Al-Farabi – razlika između verzija
→Izvori: + |
sa sr wiki |
||
| Red 23: | Red 23: | ||
Takođe pokazuje uticaj [[neoplatonizam|neoplatonizma]] — smatra da je [[stvaranje]] [[emanacija]], a tela u prostoru slika [[duša sveta|duše sveta]]. <ref name="Oksfordski filozofski rečnik">Al-Farabi, Oksfordski filozofski rečnik, Sajmon Blekburn, Svetovi, Novi Sad, 1999. ISBN 86-7047-303-8</ref> Njegovo delo „Grad vrlina“ predstavlja verziju [[Platon]]ove „Države“, koja je opis idealnog društva gde cvetaju sve vrline.<ref name="Oksfordski filozofski rečnik"/> |
Takođe pokazuje uticaj [[neoplatonizam|neoplatonizma]] — smatra da je [[stvaranje]] [[emanacija]], a tela u prostoru slika [[duša sveta|duše sveta]]. <ref name="Oksfordski filozofski rečnik">Al-Farabi, Oksfordski filozofski rečnik, Sajmon Blekburn, Svetovi, Novi Sad, 1999. ISBN 86-7047-303-8</ref> Njegovo delo „Grad vrlina“ predstavlja verziju [[Platon]]ove „Države“, koja je opis idealnog društva gde cvetaju sve vrline.<ref name="Oksfordski filozofski rečnik"/> |
||
== Biografija == |
|||
Abu Nasr el Farabi je rođen u [[Farab]]u, u današnjem [[Otrar]]u u [[Kazahstan]]u, koji se nalazio na [[Put svile|Putu svile]]. Učio je [[islamska filozofija|filozofiju]] i [[logika|logiku]] kod [[nestorijanstvo|nestorijanskih hrišćana]] Juhane ibn Gajlana i Abu Bišra Mataa ibn Junusa. Farabi je proputovao mnoge krajeve islamskog sveta, uključujući i [[Egipat]] i [[Damask]]. Pred kraj života pozvan je na dvor Sajfudavla, hamdanitskog vladara [[Damask]]a, gde je umro u 80. godini.<ref name="Kratka istorija islamske filozofije">Halilović, T., Halilović, S. i Halilović, M. (2014), ''Kratka istorija islamske filozofije'', Beograd, Centar za religijske nauke „Kom”.</ref> |
|||
== Dela == |
|||
Prema mišljenju mnogih istraživača i pisaca, Farabi je utemeljivač islamske filozofije, s obzirom na to da je prvi u svetu predstavio potpuno samostalnu filozofsku školu. On je takođe utemeljio političku filozofiju u [[islam]]u i ostavio iza sebe dragocena dela iz te oblasti, od kojih možemo izdvojiti: ''Arau ahl al-madina al-fadila'' [Mišljenja stanovnika „vrlog grada”], ''Tahsil as-sa'ada'' [Sticanje blaženstva] i ''Kitab as-sijasat al-madanijja'' [Građanska politika].<ref name="Kratka istorija islamske filozofije"/> |
|||
Farabi je u islamskom svetu bio poznat kao vrhunski poznavalac [[Logika|logike]]. Logiku je učio kod slavnog logičara Abu Bišra Mataa ibn Junusa (umro [[940]].). Kifti i Ibn Abi Usajbi'a tvrde da je Farabi za kratko vreme prevazišao svog učitelja u logici iako je bio mnogo mlađi od Abu Bišra.<ref name="Kratka istorija islamske filozofije"/> |
|||
Farabi je takođe napisao mnoge druge knjige u kojima maestralno iznosi svoja učenja. Naravno, kad je reč o nekim naslovima, postoji sumnja u to da li su ispravno njemu pripisani. |
|||
Kao što u [[filozofija|starogrčkoj filozofiji]] [[Aristotel]] prvi put prezentuje sistemsku kategorizaciju nauka, iako on nije prvi [[filozof]] niti prvi [[naučnik]], u islamskom svetu [[El Kindi|Kindi]] i njegovi učenici, koji su pre ostalih počeli da se bave filozofijom u islamu, nisu uspeli da predstave novi sistemski pogled na nauku i [[metodologija|metodologiju]] nego je to prvi učinio Farabi u svom delu ''Ihsa al-'ulum'' [Prebrojavanje nauka]. Ovu knjigu kasnije na [[latinski jezik]] prevodi Domingo Gundisalvo pod naslovom ''De scientiis''.<ref name="Kratka istorija islamske filozofije"/> |
|||
== Farabijevi savremenici i njegovi naslednici == |
|||
Od Farabijeve smrti [[950]]. godine, do naučnog uspona [[Ibn Sina|Ibn Sine]] početkom XI veka − u periodu koji je potrajao nekih pedesetak godina − pojavio se veliki broj učenjaka i uticajnih autoriteta u islamskom svetu. Neki od njih bili su direktni učenici i sledbenici Farabijeve filozofske škole, dok su drugi u svojim filozofskim istraživanjima sledili Kindijeve doktrine. <ref name="Kratka istorija islamske filozofije"/> |
|||
Neki od Farabijevih sledbenika i naslednika su: |
|||
* [[Jahja ibn Adij]]; |
|||
* Abu Sulejman Sidžistani; |
|||
* [[Abul-Hasan Amiri]]; |
|||
* [[Abu Hajan Touhidi]]. |
|||
== Literatura == |
|||
* Halilović, T., Halilović, S. i Halilović, M. (2014), ''Kratka istorija islamske filozofije'', Beograd, Centar za religijske nauke „Kom”, str. 27—44. |
|||
== Izvori == |
== Izvori == |
||
{{reflist}} |
{{reflist}} |
||
== |
== Vanjske veze == |
||
{{Commonscat|Al-Farabi}} |
|||
* [http://www.centarkom.rs/vol-ll-2-2013/ Politika i etika od tradicije do moderniteta s osvrtom na Farabijevu političku filozofiju] |
|||
{{ |
{{filozofija}} |
||
{{normativna kontrola}} |
{{normativna kontrola}} |
||
| Red 38: | Red 64: | ||
[[Kategorija:Islamski filozofi]] |
[[Kategorija:Islamski filozofi]] |
||
[[Kategorija:Srednjovjekovni filozofi]] |
[[Kategorija:Srednjovjekovni filozofi]] |
||
[[Kategorija:Ontolozi]] |
|||
[[Kategorija:Idealisti]] |
|||
Verzija na datum 6 august 2020 u 21:15
| Abu Nasr Muḥammad ibn Muḥammad Farabi | |
|---|---|
| Zlatno doba islama | |
| persijska filozofija | |
 | |
| Biografske informacije | |
| Rođenje | oko 872. Farab u današnjem Kazahstanu ili Faryab, Veliki Horasan u današnjem Afganistanu |
| Smrt | oko 950. Damask |
| Filozofija | |
| Škola/Tradicija | Islamska filozofija |
| Glavni interesi | Metafizika •Logika Politička filozofija •Epistemologija •Muzika •Nauka |
| Inspiracija | |
Na | |
Abu Nasr el Farabi (oko 870 — 950) je bio veliki persijski filozof, naučnik i muzičar. Smatra se „drugim učiteljem« islamske filozofije“, posle Aristotela i jednim od najvećih islamskih filozofa i naučnika svoga vremena. [1] Bavio se još i kosmologijom, logikom, muzikom, psihologijom i sociologijom.
El Farabi je bio jedan od prvih filozofa koji su preneli Aristotelovu logiku u islamski svet. Iscrpno je komentarisao Aristotelove spise iz logike, i razvio Aristotelov opis intelekta. O njemu se pričalo da je Aristotelovu raspravu O duhu pročitao 40 puta, a njegovu Retoriku 200 puta, a da pri tom nije osetio nikakvu prezasićenost. „Mora da je imao dobar stomak“, komentarisao je tu anegdotu Hegel. [1]
Takođe pokazuje uticaj neoplatonizma — smatra da je stvaranje emanacija, a tela u prostoru slika duše sveta. [2] Njegovo delo „Grad vrlina“ predstavlja verziju Platonove „Države“, koja je opis idealnog društva gde cvetaju sve vrline.[2]
Biografija
Abu Nasr el Farabi je rođen u Farabu, u današnjem Otraru u Kazahstanu, koji se nalazio na Putu svile. Učio je filozofiju i logiku kod nestorijanskih hrišćana Juhane ibn Gajlana i Abu Bišra Mataa ibn Junusa. Farabi je proputovao mnoge krajeve islamskog sveta, uključujući i Egipat i Damask. Pred kraj života pozvan je na dvor Sajfudavla, hamdanitskog vladara Damaska, gde je umro u 80. godini.[3]
Dela
Prema mišljenju mnogih istraživača i pisaca, Farabi je utemeljivač islamske filozofije, s obzirom na to da je prvi u svetu predstavio potpuno samostalnu filozofsku školu. On je takođe utemeljio političku filozofiju u islamu i ostavio iza sebe dragocena dela iz te oblasti, od kojih možemo izdvojiti: Arau ahl al-madina al-fadila [Mišljenja stanovnika „vrlog grada”], Tahsil as-sa'ada [Sticanje blaženstva] i Kitab as-sijasat al-madanijja [Građanska politika].[3]
Farabi je u islamskom svetu bio poznat kao vrhunski poznavalac logike. Logiku je učio kod slavnog logičara Abu Bišra Mataa ibn Junusa (umro 940.). Kifti i Ibn Abi Usajbi'a tvrde da je Farabi za kratko vreme prevazišao svog učitelja u logici iako je bio mnogo mlađi od Abu Bišra.[3]
Farabi je takođe napisao mnoge druge knjige u kojima maestralno iznosi svoja učenja. Naravno, kad je reč o nekim naslovima, postoji sumnja u to da li su ispravno njemu pripisani.
Kao što u starogrčkoj filozofiji Aristotel prvi put prezentuje sistemsku kategorizaciju nauka, iako on nije prvi filozof niti prvi naučnik, u islamskom svetu Kindi i njegovi učenici, koji su pre ostalih počeli da se bave filozofijom u islamu, nisu uspeli da predstave novi sistemski pogled na nauku i metodologiju nego je to prvi učinio Farabi u svom delu Ihsa al-'ulum [Prebrojavanje nauka]. Ovu knjigu kasnije na latinski jezik prevodi Domingo Gundisalvo pod naslovom De scientiis.[3]
Farabijevi savremenici i njegovi naslednici
Od Farabijeve smrti 950. godine, do naučnog uspona Ibn Sine početkom XI veka − u periodu koji je potrajao nekih pedesetak godina − pojavio se veliki broj učenjaka i uticajnih autoriteta u islamskom svetu. Neki od njih bili su direktni učenici i sledbenici Farabijeve filozofske škole, dok su drugi u svojim filozofskim istraživanjima sledili Kindijeve doktrine. [3]
Neki od Farabijevih sledbenika i naslednika su:
- Jahja ibn Adij;
- Abu Sulejman Sidžistani;
- Abul-Hasan Amiri;
- Abu Hajan Touhidi.
Literatura
- Halilović, T., Halilović, S. i Halilović, M. (2014), Kratka istorija islamske filozofije, Beograd, Centar za religijske nauke „Kom”, str. 27—44.
Izvori
- ↑ 1,0 1,1 Al-Farabi, Filozofija, Enciklopedijski leksikon, Mozaik znanja, Beograd 1973.
- ↑ 2,0 2,1 Al-Farabi, Oksfordski filozofski rečnik, Sajmon Blekburn, Svetovi, Novi Sad, 1999. ISBN 86-7047-303-8
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Halilović, T., Halilović, S. i Halilović, M. (2014), Kratka istorija islamske filozofije, Beograd, Centar za religijske nauke „Kom”.
