Albanska spomenica

Albanska spomenica
dodeljuje Kraljevina Jugoslavija
Tip
Statistika
Ustanovljen	5. april 1920.
Prva nagrada	1920.

Medalja za spomen na povlačenje srpske vojske preko Albanije odnosno Albanska spomenica je jednostepeno državno vojno i civilno odlikovanje koje su stekli svi pripadnici srpske vojske koji su se povlačili preko Albanije u zimu 1915/1916. ustanovljena je 5. aprila 1920. godine ukazom prestolonaslednika princa-regenta Aleksandra I Karađorđevića u tada već novoj državi Kraljevini Srba, Hravata i Slovenaca. Na aversu se nalazi levi profil vrhovnog komandanta Srpske vojske regenta Aleksandra I, a oko njega stoji kružni natpis „svojim ratnim drugovima Aleksandar“, oko natpisa se nalazi lovorov venac i srebrni dvoglavi orao sa krunom, a na reversu je natpis „za vernost otadžbini“. Medalja je nošena o svetlo zelenoj traci sa crnim prugama uz ivicu. Medalja za spomen je počasno odlikovanje nižeg ranga, ali ima svoju istorijsku težinu, jer se dodeljuje o godišnjicama i jubilejima svim usčesnicima nekog događaja.

Posle pobede srpske vojske u Kolubarskoj bici, decembra 1914. na srpskom frontu do početka jeseni 1915. zavladalo je zatišje. Međutim, pod komandom feldmaršala Augusta Makenzena, austougarska balkanska armija i 11. nemačka armija od oko 500.000 vojnika, 10 eskadrila aviona i sa brojnom rečnom flotilom na Dunavu i Savi, pokrenule su 6. oktobra 1915. najveću ofanzivu na Kraljevinu Srbiju. Do 15. oktobra 1915, uprkos krajnjem požrtvovanju srpske vojske, austrougarska balkanska vojska pravcem preko reke Save i Drine, i 11. nemačka armija preko Dunava zauzele su Beograd, Smederevo, Požarevac i Golubac i stvorile širi mostobran južno od Save i Dunava, nateravši srpske trupe na povlačenje prema južnoj Srbiji. Tog istog dana, 15. oktobra 1915. bez objave rata, dve bugarske kompletne armije. Potisnule su slabe srpske jedinice, prodrle u dolinu Južne Morave kod Vranja i do 22. oktobra 1915. zauzele Kumanovo, Štip, Skoplje, prekinule moravsko-vardarsku komunikaciju i onemogućile povlačenje srpske vojske prema grčkoj granici i Solunu. Druga polovina oktobra i početak novembra protekli su u povlačenju srpske vojske prema jugu. Srpska vojska i izbeglice se nalaze u bezizlaznoj situaciji na Kosovu i Metohiji. Put prema Solunu je presečen. Austrugarska vojska sa severozapada, nemačka vojska sa severa i bugarska armija sa juga i istoka napreduju prema Kosovu sa jedinim ciljem da unište Srpsku vojsku u rasulu. Jedini put Srpskoj vojsci i izbeglicima prema saveznicima i jadranskoj obali vodio je preko albanskih planina. Srpska vojska sa izbeglim narodom kreće u povlačenje preko Albanije i Crne Gore u zimu 1915. pod strašnom hladnoćom, snegom zavejanim putevima u opštem rasulu na temperaturi 25 °C ispod nule. Vojsku u rasulu i izbegli narod izmoren glađu i hladnoćom napadaju albanski razbojnici.

Povezano

• Albanska golgota

Vanjske veze

• Fotografije Albanske spomenice
• Medalja za spomen na povlačenje srpske vojske preko Albanije 1915.
• Istorija srpskih odlikovanja Arhivirano 2011-01-08 na Wayback Machine-u

Odlikovanja Kraljevine SHS / Kraljevine Jugoslavije

Orden Jugoslovenske krune • Orden Svetog kneza Lazara • Karađorđeva zvezda • Orden Svetog Save • Orden belog orla • Albanska spomenica • Orden Crvenog krsta • Medalja za zasluge Crvenog krsta • Medalja za vojničke vrline (Kraljevina Srbija) • Medalja za uspomenu na izbor Petra I za kralja Srbije i povratak dinastije Karađorđevića • Medalja za građanske zasluge • Medalja za hrabrost (1913) • Medalja za revnosnu službu (1913) • Spomenica rata za oslobođenje i ujedinjenje 1914-1918. godine • Medalja za unapređivanje poljoprivrede • Medalja za spomen na dvadeset petu godišnjicu oslobođenja Južne Srbije • Spomenica na borbe za oslobođenje severnih krajeva Jugoslavije 1918-1919. godine • Ratni krst 1941.