4. 9.

4. septembar (rujan) (4.9.) je 247. dan godine po gregorijanskom kalendaru (248. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 118 dana.

Događaji

• 476. - Germanski vojskovođa Odoakar svrgnuo posljednjeg zapadnorimskog cara Romula Augustula. Kraj Zapadno Rimskog carstva, te ujedno i početak srednjeg vijeka.
• 1669. - Venecija je predala Turcima grčko ostrvo Krit, ne uspevši da odbrani grad Heraklion, koji je bio pod turskom opsadom od 1648.
• 1781. - Španski naseljenici su osnovali „Grad naše gospe kraljice anđela“, današnji Los Anđeles.
• 1870. - Dva dana nakon francuskog poraza kod Sedana i zarobljavanja Napoleona III., zastupnici Leon Gambetta i Jules Favre objavili su svrgnuće cara i proglasili Treću Republiku. Vlada nacionalne obrane organizirala je narodni rat protiv Nijemaca koji je neslavno završio.
• 1878 - Austro-Ugarska vojska zauzela grad Tešanj*1886. - Poglavica Apača DŽeronimo, vođa poslednje velike pobune američkih Indijanaca protiv belih porobljivača, predao se u Skeleton kanjonu u Arizoni američkom generalu Nelsonu Majlsu.
• 1929. - Nemački dirižabl „Grof Cepelin“ je okončao putovanje oko sveta. Let je trajao devet dana 20 sati i 23 minuta, a na vazdušnom brodu je bilo 40 članova posade i 14 putnika.
• 1944. - Britanske i kanadske trupe oslobodile su u Drugom svetskom ratu belgijske gradove Brisel i Antverpen.
• 1970. - U Čileu je Salvador Aljende Gosens kao prvi marksista u zapadnoj hemisferi izabran za predsednika države. Ubijen je u septembru 1973. u puču čileanske armije.
• 1972. - Američki plivač Mark Spitz osvojio posljednju u neponovljivom nizu (kao treća izmjena u štafeti 4 x 100 m mješovito), sedmu zlatnu medalju na Olimpijskim igrama u Münchenu i završio briljantnu karijeru.
• 1974. - SAD su kao poslednja zapadna zemlja uspostavile diplomatske odnose sa Nemačkom Demokratskom Republikom.
• 1975. - Izrael i Egipat su u Ženevi potpisali sporazum o povlačenju izraelskih trupa sa Sinaja i uspostavljanju tampon zone UN na poluostrvu.
• 1992. - Bivši predsednik Bugarske Todor Živkov, koji je smenjen 1989, osuđen je na sedam godina zatvora pod optužbom za proneveru državnih fondova.
• 1995. - Pod geslom „Ujedinjeni Jerusalim je naš“, Izrael je započeo 15-mesečnu proslavu 3000. godišnjice proglasa kralja Davida o tom gradu kao prestonici jevrejskog naroda.
• 1997. - U eksploziji tri bombe u Jerusalimu poginulo je sedam i ranjeno oko 200 ljudi.
• 1998. - Tribunal UN za ratne zločine u Ruandi osudio je bivšeg premijera Žana Kambanda na doživotni zatvor zbog njegove uloge u genocidu tokom rata 1994.
• 1999. - Na referendumu o budućem statusu Istočnog Timora 78,5 odsto stanovništva glasalo je za nezavisnost od DŽakarte, dok je svega 21 odsto podržalo autonomiju pod indonežanskom upravom. Proindonežanske snage su potom izazvale sukobe u kojima je stradalo nekoliko stotina ljudi, a desetine hiljada napustile su glavni grad Dili.
• 2001. - Mahendra Čadri, prvi etnički Indijac koji je bio premijer Fidžija, izabran je za poslanika parlamenta, zajedno sa DŽordžom Spejtom, koji je 16 meseci ranije oborio Čadrijevu vladu.
• 2007 - Obavljena dženaza (ukop) Safetu Isovića u Sarajevu.

Rođenja

• 973. - Al-Biruni, perzijski naučnik i astronom
• 1768.- - François-René de Chateaubriand, francuski književnik
• 1823. - Mihailo Obrenović, knez Srbije (†1868.)
• 1824. - Anton Bruckner, austrijski kompozitor
• 1851. - Andrija Fijan, hrvatski glumac i redatelj († 1911.)
• 1894. - Aleksandar Deroko, srpski arhitekta (†1988.)
• 1913. - Kenzo Tange, japanski arhitekta, dobitnik Prickerove nagrade 1987. godine.
• 1917. - Henry Ford II, američki proizvođač automobila
• 1950. - Aleksandar Berček, srpski glumac.
• 1956. - Nikola Špirić, bosanskohercegovački političar
• 1981. - Beyoncé Knowles, američka pjevačica
• 1984. - Kamila Bordonaba, argentinska glumica i pevačica

Smrti

• 1166. - Sveta Rozalija, katolička svetica (* 1130.)
• 1907. - Edvard Grieg, norveški skladatelj, pijanist i dirigent (* 1843.)
• 1963. - Rober Šuman, francuski državnik i finansijski stručnjak.
• 1965. - Albert Schweitzer, alzaško-njemački liječnik, protestantski teolog, filozof i glazbenik (* 1875.)
• 1989. - Georges Simenon, belgijski književnik
• 2006. - Steve Irwin, australijski zoolog, naturalista i televizijska zvijezda
• 2006. - Giacinto Facchetti, talijanski nogometaš i predsjednik Intera (* 1942.)