Crni talas

Crni talas ili Crni val, rjeđe Novi film, je izraz kojim se opisuju trendovi u jugoslavenskoj kinematografiji u drugoj polovici 1960-ih i na početku 1970-ih, odnosno svojevrsni pokret kojem je karakteristika bila sklonost prema eksperimentiranju u formi i umjetničkoj orijentaciji, ali i prikaz mračnih strana života u tadašnjoj jugoslavenskoj državi, kao i sve kritičniji stav prema njenom komunističkom poretku. Autori Crnog talasa su velikim dijelom inspiraciju crpili iz sličnih trendova u svjetskim kinematografijama, prije svega francuskog Novog vala, kao i koristili djelomičnu liberalizaciju jugoslavenskog društva do koje je došlo sredinom 1960-ih. Ostvarenja Crnog talasa se često navode kao najveći međunarodni uspjesi jugoslavenske kinematografije, pri čemu se posebno ističu autori kao što su Aleksandar Petrović, Dušan Makavejev i Želimir Žilnik koji su uspjeli osvojiti niz prestižnih festivalskih nagrada. Velike studentske demonstracije 1968. godine su brojnim autorima dali poticaj da postanu još kritičniji prema poretku, a što je počelo izazivati reakciju od strane vladajućeg Saveza komunista u čijem je službenom glasilu Borba 3. augusta 1969. objavljen članak Crni val u našem filmu, po kome će trend dobiti ime. Uglavnom verbalne kritike su godine 1971. eskalirale u otvorenu represiju kada je zabranjen kontroverzni film WR: Misterije organizma (koji će potom deceniju i pol ostati u bunkeru), dok je Lazar Stojanović, autor studentskog filma Plastični Isus godine 1973. završio u zatvoru zbog "neprijateljske propagande". Ti se događaji smatraju krajem Crnog talasa, odnosno početkom tzv. olovnih godina u jugoslavenskoj kinematografiji koji je korespondirao sa gušenjem kreativnih i drugih sloboda u državi.

Vanjske veze

• Novi film – Filmkunst des „demokratischen Sozialismus“? von Lutz Haucke (aus kulturation.de 2/2006) Arhivirano 2007-09-28 na Wayback Machine-u