Populacija – razlika između verzija
Nema sažetka izmjene |
|||
| Red 1: | Red 1: | ||
[[File:Population density.png|thumb|250px|Distribucija ljudske populacije u 1994.]] |
|||
'''Populacija''' u [[biologija|biologiji]] označava skup jedinki iste vrste koji žive na istom staništu i pod istim uslovima. |
|||
'''Populacija''' ({{Lat|populus}}: narod) je osnovna [[biologija|biološka]] jedinica grupne promjenljivosti – prirodni oblik postojanja praktično svih [[vrsta]] živih bića i osnovna cjelina [[evolucija|evolucijskih]] procêsâ. Zanemarujući rijetke izuzetke, populacija se, u [[biologija|biološkom]] smislu, definiše kao prostorno i vremenski ograničena grupa istovrsnih [[organizam|organizama]] koji su primarno povezani sistemom [[reprodukcija|reprodukcijskim]] odnosa. Potrebno je, međutim, istaknuti da u primjeni na izvjesne posebne primjere ova opća definicija nailazi na određene poteškoće.<ref>Cavali-Sforza L. L., Bodmer W. F. (1999): The genetics of human populations. Dover PublicTIONS, Inc., Mineola, New York, ISBN 0-486-40693-8.</ref><ref>Hadžiselimović R. (2005): Bioantropologija – Biodiverzitet recentnog čovjeka. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, ISBN 9958-9344-2-6.</ref><ref>Škrijelj R., Đug S. (2009): Uvod u ekologiju životinja.Prirodno-matematički fakultet Sarajevo, Sarajevo, ISBN 978 9958-592-03-4.</ref> |
|||
Savremena nauka populacije opisuje sa dva osnovna polazišta – u [[biologija|biološkom]] i [[statistika|statističkom]] smislu. [[Biologija|Biološki]] gledano, populaciju možemo shvatiti kao prostorno i vremenski relativno jasno ograničen sistem sklapanja reproduktivnih veza. Uobičajeno je da se takve grupe [[jedinka|jedinki]] označavaju terminom ''[[lokalna populacija]]''.<ref>Hadžiselimović R. (1986): Uvod u teoriju antropogeneze. Svjetlost, Sarajevo, ISBN 9958-9344-2-6.</ref><ref>Dobzhansky T. (1970): Genetics of the evolutionary process. Columbia, New York, ISBN 0-231-02837-7 </ref><ref>Mader S. S. (2000): Human biology. McGraw-Hill, New York, ISBN 0-07-290584-0; ISBN 0-07-117940-2</ref> |
|||
Kada je riječ o [[čovjek|ljudskim]] populacijama, s obzirom na stupanj zatvorenosti lokalne populacije, odnosno zavičajne vezanosti i migracijske aktivnosti stanovništva, postoje značajne razlike između seoskih (''ruralnih'') i gradskih (''urbanih'') sredina. Tako, naprimjer, u različitim dijelovima svijeta, susrećemo gotovo apsolutno zatvorene ruralne populacije, tj. takve lokalne populacije u kojima je ogromna većina do sada registrovanih brakova sklopljena među osobama iste zavičajne pripadnosti. Takve ljudske grupe mogu biti primjer biološki tipičnih populacija. Istovremeno, u urbanom [[stanovništvo|stanovništvu]] je veoma teško definirati granice lokalne populacije. Praktično, ona je difuzno uklopljena u sistem populacija određenih užih i širih regiona. Na taj način postoji [[teorija|teorijska]] mogućnost održavanja reproduktivnih veza među svim dijelovima svjetskog stanovništva, pa se [[biologija|biološki]] pojam populacije može odnositi i na cjelokupno [[čovječanstvo]].<ref>Rischer C. E., Easton T. A. ( 19956): Focus on human biology. HarperCollins College Publishers, New York, ISBN 0-06-501796-X.</ref><ref>Hadžiselimović R. (2005): Bioantropologija – Biodiverzitet recentnog čovjeka. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, ISBN 9958-9344-2-6.</ref> |
|||
U standardnom [[statistika|statističkom]] smislu, bilo koju grupu slučajno ili selektivno posmatranih ljudi (proučavani [[uzorak]]) možemo nazvati populacijom. Rezultate takvih zapažanja i analiza treba, međutim, jasno razlučiti od odgovarajućih podataka [[reprezentacija|reprezentativnog]] karaktera i, po mogućnosti, povezati ih sa stvarnim ili mogućim stanjem u prirodnom sistemu reproduktivnih odnosa. Kako u biološkom tako i u statističkom smislu, pod populacijom se podrazumijeva i svjetsko [[stanovništvo]] (pučanstvo) u cjelini ili u određenim područjima; (de)populacijom se, također, označavaju i procesi naseljavanja, odnosno raseljavanja posmatranih regiona i rasta sveukupnog čovječanstva ili njegovih pojedinih dijelova. |
|||
== Reference == |
|||
{{reference}} |
|||
== Također pogledajte == |
|||
*[[Ekologija]] |
|||
*[[Genetika]] |
|||
*[[Evolucija]] |
|||
*[[Medicina]] |
|||
*[[Demografija]] |
|||
[[Kategorija:Biologija]] |
|||
[[Kategorija:Genetika]] |
|||
[[Kategorija:Ekologija]] |
|||
[[Kategorija:Medicina]] |
|||
[[Kategorija:Poljoprivreda]] |
|||
[[Kategorija:Šumarstvo]] |
|||
== V. također == |
== V. također == |
||
Verzija na datum 14 februar 2017 u 13:30
Populacija (((lat.)): narod) je osnovna biološka jedinica grupne promjenljivosti – prirodni oblik postojanja praktično svih vrsta živih bića i osnovna cjelina evolucijskih procêsâ. Zanemarujući rijetke izuzetke, populacija se, u biološkom smislu, definiše kao prostorno i vremenski ograničena grupa istovrsnih organizama koji su primarno povezani sistemom reprodukcijskim odnosa. Potrebno je, međutim, istaknuti da u primjeni na izvjesne posebne primjere ova opća definicija nailazi na određene poteškoće.[1][2][3]
Savremena nauka populacije opisuje sa dva osnovna polazišta – u biološkom i statističkom smislu. Biološki gledano, populaciju možemo shvatiti kao prostorno i vremenski relativno jasno ograničen sistem sklapanja reproduktivnih veza. Uobičajeno je da se takve grupe jedinki označavaju terminom lokalna populacija.[4][5][6]
Kada je riječ o ljudskim populacijama, s obzirom na stupanj zatvorenosti lokalne populacije, odnosno zavičajne vezanosti i migracijske aktivnosti stanovništva, postoje značajne razlike između seoskih (ruralnih) i gradskih (urbanih) sredina. Tako, naprimjer, u različitim dijelovima svijeta, susrećemo gotovo apsolutno zatvorene ruralne populacije, tj. takve lokalne populacije u kojima je ogromna većina do sada registrovanih brakova sklopljena među osobama iste zavičajne pripadnosti. Takve ljudske grupe mogu biti primjer biološki tipičnih populacija. Istovremeno, u urbanom stanovništvu je veoma teško definirati granice lokalne populacije. Praktično, ona je difuzno uklopljena u sistem populacija određenih užih i širih regiona. Na taj način postoji teorijska mogućnost održavanja reproduktivnih veza među svim dijelovima svjetskog stanovništva, pa se biološki pojam populacije može odnositi i na cjelokupno čovječanstvo.[7][8]
U standardnom statističkom smislu, bilo koju grupu slučajno ili selektivno posmatranih ljudi (proučavani uzorak) možemo nazvati populacijom. Rezultate takvih zapažanja i analiza treba, međutim, jasno razlučiti od odgovarajućih podataka reprezentativnog karaktera i, po mogućnosti, povezati ih sa stvarnim ili mogućim stanjem u prirodnom sistemu reproduktivnih odnosa. Kako u biološkom tako i u statističkom smislu, pod populacijom se podrazumijeva i svjetsko stanovništvo (pučanstvo) u cjelini ili u određenim područjima; (de)populacijom se, također, označavaju i procesi naseljavanja, odnosno raseljavanja posmatranih regiona i rasta sveukupnog čovječanstva ili njegovih pojedinih dijelova.
Reference
- ↑ Cavali-Sforza L. L., Bodmer W. F. (1999): The genetics of human populations. Dover PublicTIONS, Inc., Mineola, New York, ISBN 0-486-40693-8.
- ↑ Hadžiselimović R. (2005): Bioantropologija – Biodiverzitet recentnog čovjeka. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, ISBN 9958-9344-2-6.
- ↑ Škrijelj R., Đug S. (2009): Uvod u ekologiju životinja.Prirodno-matematički fakultet Sarajevo, Sarajevo, ISBN 978 9958-592-03-4.
- ↑ Hadžiselimović R. (1986): Uvod u teoriju antropogeneze. Svjetlost, Sarajevo, ISBN 9958-9344-2-6.
- ↑ Dobzhansky T. (1970): Genetics of the evolutionary process. Columbia, New York, ISBN 0-231-02837-7
- ↑ Mader S. S. (2000): Human biology. McGraw-Hill, New York, ISBN 0-07-290584-0; ISBN 0-07-117940-2
- ↑ Rischer C. E., Easton T. A. ( 19956): Focus on human biology. HarperCollins College Publishers, New York, ISBN 0-06-501796-X.
- ↑ Hadžiselimović R. (2005): Bioantropologija – Biodiverzitet recentnog čovjeka. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, ISBN 9958-9344-2-6.
