Ljevica – razlika između verzija
Nema sažetka izmjene |
Nema sažetka izmjene |
||
| Red 3: | Red 3: | ||
Smatra se da je naziv nastao u vriјeme [[Francuska revolucija|Francuske revolucije]], iz saziva Skupštine, kada su republikanci, suprotstavljeni monarhistima sјedili na lijevoj strani skupštine. |
Smatra se da je naziv nastao u vriјeme [[Francuska revolucija|Francuske revolucije]], iz saziva Skupštine, kada su republikanci, suprotstavljeni monarhistima sјedili na lijevoj strani skupštine. |
||
Savremena ljevica teži umanjenju ili prevazilaženju svih [[društvena stratifikacija|društvenih stratifikacija]].<ref name="expo">Woshinsky, Oliver H., ''Explaining Politics: Culture, Institutions, and Political Behavior'' (Oxon, England, UK; New York, New York, USA: Routledge, 2008) pp. 145-149.</ref> Savremena ljevica se zalaže za umanjenje neslobode, nejednakosti i nesolidarnosti u društvu, koje uzrokuje ekonomski kapitalizam, a kao krajnji cilj vidi prevazilaženje ekonomskog kapitalizma i uspostavljanje društveno-ekonomskog uređenja baziranog na [[direktna demokracija|direktnoj demokraciji]] u političkoj i ekonomskoj sferi, te na demokratski planiranoj proizvodnji. To je sistem proizvodnje i raspodjele koji bi bio u skladu sa potrebama svake pojedinke i svakog pojedinca, te društva kao celine, i koji bi uzimao u obzir nosive kapacitete i uslove regeneracije okoliša. |
Savremena i nova ljevica teži umanjenju ili prevazilaženju svih [[društvena stratifikacija|društvenih stratifikacija]].<ref name="expo">Woshinsky, Oliver H., ''Explaining Politics: Culture, Institutions, and Political Behavior'' (Oxon, England, UK; New York, New York, USA: Routledge, 2008) pp. 145-149.</ref> Savremena i nova ljevica se zalaže za umanjenje neslobode, nejednakosti i nesolidarnosti u društvu, koje uzrokuje ekonomski kapitalizam, a kao krajnji cilj vidi prevazilaženje ekonomskog kapitalizma i uspostavljanje društveno-ekonomskog uređenja baziranog na [[direktna demokracija|direktnoj demokraciji]] u političkoj i ekonomskoj sferi, te na demokratski planiranoj proizvodnji. To je sistem proizvodnje i raspodjele koji bi bio u skladu sa potrebama svake pojedinke i svakog pojedinca, te društva kao celine, i koji bi uzimao u obzir nosive kapacitete i uslove regeneracije okoliša. |
||
Zagovara dostizanje postkapitalističkog društva koje bi bilo bazirano na individualnoj i kolektivnoj slobodi, jednakosti, solidarnosti i međusobnoj pomoći, zbog čega teže umanjenju i prevazilaženju svih oblika represije, hijerarhije i vlasti pojedinca nad pojedincem. Pristalice ove politike smatraju da je za ostvarivanje ovih ideja neophodno umanjiti i prevazići sve oblike autoritarnog načina organizovanja. Zbog toga se organizuju u ljevičarske političke stranke i pokrete. |
Zagovara dostizanje postkapitalističkog društva koje bi bilo bazirano na individualnoj i kolektivnoj slobodi, jednakosti, solidarnosti i međusobnoj pomoći, zbog čega teže umanjenju i prevazilaženju svih oblika represije, hijerarhije i vlasti pojedinca nad pojedincem. Pristalice ove politike smatraju da je za ostvarivanje ovih ideja neophodno umanjiti i prevazići sve oblike autoritarnog načina organizovanja. Zbog toga se organizuju u ljevičarske političke stranke i pokrete. |
||
Pristalice savremene ljevice shvataju svoj ideal kao proces umanjenja i prevazilaženja nepravdi koje stvara ekonomski kapitalizam, koji slijedi višestoljetnu tradiciju borbi naprednih pokreta, radnika, poljoprivrednika, žena, manjina i starosjedioca. |
Pristalice savremene i nove ljevice shvataju svoj ideal kao proces umanjenja i prevazilaženja nepravdi koje stvara ekonomski kapitalizam, koji slijedi višestoljetnu tradiciju borbi naprednih pokreta, radnika, poljoprivrednika, žena, manjina i starosjedioca. |
||
Obilježja savremene ljevice za umanjenje nepravdi koje stvara ekonomski kapitalizam: |
Obilježja savremene i nove ljevice za umanjenje nepravdi koje stvara ekonomski kapitalizam: |
||
-Na nivou poduzeća to znači razvijanje mehanizama demokracije na radnom mjestu; |
- Na nivou poduzeća to znači razvijanje mehanizama demokracije na radnom mjestu; |
||
-Na nivou ekonomije to znači razvijanje društvene i demokratske koordinacije umjesto slijepe tržišne proizvodnje; |
- Na nivou ekonomije to znači razvijanje društvene i demokratske koordinacije umjesto slijepe tržišne proizvodnje; |
||
-Na nivou državnih institucija to znači širenje predstavničkog tipa demokracije sa mehanizmima direktne demokracije (npr. participativni proračun, opoziv zastupnika i gradonačelnika, itd.); |
- Na nivou državnih institucija to znači širenje predstavničkog tipa demokracije sa mehanizmima direktne demokracije (npr. participativni proračun, opoziv zastupnika i gradonačelnika, itd.); |
||
-Na nivou društva to znači borba protiv svakog oblika podređenosti i iskorišćavanja, naročito borba protiv diskriminacije na osnovu rase, pola, seksualne orijentacije, nacionalne ili etničke pripadnosti, svjetonazora, hendikepa, pripadnosti manjinskoj grupi i sl.; |
- Na nivou društva to znači borba protiv svakog oblika podređenosti i iskorišćavanja, naročito borba protiv diskriminacije na osnovu rase, pola, seksualne orijentacije, nacionalne ili etničke pripadnosti, svjetonazora, hendikepa, pripadnosti manjinskoj grupi i sl.; |
||
- U odnosu na okoliš to znači usklađivanje gospodarstva u skladu sa nosećim i obnovljivim sposobnostima okoliša, te sa uvođenjem ekološki prihvatljivih tehnologija. |
- U odnosu na okoliš to znači usklađivanje gospodarstva u skladu sa nosećim i obnovljivim sposobnostima okoliša, te sa uvođenjem ekološki prihvatljivih tehnologija. |
||
Pristalice savremene ljevice se zalažu za internacionalizam, umanjenje i prevazilaženje nepravdi koje stvara svjetski kapitalizam, pa se vezuju uz napredne pokrete i stranke iz cijelog svijeta. Borba obuhvata svjetski anti-kapitalistički pokret, kojeg čine različiti radnički i sindikalni pokreti, pokreti za ljudska i manjinska prava i slobode, te savremene ljevičarske stranke, organizacije, grupe i pojedinci. |
Pristalice savremene i nove ljevice se zalažu za internacionalizam, umanjenje i prevazilaženje nepravdi koje stvara svjetski kapitalizam, pa se vezuju uz napredne pokrete i stranke iz cijelog svijeta. Borba obuhvata svjetski anti-kapitalistički pokret, kojeg čine različiti radnički i sindikalni pokreti, pokreti za ljudska i manjinska prava i slobode, te savremene ljevičarske stranke, organizacije, grupe i pojedinci. |
||
Napredni pokreti se obično organizuju na dva načina. Organizuju se kao stranke koje žele dobiti demokratsku političku moć i djelovati kao anti-sistemska vlast, ali i kao pokreti koji se bore za prevazilaženje sistema bez želje za preuzimanjem političke vlasti. Obe strategije su značajne: oni koji djeluju odozdo, i prevazilaze dosadašnje društvene odnose, i oni koji u formalnom političkom prostoru mijenjaju politike odozgo. |
Napredni pokreti se obično organizuju na dva načina. Organizuju se kao stranke koje žele dobiti demokratsku političku moć i djelovati kao anti-sistemska vlast, ali i kao pokreti koji se bore za prevazilaženje sistema bez želje za preuzimanjem političke vlasti. Obe strategije su značajne: oni koji djeluju odozdo, i prevazilaze dosadašnje društvene odnose, i oni koji u formalnom političkom prostoru mijenjaju politike odozgo. |
||
| Red 56: | Red 56: | ||
* [[Noam Čomski]]: „Svjetski poredak stari i novi“ (SKC, 1996). Popularni autor. |
* [[Noam Čomski]]: „Svjetski poredak stari i novi“ (SKC, 1996). Popularni autor. |
||
{{Politički spektar}} |
|||
[[Kategorija:Ideje]] |
[[Kategorija:Ideje]] |
||
Verzija na datum 10 maj 2018 u 19:31
Lјevica (radikalna lјevica) predstavlja pojam kojim se označavaju politički pokreti, političke stranke i političke ideje koji pripadaju političkom spektru lјevice.
Smatra se da je naziv nastao u vriјeme Francuske revolucije, iz saziva Skupštine, kada su republikanci, suprotstavljeni monarhistima sјedili na lijevoj strani skupštine.
Savremena i nova ljevica teži umanjenju ili prevazilaženju svih društvenih stratifikacija.[1] Savremena i nova ljevica se zalaže za umanjenje neslobode, nejednakosti i nesolidarnosti u društvu, koje uzrokuje ekonomski kapitalizam, a kao krajnji cilj vidi prevazilaženje ekonomskog kapitalizma i uspostavljanje društveno-ekonomskog uređenja baziranog na direktnoj demokraciji u političkoj i ekonomskoj sferi, te na demokratski planiranoj proizvodnji. To je sistem proizvodnje i raspodjele koji bi bio u skladu sa potrebama svake pojedinke i svakog pojedinca, te društva kao celine, i koji bi uzimao u obzir nosive kapacitete i uslove regeneracije okoliša.
Zagovara dostizanje postkapitalističkog društva koje bi bilo bazirano na individualnoj i kolektivnoj slobodi, jednakosti, solidarnosti i međusobnoj pomoći, zbog čega teže umanjenju i prevazilaženju svih oblika represije, hijerarhije i vlasti pojedinca nad pojedincem. Pristalice ove politike smatraju da je za ostvarivanje ovih ideja neophodno umanjiti i prevazići sve oblike autoritarnog načina organizovanja. Zbog toga se organizuju u ljevičarske političke stranke i pokrete.
Pristalice savremene i nove ljevice shvataju svoj ideal kao proces umanjenja i prevazilaženja nepravdi koje stvara ekonomski kapitalizam, koji slijedi višestoljetnu tradiciju borbi naprednih pokreta, radnika, poljoprivrednika, žena, manjina i starosjedioca.
Obilježja savremene i nove ljevice za umanjenje nepravdi koje stvara ekonomski kapitalizam:
- Na nivou poduzeća to znači razvijanje mehanizama demokracije na radnom mjestu;
- Na nivou ekonomije to znači razvijanje društvene i demokratske koordinacije umjesto slijepe tržišne proizvodnje;
- Na nivou državnih institucija to znači širenje predstavničkog tipa demokracije sa mehanizmima direktne demokracije (npr. participativni proračun, opoziv zastupnika i gradonačelnika, itd.);
- Na nivou društva to znači borba protiv svakog oblika podređenosti i iskorišćavanja, naročito borba protiv diskriminacije na osnovu rase, pola, seksualne orijentacije, nacionalne ili etničke pripadnosti, svjetonazora, hendikepa, pripadnosti manjinskoj grupi i sl.;
- U odnosu na okoliš to znači usklađivanje gospodarstva u skladu sa nosećim i obnovljivim sposobnostima okoliša, te sa uvođenjem ekološki prihvatljivih tehnologija.
Pristalice savremene i nove ljevice se zalažu za internacionalizam, umanjenje i prevazilaženje nepravdi koje stvara svjetski kapitalizam, pa se vezuju uz napredne pokrete i stranke iz cijelog svijeta. Borba obuhvata svjetski anti-kapitalistički pokret, kojeg čine različiti radnički i sindikalni pokreti, pokreti za ljudska i manjinska prava i slobode, te savremene ljevičarske stranke, organizacije, grupe i pojedinci.
Napredni pokreti se obično organizuju na dva načina. Organizuju se kao stranke koje žele dobiti demokratsku političku moć i djelovati kao anti-sistemska vlast, ali i kao pokreti koji se bore za prevazilaženje sistema bez želje za preuzimanjem političke vlasti. Obe strategije su značajne: oni koji djeluju odozdo, i prevazilaze dosadašnje društvene odnose, i oni koji u formalnom političkom prostoru mijenjaju politike odozgo.
Termin savremena ljevica, nova ljevica ili demokratska ljevica se koristi i kao sinonim za različite anti-autoritarne socijalističke i neo-marksističke pokrete, organizacije i stranke, ali se pridjev "demokratski" koristi za razlikovanje demokratskih ljevičara od boljševizma 20. stoljeća i marksističko-lenjinističkog modela izgradnje socijalizma, koji se smatra nedemokratskim i autoritarnim, te iskrivljenjem plemenite ideje socijalne pravde.
Načelna obilježja savremene i nove ljevice su: anti-autoritarnost i demokratičnost; anti-kapitalizam; anti-militarizam; sekularizam i anti-klerikalizam; internacionalizam i anti-nacionalizam...
Izvori
- ↑ Woshinsky, Oliver H., Explaining Politics: Culture, Institutions, and Political Behavior (Oxon, England, UK; New York, New York, USA: Routledge, 2008) pp. 145-149.
Vidi još
- Socijalizam
- Demokratski socijalizam
- Slobodarski socijalizam
- Marksizam
- Anti-autoritarni komunizam
- Anarhizam
- Anarho-komunizam
Literatura
- Karl Marks: „Kapital“. Marksovi radovi inspirisali su mnoge društvene pokrete.
- Milan Kangrga: „Etika“ (Tehnička knjiga Zagreb, 2004). Etika kao vječita potreba za boljim svijetom.
- Naomi Klajn: „Ne logo“ (Samizdat, 2003). Popularna alter-globalistička, odnosno anti-korporativna knjiga u kojoj autorka izvodi pojedine slučajeve protiv globalnog kapitalizma.
- Noam Čomski: „Svjetski poredak stari i novi“ (SKC, 1996). Popularni autor.