodi miješanjem bezvodnog amonijaka i koncentrirane dušične kiseline. Reakcija je burna i vrlo egzotermna. Nakon što je nastala otopina, obično koncentracije od oko 83%, višak vode se otparava i dobiva se otopina amonijevog nitrata koncentracije 95% do 99,9%, ovisno o čistoći. Od dobivene otopine se u tornjevima za raspršivanje rade granule amonijevog nitrata koje su tipičan komercijalni oblik ove kemikalije.
Haberov proces koristi dušik i vodik za proizvodnju amonijaka, dio kojega se može oksidirati u dušičnu kiselinu te s preostalim amonijakom dati amonijev nitrat.

Amonijev nitrat se također može dobiti iz otopina amonijevih i nitratnih soli:

(NH₄)₂SO₄ + 2 NaNO₃ → Na₂SO₄ + 2 NH₄NO₃

Ca(NO₃)₂ + (NH₄)₂SO₄ → 2 NH₄NO₃ + CaSO₄

Natrijev sulfat se uklanja snižavanjem temperature smjese - budući da je slabije topljiv u vodi od amonijevog nitrata on se taloži i uklanja filtracijom. Kalcijev sulfat je prilično netopljiv, čak i na sobnoj temperaturi.

Reference

↑ Hettne KM, Williams AJ, van Mulligen EM, Kleinjans J, Tkachenko V, Kors JA. (2010). „Automatic vs. manual curation of a multi-source chemical dictionary: the impact on text mining”. J Cheminform 2 (1): 3. DOI:10.1186/1758-2946-2-3. PMID 20331846. edit
↑ Pradyot Patnaik. Handbook of Inorganic Chemicals. McGraw-Hill, 2002, ISBN 0-07-049439-8
↑ Martel, B.; Cassidy, K. (2004). Chemical Risk Analysis: A Practical Handbook. Butterworth–Heinemann. str. 362. ISBN 1-903996-65-1.
↑ http://www.google.com/patents/pdf/Process_of_producing_concentrated_soluti.pdf?id=XronAAAAEBAJ&output=pdf&sig=ACfU3U0iYFRDUxltKLaVind-3wwP_JYPxg

Spoljašnje veze

Portal Hemija

[1] Hettne KM, Williams AJ, van Mulligen EM, Kleinjans J, Tkachenko V, Kors JA. (2010). „Automatic vs. manual curation of a multi-source chemical dictionary: the impact on text mining”. J Cheminform 2 (1): 3. DOI:10.1186/1758-2946-2-3. PMID 20331846. edit

[2] Pradyot Patnaik. Handbook of Inorganic Chemicals. McGraw-Hill, 2002, ISBN 0-07-049439-8

[3] Martel, B.; Cassidy, K. (2004). Chemical Risk Analysis: A Practical Handbook. Butterworth–Heinemann. str. 362. ISBN 1-903996-65-1.

[4] ttp://www.google.com/patents/pdf/Process_of_producing_concentrated_soluti.pdf?id=XronAAAAEBAJ&output=pdf&sig=ACfU3U0iYFRDUxltKLaVind-3wwP_JYPxg

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Red 1: / Red 1: @@
 {{chembox-lat
 | verifiedrevid = 451628689
-|   ImageFileL1 = Ammonium_Nitrate.jpg
+| ImageFileL1 = Ammonium_Nitrate.jpg
-|   ImageFileR1 = Ammonium-nitrate-2D.png
+| ImageFileR1 = Ammonium-nitrate-2D.png
-|   ImageName = Ammonium nitrates
+| ImageName = Ammonium nitrates
-|   ImageFile1 = Ammonium-nitrate-xtal-3D-balls-A.png
+| ImageFile1 = Ammonium-nitrate-xtal-3D-balls-A.png
-|   IUPACName = Amonijum nitrat
+| IUPACName = Amonijum nitrat
 | Section1 = {{Chembox Identifiers-lat
 |  Abbreviations =
@@ Red 28: / Red 28: @@
   }}
 | Section2 = {{Chembox Properties-lat
-|   Formula = (NH<sub>4</sub>)(NO<sub>3</sub>)
+| Formula = (NH<sub>4</sub>)(NO<sub>3</sub>)
-|   MolarMass = 80.052 -{g/mol}-
+| MolarMass = 80.052 -{g/mol}-
-|   Appearance = bela čvrsta materija
+| Appearance = bela čvrsta materija
-|   Density = 1.725 -{g/cm<sup>3</sup> (20 °C)}-
+| Density = 1.725 -{g/cm<sup>3</sup> (20&nbsp;°C)}-
-|   Solubility = 118 -{g/100 ml (0 °C)}-<br/>150 -{g/100 ml (20 °C)}-<br/>297 -{g/100 ml (40 °C)}-<br/>410 -{g/100 ml (60 °C)}-<br/>576 -{g/100 ml (80 °C)}-<br/>1024 -{g/100 ml (100 °C)}-<ref>-{Pradyot Patnaik. ''Handbook of Inorganic Chemicals''. McGraw-Hill, 2002, ISBN 0-07-049439-8}-</ref>
+| Solubility = 118 -{g/100 ml (0&nbsp;°C)}-<br />150 -{g/100 ml (20&nbsp;°C)}-<br />297 -{g/100 ml (40&nbsp;°C)}-<br />410 -{g/100 ml (60&nbsp;°C)}-<br />576 -{g/100 ml (80&nbsp;°C)}-<br />1024 -{g/100 ml (100&nbsp;°C)}-<ref>-{Pradyot Patnaik. ''Handbook of Inorganic Chemicals''. McGraw-Hill, 2002, ISBN 0-07-049439-8}-</ref>
-|   MeltingPt = 169.6 °-{C}-
+| MeltingPt = 169.6 °-{C}-
-|   BoilingPt = ''aproks.'' 210 °-{C}- razlaže se
+| BoilingPt = ''aproks.'' 210 °-{C}- razlaže se
   }}
 | Section3 = {{Chembox Structure-lat
@@ Red 46: / Red 46: @@
 | REFactor = }}
 | Section7 = {{Chembox Hazards-lat
-|   ExternalMSDS = [http://www.inchem.org/documents/icsc/icsc/eics0216.htm -{ICSC 0216}-]
+| ExternalMSDS = [http://www.inchem.org/documents/icsc/icsc/eics0216.htm -{ICSC 0216}-]
-|   EUIndex = nije na listi
+| EUIndex = nije na listi
-|   MainHazards = Eksploziv
+| MainHazards = Eksploziv
-|   NFPA-H = 2
+| NFPA-H = 2
-|   NFPA-F = 0
+| NFPA-F = 0
-|   NFPA-R = 3
+| NFPA-R = 3
-|   NFPA-O = -{OX}-
+| NFPA-O = -{OX}-
-|   LD50 =  2085–5300 -{mg/kg}- (oralno kod pacova, miševa)<ref>{{cite book |author=Martel, B.; Cassidy, K. |title=Chemical Risk Analysis: A Practical Handbook |publisher=Butterworth–Heinemann |year=2004 |pages=362 |isbn=1-903996-65-1}}</ref>
+| LD50 = 2085–5300 -{mg/kg}- (oralno kod pacova, miševa)<ref>{{cite book |author=Martel, B.; Cassidy, K. |title=Chemical Risk Analysis: A Practical Handbook |publisher=Butterworth–Heinemann |year=2004 |pages=362 |isbn=1-903996-65-1}}</ref>
   }}
 | Section8 = {{Chembox Related-lat
 |   OtherAnions = [[Amonijum nitrit]]
-|   OtherCations = [[Natrijum nitrat]]<br/>[[Kalijum nitrat]]<br/>[[Hidroksilamonijum nitrat]]
+|   OtherCations = [[Natrijum nitrat]]<br />[[Kalijum nitrat]]<br />[[Hidroksilamonijum nitrat]]
 |   OtherCpds = [[Amonijum perhlorat]]
   }}
@@ Red 63: / Red 63: @@
 '''Amonijev nitrat''' (NH<sub>4</sub>NO<sub>3</sub>, amonijeva salitra) amonijeva je sol [[dušična kiselina|dušične kiseline]]. Dolazi u obliku prozirnih [[kristal]]a ili bijelog praha. Koristi se u [[Poljoprivreda|poljoprivredi]] kao [[dušik]]om bogato umjetno [[gnojivo]], kao oksidans u [[eksploziv]]ima, te za postizanje niskih temperatura.
-==Kristalne faze==
+== Kristalne faze ==
 Kristalno uređenje amonijevog nitrata mijenja se u ovisnosti o tlaku i temperaturi. Određene su slijedeće kristalne faze:
@@ Red 105: / Red 105: @@
 |}
-==Dobivanje==
+== Dobivanje ==
 Procesi od kojih se sastoji industrijska proizvodnja amonijevog nitrata, mada kemijski jednostavni, tehnološki su prilično izazovni. Kiselinsko-bazna reakcija [[amonijak]]a s [[dušična kiselina|dušičnom kiselinom]] daje otopinu amonijevog nitrata:<ref>http://www.google.com/patents/pdf/Process_of_producing_concentrated_soluti.pdf?id=XronAAAAEBAJ&output=pdf&sig=ACfU3U0iYFRDUxltKLaVind-3wwP_JYPxg</ref>
 :::HNO<sub>3</sub>(aq) + NH<sub>3</sub>(g) → NH<sub>4</sub>NO<sub>3</sub>(aq)
-U industrijskoj proizvodnji ovaj proces se izvodi miješanjem bezvodnog [[amonijak]]a i koncentrirane [[dušična kiselina|dušične kiseline]]. Reakcija je burna i vrlo egzotermna. Nakon što je nastala otopina, obično koncentracije od oko 83%, višak vode se otparava i dobiva se otopina amonijevog nitrata koncentracije 95% do 99,9%, ovisno o čistoći. Od dobivene otopine se u tornjevima za raspršivanje rade granule amonijevog nitrata koje su tipičan komercijalni oblik ove kemikalije.<br>
+U industrijskoj proizvodnji ovaj proces se izvodi miješanjem bezvodnog [[amonijak]]a i koncentrirane [[dušična kiselina|dušične kiseline]]. Reakcija je burna i vrlo egzotermna. Nakon što je nastala otopina, obično koncentracije od oko 83%, višak vode se otparava i dobiva se otopina amonijevog nitrata koncentracije 95% do 99,9%, ovisno o čistoći. Od dobivene otopine se u tornjevima za raspršivanje rade granule amonijevog nitrata koje su tipičan komercijalni oblik ove kemikalije.<br />
 [[Haberov proces]] koristi [[dušik]] i [[vodik]] za proizvodnju [[amonijak]]a, dio kojega se može oksidirati u [[dušična kiselina|dušičnu kiselinu]] te s preostalim [[amonijak]]om dati amonijev nitrat.
@@ Red 117: / Red 117: @@
 Natrijev sulfat se uklanja snižavanjem temperature smjese - budući da je slabije topljiv u vodi od amonijevog nitrata on se taloži i uklanja filtracijom. Kalcijev sulfat je prilično netopljiv, čak i na sobnoj temperaturi.
-==Reference==
+== Reference ==
 {{reflist|2}}
-==Spoljašnje veze==
+== Spoljašnje veze ==
 {{Portal-lat|Hemija}}
 * {{ICSC|0216|02}}

Amonijev nitrat – razlika između verzija

Verzija na datum 21 juni 2014 u 23:41

Sadržaj

Kristalne faze

Dobivanje

Reference

Spoljašnje veze

Navigacija

Amonijev nitrat – razlika između verzija

Verzija na datum 21 juni 2014 u 23:41

Kristalne faze

Dobivanje

Reference

Spoljašnje veze

Navigacija

Pretraga