Ljevica

Lјevica (radikalna lјevica) predstavlja pojam kojim se označavaju politički pokreti, političke stranke i političke ideje koji pripadaju političkom spektru lјevice.

Smatra se da je naziv nastao u vrијeme Francuske revolucije, iz saziva Skupštine, kada su republikanci, suprotstavljeni monarhistima sјedili na lijevoj strani skupštine.

Savremena ljevica teži umanjenju ili prevazilaženju svih društvenih stratifikacija. Savremena ljevica se zalaže za umanjenje neslobode, nejednakosti i nesolidarnosti u društvu, koje uzrokuje ekonomski kapitalizam, a kao krajnji cilj vidi prevazilaženje ekonomskog kapitalizma i uspostavljanje društveno-ekonomskog uređenja baziranog na direktnoj demokraciji u političkoj i ekonomskoj sferi, te na demokratski planiranoj proizvodnji. To je sistem proizvodnje i raspodjele koji bi bio u skladu sa potrebama svake pojedinke i svakog pojedinca, te društva kao celine, i koji bi uzimao u obzir nosive kapacitete i uslove regeneracije životne sredine.

Zagovara dostizanje postkapitalističkog društva koje bi bilo bazirano na individualnoj i kolektivnoj slobodi, jednakosti, solidarnosti i međusobnoj pomoći, zbog čega teže umanjenju i prevazilaženju svih oblika represije, hijerarhije i vlasti pojedinca nad pojedincem. Pristalice ove politike smatraju da je za ostvarivanje ovih ideja neophodno umanjiti i prevazići sve oblike autoritarnog načina organizovanja. Zbog toga se organizuju u ljevičarske političke stranke i pokrete.

Pristalice savremene ljevice shvataju svoj ideal kao proces umanjenja i prevazilaženja nepravdi koje stvara ekonomski kapitalizam, koji slijedi višestoljetnu tradiciju borbi naprednih pokreta, radnika, poljoprivrednika, žena, manjina i starosjedioca.

Obilježja savremene ljevice za umanjenje nepravdi koje stvara ekonomski kapitalizam:

-Na nivou poduzeća to znači razvijanje mehanizama demokracije na radnom mjestu;

-Na nivou ekonomije to znači razvijanje društvene i demokratske koordinacije umjesto slijepe tržišne proizvodnje;

-Na nivou državnih institucija to znači širenje predstavničkog tipa demokracije sa mehanizmima direktne demokracije (npr. participativni proračun, opoziv zastupnika i gradonačelnika, itd.);

-Na nivou društva to znači borba protiv svakog oblika podređenosti i iskorišćavanja, naročito borba protiv diskriminacije na osnovu rase, pola, seksualne orijentacije, nacionalne ili etničke pripadnosti, svjetonazora, hendikepa, pripadnosti manjinskoj grupi i sl.;

- U odnosu na okoliš to znači usklađivanje gospodarstva u skladu sa nosećim i obnovljivim sposobnostima okoliša, te sa uvođenjem ekološki prihvatljivih tehnologija.

Pristalice savremene ljevice se zalažu za internacionalizam, umanjenje i prevazilaženje nepravdi koje stvara svjetski kapitalizam, pa se vezuju uz napredne pokrete i stranke iz cijelog svijeta. Borba obuhvata svjetski anti-kapitalistički pokret, kojeg čine različiti radnički i sindikalni pokreti, pokreti za ljudska i manjinska prava i slobode, te savremene ljevičarske stranke, organizacije, grupe i pojedinci.

Napredni pokreti se obično organizuju na dva načina. Organizuju se kao stranke koje žele dobiti demokratsku političku moć i djelovati kao anti-sistemska vlast, ali i kao pokreti koji se bore za prevazilaženje sistema bez želje za preuzimanjem političke vlasti. Obe strategije su značajne: oni koji djeluju odozdo, i prevazilaze dosadašnje društvene odnose, i oni koji u formalnom političkom prostoru mijenjaju politike odozgo.

Termin savremena ljevica, nova ljevica ili demokratska ljevica se koristi i kao sinonim za različite anti-autoritarne socijalističke i neo-marksističke pokrete, organizacije i stranke, ali se pridjev "demokratski" koristi za razlikovanje demokratskih ljevičara od boljševizma 20. stoljeća i marksističko-lenjinističkog modela izgradnje socijalizma, koji se smatra nedemokratskim i autoritarnim, te iskrivljenjem plemenite ideje socijalne pravde.

Načelna obilježja savremene i nove ljevice su: anti-autoritarnost i demokratičnost; anti-kapitalizam; anti-militarizam; sekularizam i anti-klerikalizam; internacionalizam i anti-nacionalizam...

Vidi još

• Socijalizam
• Demokratski socijalizam
• Slobodarski socijalizam
• Marksizam
• Anti-autoritarni komunizam
• Anarhizam
• Anarho-komunizam

Šablon:Politički spektar

Literatura

• Karl Marks: „Kapital“. Marksovi radovi inspirisali su mnoge društvene pokrete.
• Milan Kangrga: „Etika“ (Tehnička knjiga Zagreb, 2004). Etika kao vječita potreba za boljim svijetom.
• Naomi Klajn: „Ne logo“ (Samizdat, 2003). Popularna alter-globalistička, odnosno anti-korporativna knjiga u kojoj autorka izvodi pojedine slučajeve protiv globalnog kapitalizma.
• Noam Čomski: „Svjetski poredak stari i novi“ (SKC, 1996). Popularni autor.