Zahumlje – razlika između verzija
Nema sažetka izmjene |
Nema sažetka izmjene |
||
| Red 7: | Red 7: | ||
Početkom 10. veka, Zahumlje je bilo u sastavu [[Raška|Raške]] države kneza [[Časlav Klonimirović|Časlava Klonimirovića]]. Hum je pripojen [[Bosna|Bosni]] [[1326]]. godine.<ref>John V. A. Fine, ''The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest'' (p. 19), The University of Michigan Press, 2009.</ref> |
Početkom 10. veka, Zahumlje je bilo u sastavu [[Raška|Raške]] države kneza [[Časlav Klonimirović|Časlava Klonimirovića]]. Hum je pripojen [[Bosna|Bosni]] [[1326]]. godine.<ref>John V. A. Fine, ''The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest'' (p. 19), The University of Michigan Press, 2009.</ref> |
||
== Župe u Humu == |
|||
* Dabar oko [[Dbarsko polje|Dabarskog polja]] |
|||
* Dubrava sa Počiteljom kao administrativno-upravnim centrom župe. |
|||
* Luka je obuhvatala močvarni kraj sa obje strane rijeke Neretve, od donje Bregave i Trebižata do mora. |
|||
* Podgorje na području Nevesinja |
|||
* Popovo na zapadnom dijelu [[Popovo polje|Popova polja]] |
|||
* Primorje je obalni dio od Stona do Neretve. |
|||
* Žaba obuhvaća planinu Žabu, čiji se izduženi hrbat u pravcu istok–zapad od zapadnog kraja Popovog polja do delte rijeke Neretve |
|||
Nikolići su najznačajnija vlasteoska porodica u župi Žabi i direktni su potomci humskog kneza Andrije (1214.–1217.), koji je početkom XIII. stoljeća, pri raspadu Humske države, pod svojom vlašću zadržao Popovo zajedno sa Primorjem i Žabom. |
|||
== Vladari Zahumlja == |
== Vladari Zahumlja == |
||
=== Mihajlo Višević === |
|||
Najstariji poznati vladar Zahumlja bio je [[Mihajlo Višević]] ([[910]]-[[950]]). Bio je protivnik [[Petar Gojniković|Petra Gojnikovića]], koji ga je protjerao na ostrva, a saveznik cara Simeona. Posle pada Petrova dobio je natrag svoju zahumsku oblast. O njegovu držanju za vrijeme teškog ratovanja između Srba i Hrvata s jedne i Bugara s druge strane nema nikakva pomena. Spominje se 925. godine, uz kralja [[Tomislav]]a, kao učesnik na splitskom crkvenom saboru, na kom se raspravljalo o slovenskom bogosluženju u Hrvatskoj i susjedstvu. Po svemu se čini, da Mihajlo je bio zavisan od Tomislava, a Split crkvena metropola ne samo hrvatske, nego i zahumske države. Mihajlo je uzeo italijanski grad Sipont. Nedugo iza toga ušao je u veze s Vizantijom i dobio je otud plemstvo i titulu "antipata", tj . namjesnika. |
|||
=== Miroslav Zavidović === |
|||
Od 1180. u Zahumlju je vladao "veliki knez" [[Miroslav Zavidović]], brat [[Stefan Nemanja|Stefana Nemanje]], za koga je bila udata sestra bosanskog [[Kulin|bana Kulina]]. Stoni grad mu je bio [[Blagaj]]. Miroslav je navukao na se prijekore papske kurije i 1181. god. prokletstvo jednog papinog legata, jer je uzeo u zaštitu neretljanske Kačiće, koji su ubili splitskog biskupa Rajnerija, i što je zadržao za se biskupov novac. Sem toga, Miroslav je sprečavao da se urede odnosi i popune mesta u nekadašnjim katedralnim sedištima njegove oblasti. |
|||
Miroslav i njegov brat Stracimir ratuju 1184. godine sa [[Dubrovnik]]om. Miroslavljeva flota stradala je 18. avgusta kod Poljica, preko puta od malog ostrva Koločepa, a Stracimirov pohod na Korčulu, posle gubitka flote, završio se s potpunim neuspehom. Braća su ponovila napad iduće godine na Dubrovnik samo s kopna, ali i opet bez sreće. U septembru 1186. potpisan je ugovor o miru kojim su Dubrovčani dobili slobodnu trgovinu po raškoj državi, pravo ispaše na Nemanjinom području i iskorišćavanje šume. Humljanima je za to dato pravo slobodnog prometa u Dubrovniku. |
|||
Mađarski princ Andrija 1298 napada na humsku zemlju. Dajući izvjestan poklon manastiru Sv. Krševina u Zadru, 6. maja 1198. god, Andrija pominje svoju pobjedu "kako u Humu, tako i u Raškoj". |
|||
Oko 1220 [[Sveti Sava]] smješta Humsku episkopiju u [[Ston]], na periferiji kraljevine, ali očevidno sa ciljem da suzbije katoličku vjeru koja se širila sa područja kotorske i dubrovačke biskupije. |
|||
Naslednik kneza Miroslava, knez Petar (1198-1227.), bio 1223. god. izabran za splitskog kneza i uveden u tu dužnost od splitetskog građanstva i pored vrlo ogorčenog otpora od strane katoličnog sveštenstva. Kao splitetski knez on je dugo oštro vodio borbu sa hrvatskim brastvom Šubića. Poznat kao borben, ratovao je i sa kraljem [[Stevanom I Prvovenčanim]] i u tom ratovanju je rđavo prošao, izgubivši svu oblast na lijevoj obali [[Neretva|Neretve]]. |
|||
Oko 1238. godine Mađari u borbama sa bosanskim banom [[Matej Ninoslav|Ninislavom]] postigoše izvesne uspjehe u Zahumlju i Zapadnim Stranama, ali prave, središnje Bosne nisu mogli osvojiti. |
|||
Petra je zamijenio knez Andrija koji se spominje, zajedno sa bosanskim banom Ninoslavom 1242. kao saveznik Splićana, u sukobima hrvatske vlastele. |
|||
Andrijin sin Radoslav se 1254 pridružio savezu Bugara i Dubrovčana protiv Srbije. |
|||
=== Stjepan II Kotromanić === |
|||
Najstariji poznati vladar Zahumlja bio je [[Mihajlo Višević]] ([[910]]-[[950]]) koji je u ime Vizantije osvojio grad Siponto na [[Apeninsko poluostrvo|Apeninskom poluostrvu]]. |
|||
[[Stjepan II Kotromanić]] je, za vreme prestonih borbi u Srbiji nastalih nakon smrti kralja [[Milutin Nemanjić|Milutin]]a, osvojio od Srbije gotovo cijelo humsko područje i dao Bosni širok izlaz na more. To osvajanje upotpunio je posle i u neretljanskoj krajini, iskoristivši katastrofu Mladena Šubića. |
|||
Stjepan Konstantin je bio knez Zahumlja i naslednik Srpskog prestola 1323. Jovan Uglješa, potomak [[Srbija|Srpske]] kuće [[Mrnjavčevići|Mrnjavčevića]] je vladao Zahumljem od [[1370]]. do svoje smrti, [[1404]]. godine. [[Sandalj Hranić Kosača]], knez Zahumlja i jedan od Vojvoda [[Sveti Sava|Svetog Save]] je postao Veliki Vojvoda [[Bosna|Bosne]] do svoje smrti [[1435]]. Sledio ga je [[Stjepan Vukčić Kosača]] za Velikog Vojvodu i kneza Zahumlja do njegove smrti [[1466]]. |
|||
== |
== Reference == |
||
{{ |
{{reference}} |
||
[[Kategorija:Srednjovjekovne župe i oblasti u BiH]] |
[[Kategorija:Srednjovjekovne župe i oblasti u BiH]] |
||
Verzija na datum 29 januar 2017 u 23:27
Za ostale upotrebe, v. Hum (razvrstavanje).
Zahumlje (kasnije Hum) je bila južnoslovenska srednjovekovna kneževina koja je obuhvatala južnu Dalmaciju i delove Bosne i Hercegovine do 10. veka.
Porfirogenit piše da su Srbi u 7. veku naselili druge delove južne Dalmacije, Travuniju i Paganiju.
Oni koji sada tamo žive u Zahumlju, Srbi su iz vremena onog kneza koji je tražio zaštitu u imperatora Heraklija. Oni su nazvani Zahumljani zbog takozvanog brda Hum i zaista u jeziku Slavena »Zahlumi« znači »iza brda«...[1]
– Konstantin Porfirogenit VII, „O upravljanju Carstvu“
Početkom 10. veka, Zahumlje je bilo u sastavu Raške države kneza Časlava Klonimirovića. Hum je pripojen Bosni 1326. godine.[2]
Župe u Humu
- Dabar oko Dabarskog polja
- Dubrava sa Počiteljom kao administrativno-upravnim centrom župe.
- Luka je obuhvatala močvarni kraj sa obje strane rijeke Neretve, od donje Bregave i Trebižata do mora.
- Podgorje na području Nevesinja
- Popovo na zapadnom dijelu Popova polja
- Primorje je obalni dio od Stona do Neretve.
- Žaba obuhvaća planinu Žabu, čiji se izduženi hrbat u pravcu istok–zapad od zapadnog kraja Popovog polja do delte rijeke Neretve
Nikolići su najznačajnija vlasteoska porodica u župi Žabi i direktni su potomci humskog kneza Andrije (1214.–1217.), koji je početkom XIII. stoljeća, pri raspadu Humske države, pod svojom vlašću zadržao Popovo zajedno sa Primorjem i Žabom.
Vladari Zahumlja
Mihajlo Višević
Najstariji poznati vladar Zahumlja bio je Mihajlo Višević (910-950). Bio je protivnik Petra Gojnikovića, koji ga je protjerao na ostrva, a saveznik cara Simeona. Posle pada Petrova dobio je natrag svoju zahumsku oblast. O njegovu držanju za vrijeme teškog ratovanja između Srba i Hrvata s jedne i Bugara s druge strane nema nikakva pomena. Spominje se 925. godine, uz kralja Tomislava, kao učesnik na splitskom crkvenom saboru, na kom se raspravljalo o slovenskom bogosluženju u Hrvatskoj i susjedstvu. Po svemu se čini, da Mihajlo je bio zavisan od Tomislava, a Split crkvena metropola ne samo hrvatske, nego i zahumske države. Mihajlo je uzeo italijanski grad Sipont. Nedugo iza toga ušao je u veze s Vizantijom i dobio je otud plemstvo i titulu "antipata", tj . namjesnika.
Miroslav Zavidović
Od 1180. u Zahumlju je vladao "veliki knez" Miroslav Zavidović, brat Stefana Nemanje, za koga je bila udata sestra bosanskog bana Kulina. Stoni grad mu je bio Blagaj. Miroslav je navukao na se prijekore papske kurije i 1181. god. prokletstvo jednog papinog legata, jer je uzeo u zaštitu neretljanske Kačiće, koji su ubili splitskog biskupa Rajnerija, i što je zadržao za se biskupov novac. Sem toga, Miroslav je sprečavao da se urede odnosi i popune mesta u nekadašnjim katedralnim sedištima njegove oblasti.
Miroslav i njegov brat Stracimir ratuju 1184. godine sa Dubrovnikom. Miroslavljeva flota stradala je 18. avgusta kod Poljica, preko puta od malog ostrva Koločepa, a Stracimirov pohod na Korčulu, posle gubitka flote, završio se s potpunim neuspehom. Braća su ponovila napad iduće godine na Dubrovnik samo s kopna, ali i opet bez sreće. U septembru 1186. potpisan je ugovor o miru kojim su Dubrovčani dobili slobodnu trgovinu po raškoj državi, pravo ispaše na Nemanjinom području i iskorišćavanje šume. Humljanima je za to dato pravo slobodnog prometa u Dubrovniku.
Mađarski princ Andrija 1298 napada na humsku zemlju. Dajući izvjestan poklon manastiru Sv. Krševina u Zadru, 6. maja 1198. god, Andrija pominje svoju pobjedu "kako u Humu, tako i u Raškoj".
Oko 1220 Sveti Sava smješta Humsku episkopiju u Ston, na periferiji kraljevine, ali očevidno sa ciljem da suzbije katoličku vjeru koja se širila sa područja kotorske i dubrovačke biskupije.
Naslednik kneza Miroslava, knez Petar (1198-1227.), bio 1223. god. izabran za splitskog kneza i uveden u tu dužnost od splitetskog građanstva i pored vrlo ogorčenog otpora od strane katoličnog sveštenstva. Kao splitetski knez on je dugo oštro vodio borbu sa hrvatskim brastvom Šubića. Poznat kao borben, ratovao je i sa kraljem Stevanom I Prvovenčanim i u tom ratovanju je rđavo prošao, izgubivši svu oblast na lijevoj obali Neretve.
Oko 1238. godine Mađari u borbama sa bosanskim banom Ninislavom postigoše izvesne uspjehe u Zahumlju i Zapadnim Stranama, ali prave, središnje Bosne nisu mogli osvojiti.
Petra je zamijenio knez Andrija koji se spominje, zajedno sa bosanskim banom Ninoslavom 1242. kao saveznik Splićana, u sukobima hrvatske vlastele.
Andrijin sin Radoslav se 1254 pridružio savezu Bugara i Dubrovčana protiv Srbije.
Stjepan II Kotromanić
Stjepan II Kotromanić je, za vreme prestonih borbi u Srbiji nastalih nakon smrti kralja Milutina, osvojio od Srbije gotovo cijelo humsko područje i dao Bosni širok izlaz na more. To osvajanje upotpunio je posle i u neretljanskoj krajini, iskoristivši katastrofu Mladena Šubića.
Stjepan Konstantin je bio knez Zahumlja i naslednik Srpskog prestola 1323. Jovan Uglješa, potomak Srpske kuće Mrnjavčevića je vladao Zahumljem od 1370. do svoje smrti, 1404. godine. Sandalj Hranić Kosača, knez Zahumlja i jedan od Vojvoda Svetog Save je postao Veliki Vojvoda Bosne do svoje smrti 1435. Sledio ga je Stjepan Vukčić Kosača za Velikog Vojvodu i kneza Zahumlja do njegove smrti 1466.
Reference
- ↑ http://montenegrina.net/pages/pages1/istorija/duklja/de_administrando_imperio.htm
- ↑ John V. A. Fine, The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest (p. 19), The University of Michigan Press, 2009.