Teorija zavjere

Konspirativna teorija, konspiracionizam ili teorija zavjere je naziv za spekulacije koje su suprotstavljene široko uvriježenom (ili etabliranom) objašnjenju ili tumačenju nekih događaja ili niza događaja, te pretpostavljaju zavjeru vladajućih struktura s ciljem da se zavara javnost, odnosno uklone svi dokazi koji bi mogli osporiti "službenu" verziju.

Bitna komponenta teorije zavere je da one koji u nju veruju, prema njihovim uverenjima, oslobađa svake odgovornosti za ono što rade.

Konspirativne teorije u pravilu osporavaju mogućnost da se određeni događaj zbio slučajno, ili da su njegovi neposredni sudionici u njemu imali glavnu i odlučujuću ulogu. Konspirativne teorije se nekada mogu razviti u složeni sistem kojim se objašnjava ne samo jedan, nego cijeli niz događaj, uključujući i cijelu historiju nekih država, organizacija ili civilizacija - u tom slučaju se koristi izraz tajna ili alternativna historija.

Moderna sociologija konspirativne teorije ponekad ubraja u tzv. urbane legende. Njihovi zagovornici se često optužuju za širenje paranoje, te izraz konspirativna teorija ima pejorativno značenje.

Najpoznatije teorije zavjere u historiji

• vezane uz eksploziju USS Maine (ACR-1)
• Teorije zavjere o atentatu na Johna F. Kennedyja
• Teorije zavjere o 11. septembru

Povezano

• Cui bono
• Operacija pod lažnom zastavom

Vanjske veze

• Zašto racionalni ljudi padaju na teorije zavere
• The Economics of Conspiracy Theories
• An Integral Approach to Conspiracy Theory Arhivirano 2006-05-05 na Wayback Machine-u
• On the hunt for a conspiracy theory, CS Monitor article
• 'The Paranoid Style in American Politics' Richard Hofstadter, Harper's 1964 November
• Amir Butler: Our Credibility Problem is a Conspiracy - A discussion of the spread of conspiracy theories in the Muslim community
• PanicWatch.org - Media panic, health scares, paranoia, and conspiracy theories