Nikozija – razlika između verzija
Prijeđi na navigaciju
Prijeđi na pretragu
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
Nema sažetka izmjene |
m Vraćene izmjene Vojvoda Živojin Mišić (razgovor) na posljednju izmjenu korisnika Kolega2357 |
||
| Red 1: | Red 1: | ||
{{Naselje |
|||
| ime = Nikozija |
|||
| ime_genitiv = Nikozije |
|||
| izvorno_ime =<small>{{jez-gr|''Λευκωσία''}}<br>{{jez-tur|''Lefkoşa''}}</small> |
|||
| slika_panorama =Nicosia Collage.png |
|||
| veličina_slike =260px |
|||
| opis_slike =Nikozija |
|||
| slika_zastava =Nicosia_city_fl_n7160.gif |
|||
| slika_zastava_veličina =130px |
|||
| slika_pečat = |
|||
| slika_pečat_veličina = |
|||
| slika_grb = |
|||
| slika_grb_veličina = |
|||
| slika_amblem_prazno = |
|||
| slika_amblem_prazno_veličina = |
|||
| slika_amblem_prazno_opis = |
|||
| širina-stupnjevi =35 |
|||
| širina-minute =10 |
|||
| širina-oznaka =N |
|||
| dužina-stupnjevi =033 |
|||
| dužina-minute =22 |
|||
| dužina-oznaka =E |
|||
| lokacija_ime = [[Popis država|Država]] |
|||
| lokacija_info = {{flag|Kipar}} |
|||
| lokacija3_info =Središnja |
|||
| vrsta_vlasti = |
|||
| vlast_bilješke = |
|||
| titula_vođe = [[Gradonačelnik]] |
|||
| ime_vođe = Constantinos Yiorkadjis |
|||
| stranka_vođe =Nezavisan |
|||
| površina_bilješke = |
|||
| površina_ukupna =111 km² |
|||
| visina = 220 m |
|||
| visina_izvor = |
|||
| visina_max = |
|||
| visina_min = |
|||
| stanovništvo_godina = popis 2011. |
|||
| stanovništvo_bilješke = |
|||
| stanovništvo =47.000 |
|||
| stanovništvo_gustoća =(1. 1. 2011.) 601/km |
|||
| stanovništvo_uže = |
|||
| stanovništvo_uže_gustoća = |
|||
| stanovništvo_šire =100.000 |
|||
| stanovništvo_šire_gustoća = |
|||
| stanovništvo_gustoća_prazno1 = |
|||
| stanovništvo_prazno2_ime = |
|||
| stanovništvo_prazno2 = |
|||
| stanovništvo_gustoća_prazno2 = |
|||
| vremenska_zona =[[EET]] |
|||
| utc_pomak =+2 |
|||
| vremenska_zona_DST =[[Istočno evropsko vrijeme|EEST]] |
|||
| utc_pomak_DST =+3 |
|||
| poštanski_broj =101xxx–129xxx |
|||
| pozivni_broj =+357 22 |
|||
| gradovi_prijatelji = |
|||
| države_gradova_prijatelja = |
|||
| prazno_ime = |
|||
| prazno_info = |
|||
| web_stranica = [http://www.mos.ru/ mos.ru] |
|||
| slika_karta = www.nicosia.org.cy/ |
|||
| veličina_karte = 350 px |
|||
| opis_karte = Nikozija na mapi Kipra |
|||
| slika_karta1 =Cyprus_location_map.svg|350px |
|||
| veličina_karte1 = |
|||
| opis_karte1 = |
|||
| lokacija = |
|||
| bilješke = |
|||
}} |
|||
[[Datoteka:St sophia.jpg|thumb|right|Nikozija]] |
[[Datoteka:St sophia.jpg|thumb|right|Nikozija]] |
||
[[Datoteka:Nicosianasa.jpg|thumb|Satelitska slika Nikozije]] |
[[Datoteka:Nicosianasa.jpg|thumb|Satelitska slika Nikozije]] |
||
'''Nikozija''' (Λεύκοσια, Lefkosia, Lefkosa) je najveći, a ujedno i [[glavni grad]] [[Cipar|Kipra]]. Broji oko 170 000 stanovnika. Ime ovog grada u prijevodu sa [[Grčki jezik|grčkog]] bi otprilike značilo "bijeli grad". Kroz sami grad prolazi "zelena linija" pa je on podijeljen na [[Grčka|grčki]] i [[Turska|turski]] dio. Nešto veći dio pripada južnom, odnosno grčkom Kipru. Centar ovog grada, poznatiji kao Ledra, je ujedno i najpoznatiji i od turista najposjećeniji dio. Ovaj trg je također podjeljen, a na turskoj strani on nosi naziv Bahčeli. U blizini ovog trga smješteni su mnogi kulturno-historijski objekti poput Selimove džamije, Ledra palače i mnogih drugih. |
|||
'' 'Nicosia' '' ({{jez-grč|Λευκωσία}} - Lefkozija, {{jez-tur|Lefkoşa}} - Lefkosa) je [[glavni grad]] [[Cipar|Republike Cipra]] i nepriznate [ [Turska Republika Sjeverni Cipar|Turske Republike Sjevernog Cipra]]. Istovremeno grad je sjedište zvaničnog [[Nicosia (županija)|županije Nicosia]]. To je i najveće gradsko područje na otoku [[Cipar]] - Nicosia sa predgrađima ima oko 300 tisuća stanovnika. |
|||
Nicosia se nalazi na rijeci [[Pedijeos]] i trenutno je jedini podijeljeni glavni grad na svijetu. Grad je podijeljen tzv. '' [[Zelena linija (Cipar)|zelenom linijom]] '', koja je demilitarizirana zona [[Organizacija Ujedinjenih naroda | UN]] - a, na sjeverni, [[Sjeverna Nicosia | turski]] i južni, [[Južna Nicosia | grčki]] dio. |
|||
== Podrijetlo naziva == |
|||
Staro ime Nikozije bilo je '' Ledra ''. Današnji naziv grad je dobio u vrijeme [[križarski ratovi|krstaške]] ([[Luzinjani|Luzinjanske]]) vlasti, iako se već u doba antike javlja i naziv '' Lefkotea ''. Ime '' Nicosia '' pojavilo se dolaskom Lizinjana. Francuski [[križarski ratovi|križari]] nisu mogli ili nisu htjeli izgovaraju ime '' Lefkozija '', već su govorili '' Nicosia ''. Ledra je danas ime najpopularnije trgovačke ulice u Nikoziji. |
|||
== Geografija == |
|||
Nicosia je jedini značajniji grad na [[Cipar|Cipru]], koji se ne nalazi na moru. Sa druge trane grad je smješten gotovo u središtu otoka. Od drugog po veličini grada na otoku, [[Limassol]] a, Nicosia je udaljena 75 km. |
|||
Nicosia se nalazi u prostranoj ravnici središnjeg [[Cipar|Cipra]], [[Mesaorija|Mesaoriji]], na 145-150 metara nadmorske visine. Grad se obrazovao na mjestu gdje je ravnica najuža, tj. na mjestu gdje se dvije jedne značajne planine na Cipru, [[Trodos]] (južno) i [[Kerinejske planine]] (sjeverno), najviše približavaju. Stoga, gradska predgrađa ka jugu i sjeveru već zauzimaju brežuljkasto i BREGOVITA tlo. |
|||
Kroz Nicosiju protječe rječica [[Pedijeos]], kao i niz manjih vodotoka, njenih pritoka, koje tijekom sušnih ljeta presuše. |
|||
=== Klima === |
|||
Klima u Nikoziji je [[Sredozemna klima|sredozemna]] s elementima sušne, stepske klime, jer zbog udaljenosti grada od mora daje još veće razlike u letnjnim i zimskim, odnosno noćnim i dnevnim temperaturama. Prosječna godišnja temperatura je čak 26 podioka, a padalina ima malo - oko 340 mm / m². |
|||
{{Klima grada |
|||
| Grad_genitiv = |
|||
| Izvor = |
|||
| Jan_sr = | Jan_sr_pad = 51 |
|||
| Feb_sr = | Feb_sr_pad = 51 |
|||
| Mar_sr = | Mar_sr_pad = 38 |
|||
| Apr_sr = | Apr_sr_pad = 24 |
|||
| Maj_sr = | Maj_sr_pad = 24 |
|||
| Jun_sr = | Jun_sr_pad = 6 |
|||
| Jul_sr = | Jul_sr_pad = 2 |
|||
| Avg_sr = | Avg_sr_pad = 6 |
|||
| Sep_sr = | Sep_sr_pad = 9 |
|||
| Okt_sr = | Okt_sr_pad = 21 |
|||
| Nov_sr = | Nov_sr_pad = 33 |
|||
| Dec_sr = | Dec_sr_pad = 59 |
|||
| God_sr = | God_sr_pad = 324 |
|||
| Jan_sr_min = 5.4 | Jan_sr_maks = 15.5 |
|||
| Feb_sr_min = 5.7 | Feb_sr_maks = 15.9 |
|||
| Mar_sr_min = 7.2 | Mar_sr_maks = 19.2 |
|||
| Apr_sr_min = 10.6 | Apr_sr_maks = 24.0 |
|||
| Maj_sr_min = 14.6 | Maj_sr_maks = 29.7 |
|||
| Jun_sr_min = 18.9 | Jun_sr_maks = 34.3 |
|||
| Jul_sr_min = 21.6 | Jul_sr_maks = 37.2 |
|||
| Avg_sr_min = 21.3 | Avg_sr_maks = 36.9 |
|||
| Sep_sr_min = 18.6 | Sep_sr_maks = 33.5 |
|||
| Okt_sr_min = 14.7 | Okt_sr_maks = 29.0 |
|||
| Nov_sr_min = 10.1 | Nov_sr_maks = 22.1 |
|||
| Dec_sr_min = 7.1 | Dec_sr_maks = 17.0 |
|||
| God_sr_min = 13.0 | God_sr_maks = 26.0 |
|||
| Jan_a_maks = | Jan_a_min = |
|||
| Feb_a_maks = | Feb_a_min = |
|||
| Mar_a_maks = | Mar_a_min = |
|||
| Apr_a_maks = | Apr_a_min = |
|||
| Maj_a_maks = | Maj_a_min = |
|||
| Jun_a_maks = | Jun_a_min = |
|||
| Jul_a_maks = | Jul_a_min = |
|||
| Avg_a_maks = | Avg_a_min = |
|||
| Sep_a_maks = | Sep_a_min = |
|||
| Okt_a_maks = | Okt_a_min = |
|||
| Nov_a_maks = | Nov_a_min = |
|||
| Dec_a_maks = | Dec_a_min = |
|||
| God_a_maks = | God_a_min = |
|||
}} |
|||
== Povijest == |
|||
[[Datoteka:Nicosia by Giacomo Franco.jpg|mini |300p|desno|prikaz stare Nikozije u zidinama iz 1597. godine]] |
|||
[[Datoteka:Nicosia panorama by day.jpg|mini|300px|desno|Panorama južnog dijela grada]] |
|||
[[Datoteka:Nicosia, the side under Turkish occupation.jpg|mini|300px|lijevo|Dio Nikozije pod turskom upravom]] |
|||
Najstariji ostaci naseljavanja na mjestu današnje Nikozije sežu do [[Brončano doba|brončanog doba]]. |
|||
Nicosia je u [[antika|antičko doba]] bila [[Antička Grčka|grčki]] grad-država poznat kao '' Ledra '' ili '' Lidra ''. Kralj Ledro [[Onaksagora]] je plaćao danak Esarhadonu od [[Asirija|Asirije]] [[672. p. n. e.]]. Sin [[Ptolemej I. Soter|Ptolemeja]] [[Lefkos]] je ponovo izgradio Ledru oko [[300. p. n. e.]]. Ipak je Ledra u [[Antička Grčka|helensko]] i [[antički Rim|rimsko vrijeme]] bila malen, beznačajan grad, također poznat i kao '' Lefkotea ''. Do vremena kada je dobila prvoga kršćanskoga episkopa [[Trifilios]] a [[348]]. godine grad se nazivao '' Lefkusija '' ili '' Ledro ''. |
|||
Grad postaje poznat kao '' Lefkosija '' u [[10. vijek]] u i tada postaje glavno središte [[Cipar|Cipra]]. Njegov značaj je rastao, jer su obalni gradovi bili izloženi napadima s mora. Važnost [[Paphos]] ai [[Salamina (Cipar)|salamis]] na obali je opao, a mnogo stanovništva je pobjeglo u unutrašnjost Cipra, gdje se nalazila tadašnja Lefkosija. Lefkosija je bila sjedište [[Lizinjani|Lizinjanskih]] kraljeva Cipra od [[1192]]. g [[Mletačka Republika]] je zauzela [[Cipar]] [[1489]]. godine, a [[Osmansko carstvo]] [[1571]]. godine. U [[15. vijek|15.]] i [[16. vijek]] u u gradu su izgrađene brojne palače, crkve i manastiri. |
|||
Za vrijeme [[Turci|turske]] opsade [[1570]]. godine poginulo je oko 20 tisuća stanovnika. I pored toga grad je ostao središte otoka, što mu je omogućilo daljnji razvoj. [[Turci]] su u krvi ugušili protuturske ustanak [[1821]]. g [[Kolera]] je pogodila grad [[1835]]. godine, a vatra je uništila veliki dio Nikozije [[1857]]. g |
|||
Cipar je [[1878]]. postao [[Ujedinjeno Kraljevstvo Velike Britanije i Irske|britanska]] kolonija sa Nikozijom kao glavnim gradom. Tijekom [[1950]] - ih Nicosia je bila mjesto ilegalne i gerilske aktivnosti. Stanovništvo i gerilski pokret [[EOKA]] je napadalo [[Ujedinjeno Kraljevstvo|britansku]] vojsku s ciljem da Kipar postane neovisan. Cipar je [[1960]]. godine postao neovisan, ali nakon neovisnosti nastavili su se sukobi [[Grci | Grka]], koji su predstavljali većinu, i [[Turci|Turaka]], koji su bili manjina. [[Turci|Tursku]] manjinu je pomagala [[Turska]] i [[Ujedinjeno Kraljevstvo|Britanija]] na prikriveni način, po staroj [[latinski jezik|latinskoj]] paroli "zavadi, pa vladaj". Nakon državnog udara [[1974]]. godine uslijedio je napad [[Turska|Turske]] na Kipar. Turska je zauzela 30% Cipra, tj. sjevernu trećinu, i veliki dio Nikozije ([[Sjeverna Nicosia|sjevernu Nicosiju]]). Nicosia je postala podijeljeni grad što traje i danas. |
|||
== Stanovništvo == |
|||
Vrlo je teško govoriti o stanovništvu Nikozije, budući da je grad podijeljen više desetljeća i da danas živi u vidu dva susjedna, potpuno nezavnisna grada. Grčki i turski dio su približno jednaki po stanovništvu, sa po 50-ak tisuća stanovnika, što daje ukupno oko 100 tisuća stanovnika (1/2 [[Grci]], 1/2 [[Turci]]). Međutim, grad je tijekom proteklih desetljeća prešao svoje upravne granice, pa danas tzv. "Velika Nicosia" ima oko 300 tisuća stranovnika, od čega je 3/4 u južnom, [[Grci|grčkom]] dijelu gradske oblasti, a 1/4 u [[Turci|Turskom]]. Približno je sličan odnos i između [[Grci|Grka]] i [[Turci|Turaka]]. Posljednjih godina u grčkom dijelu Nikozije naseljava se i sve više stranaca, mahom ekonomskih useljenika s Istoka. |
|||
== Znamenitosti == |
|||
Nicosia je u 11. stoljeću, u doba [[Luzinjani|Luzinjana]], postala središte otoka i od tada počinje procvat grada. Oni su od Nikozije napravili veličanstven grad s kraljevskom palačom i preko 50 crkava. |
|||
'''[[Staro gradsko jezgro]]''': Srce grada je opkoljeno [[mletačka republika|mletačkim]] bedemima iz [[16. vijek]] a, koji su i danas izvanredno. U starom središtu grada nalaze se brojni muzeji, stare crkve i srednjovjekovne građevine. Nova Nicosia se razvila izvan starih bedema. Posebno je južni, grčki dio poznat po poslovnim i upravnim četvrtima s neboderima i savrmeenim zdanjima. |
|||
U Nikoziji se nalazi grobnica Lizinjanskih kraljeva u bivšoj [[Katedrala Svete Sofije (Nicosia)|katedrali Svete Sofije]], koja je sada [[Selimia džamija]] u sjevernom dijelu grada, sada pod turskom upravom. Srce grada i njegov simbol je dobro očuvano utvrđenje oko srednjovjekovnog dijela grada. |
|||
Venecijanski bedemi su izgrađeni od [[1567]]. do [[1570]]. godine. Zidovi su debeli 4,5 metara i imaju troja vrata. [[Famagustanska vrata]] sada predstavljaju kulturni centar. Neki drugi dijelovi zidina imaju danas upravnu namjenu. Srce grada je [[Eleftheria trg]] (Trg Slobode) s gradskom kućom, poštom i bibliotekom. Obližnja ulica [[Ledra]] (Lidra) vodi u najživlji dio grada s trgovinama, buticima, kafićima i uskim ulicama. Crkva [[Aja Fanomereni]] je izgrađena [[1872]]. godine, na ostacima starog dvorca. Tu su sahranjeni arhiepiskop i episkopi [[Kipar|Kipru]], koje su [[Turci]] ubili prilikom ustanka [[1821]]. godine. Arhiepiskopsku dvor se nalazi na [[Trg arhiepiskopa Kyprianoua |Trgu arhiepiskopa Kyprianoua]]. Blizu dvora se nalazi [[gotika|kasnogotička]] [[Katedrala svetog Jovana (Nicosia)|Katedrala svetog Jovana]] iz [[1665]]. g |
|||
Nicosia je poznata i po svojim muzejima. Arhiepiskopsku dvor sadrži [[Bizantski muzej (Nicosia)|bizantski muzej]], gdje se nalazi ogromna zbirka ikona. Gradski muzej ima odličnu zbirku i gradskih i ciparskih arheoloških iskopina, tako da je 1991. godine dobio naziv [[Europski muzej]] godine. |
|||
== Privreda == |
|||
Nicosia (oba njezina dijela) je središte uprave na [[Kipar|Kipru]] i, povezano s tim, gradska privreda je blisko oslonjena na rad upravnih, kulturnih i obrazovnih ustanova. Tu je sjedište važnih državnih poduzeća, banaka, stranih predstavništava. |
|||
'''Saobraćaj''' je također podijeljen - oba dijela grada imaju neovisne unutarnje i međugradske prometne sustave i veze. Nicosia nema pravi zračna, budući da je kao podijeljeni grad bila veoma nepogodna za gradnju aerodroma. Stoga i grčka i turska strana imaju aerodrome dalje od Nikozije, dublje na svojim upravnim područjima. |
|||
== Eksterni linkovi == |
== Eksterni linkovi == |
||
Verzija na datum 29 april 2016 u 12:05
Nikozija (Λεύκοσια, Lefkosia, Lefkosa) je najveći, a ujedno i glavni grad Kipra. Broji oko 170 000 stanovnika. Ime ovog grada u prijevodu sa grčkog bi otprilike značilo "bijeli grad". Kroz sami grad prolazi "zelena linija" pa je on podijeljen na grčki i turski dio. Nešto veći dio pripada južnom, odnosno grčkom Kipru. Centar ovog grada, poznatiji kao Ledra, je ujedno i najpoznatiji i od turista najposjećeniji dio. Ovaj trg je također podjeljen, a na turskoj strani on nosi naziv Bahčeli. U blizini ovog trga smješteni su mnogi kulturno-historijski objekti poput Selimove džamije, Ledra palače i mnogih drugih.
