Južnoafrička Republika (Transvaal) – razlika između verzija
m Bot: popravljanje preusmjeravanja |
|||
| Red 19: | Red 19: | ||
|godina_kraj =[[1902]]. |
|godina_kraj =[[1902]]. |
||
|događaj_start = |
|događaj_start = |
||
|datum_start =[[27. jun]] |
|datum_start =[[27. 6.|27. jun]] |
||
|datum_kraj =[[31. maj]] |
|datum_kraj =[[31. 5.|31. maj]] |
||
|p1 = Klein Vrystaat |
|p1 = Klein Vrystaat |
||
|flag_p1 =Flag of Klein Vrystaat.svg |
|flag_p1 =Flag of Klein Vrystaat.svg |
||
| Red 46: | Red 46: | ||
'''Južnoafrička Republika''' ([[afrikaans]]: ''Zuid-Afrikaansche Republiek'' [[akronim]] '''ZAR'''), neslužbeno zvana - '''Transvaalska Republika''', bila je [[Buri|burska]] [[republika]] u [[Transvaal]]u [[Južna Afrika (regija)|Južna Afrika]] koja je egzistirala od polovice do kraja [[19. vijek]]a. Ne smije se brkati sa današnjom [[Južna Afrika|Republikom Južnoafričkom Republikom]], jer se osim po imenu u svemu drugom razlikovala od današnje republike (ona je bila čvrsto uporište [[apartheid]]a) i zauzimala puno manji teritorij, središnje južnoafričke visoravni - [[Highveld]]. |
'''Južnoafrička Republika''' ([[afrikaans]]: ''Zuid-Afrikaansche Republiek'' [[akronim]] '''ZAR'''), neslužbeno zvana - '''Transvaalska Republika''', bila je [[Buri|burska]] [[republika]] u [[Transvaal]]u [[Južna Afrika (regija)|Južna Afrika]] koja je egzistirala od polovice do kraja [[19. vijek]]a. Ne smije se brkati sa današnjom [[Južna Afrika|Republikom Južnoafričkom Republikom]], jer se osim po imenu u svemu drugom razlikovala od današnje republike (ona je bila čvrsto uporište [[apartheid]]a) i zauzimala puno manji teritorij, središnje južnoafričke visoravni - [[Highveld]]. |
||
''ZAR'' je bio nezavisan od [[1857]]. do [[1877]]., te ponovno od [[1881]]. do [[1990]]. nakon pobjede [[Buri|Bura]] nad [[ |
''ZAR'' je bio nezavisan od [[1857]]. do [[1877]]., te ponovno od [[1881]]. do [[1990]]. nakon pobjede [[Buri|Bura]] nad [[Britanski Imperij|Britancima]] u [[Prvi burski rat|Prvom burskom ratu]]. |
||
Nakon odlučujućih pobjeda u [[Drugi burski rat|Drugom burskom ratu]] [[ |
Nakon odlučujućih pobjeda u [[Drugi burski rat|Drugom burskom ratu]] [[Britanski Imperij|Britanija]] je anektirala ''Južnoafričku Republiku'' - [[1900]]. |
||
Glavni grad ''Južnoafričke Republike'' bila je [[Pretoria]] osnovana [[1855]]., jedno kratko vrijeme za [[Drugi burski rat|Drugog burskog rata]] - udaljeni [[Nelspruit]] bio je privremeni glavni grad. |
Glavni grad ''Južnoafričke Republike'' bila je [[Pretoria]] osnovana [[1855]]., jedno kratko vrijeme za [[Drugi burski rat|Drugog burskog rata]] - udaljeni [[Nelspruit]] bio je privremeni glavni grad. |
||
== Historija == |
== Historija == |
||
=== Osnivanje === |
=== Osnivanje === |
||
Nakon [[napoleonski ratovi|napoleonskih ratova]] dotadašnja [[Holandija|holandska]] [[Kolonija Rt dobre nade]] postala je [[ |
Nakon [[napoleonski ratovi|napoleonskih ratova]] dotadašnja [[Holandija|holandska]] [[Kolonija Rt dobre nade]] postala je [[britanski Imperij|britanski]] posjed - [[1806]]. <ref name=brit/>Iako su na prvi pogled [[Buri|Buri]] prihvatili novu kolonijalnu upravu, oni su ubrzo postali nezadovoljni zbog britanske [[Liberalizam|liberalne]] politike, naročito zbog odnosa prema oslobađenim [[ropstvo|robovima]], zbog tog je od [[1835]]. do [[1843]]. oko 12 000 Bura zvanih Voortrekkeri (pioniri), napustilo Koloniju Rt dobre nade i krenulo na '''Veliki put''' (Groot Trek) prema ruralnim prostranstvima na južnoafričkom [[Highveld]]u (Transvaalu) i južnom Natalu. Ti naseljenici su uskoro osnovali nekoliko svojih malih država. |
||
[[datoteka:Marthinus Wessel Pretorius.jpg|left|220px|thumb|Prvi predsjednik Južnoafričke Republike [[Marthinus Wessel Pretorius]]]] |
[[datoteka:Marthinus Wessel Pretorius.jpg|left|220px|thumb|Prvi predsjednik Južnoafričke Republike [[Marthinus Wessel Pretorius]]]] |
||
[[ |
[[Britanski Imperij|Britanija]] je priznala [[Buri|burskim]] Voortrekkerima (pionirima) pravo na nezavisnost nakon Mirovnih pregovora održanih na obalama [[Pješčana rijeka (Južna Afrika)|Pješčane rijeke]] [[1852]]. Buri su obećali da će ukinuti [[ropstvo]] po svojim državama, a Britanija da se odriče teritorijalnih pretenzija sjeverno od rijeke [[Vaal]]. U ime Bura sporazum je potpisao njihov tadašnji lider Andries Pretorius. <ref name=brit/> |
||
=== Život Južnoafričke Republike === |
=== Život Južnoafričke Republike === |
||
Zbog političkih podjela među [[Buri|Burima]], sve do [[1860]]. egzistiralo je nekoliko malih burskih državica u labavom savezu, tad je nakon upornih političkih borbi i trvenja osnovana Južnoafrička Republika na području omeđenom rijekama [[Vaal]], [[Hartz]] i [[Limpopo]]. <ref name=brit/> Prvi predsjednik Južnoafričke Republike bio je [[Marthinus Wessel Pretorius]], izabran [[1857]]., [[parlament]] republike - Volksraad imao je 24 člana. |
Zbog političkih podjela među [[Buri|Burima]], sve do [[1860]]. egzistiralo je nekoliko malih burskih državica u labavom savezu, tad je nakon upornih političkih borbi i trvenja osnovana Južnoafrička Republika na području omeđenom rijekama [[Vaal]], [[Hartz]] i [[Limpopo]]. <ref name=brit/> Prvi predsjednik Južnoafričke Republike bio je [[Marthinus Wessel Pretorius]], izabran [[1857]]., [[parlament]] republike - Volksraad imao je 24 člana. |
||
[[Datoteka:PKruger 1898 VA0952.jpg|thumb|270px|right|Predsjednik [[Paul Kruger]] za svoje četvrte inauguracije - [[1898]]. u [[Pretoria|Pretoriji]]]] |
[[Datoteka:PKruger 1898 VA0952.jpg|thumb|270px|right|Predsjednik [[Paul Kruger]] za svoje četvrte inauguracije - [[1898]]. u [[Pretoria|Pretoriji]]]] |
||
''Južnoafričku Republiku'' je [[1877]]. [[ |
''Južnoafričku Republiku'' je [[1877]]. [[Britanski Imperij|Velika Britanija]] anektirala kao svoju krunsku koloniju [[Kolonija Transvaal|Transvaal]] u svom neuspjelom pokušaju da na taj način ujedini sve bijelačke kolonije po [[Južna Afrika (regija)|Južnoj Africi]] nakon otkrića [[Zlato|zlata]] i [[Dijamant|dijamanata]] u regiji. [[Buri]] su na to odgovorili pobunom što je dovelo do [[Prvi burski rat|Prvog burskog rata]], koji je završio pobjedom Bura nakon Bitke kod brda Majuba [[1881]]. nakon koje su Britanci ponovno priznali nezavisnost burske republike Transvaal. <ref name=brit/>Razdoblje mira nije dugo potrajalo, Britanci su ponovno pokazali interes da zavladaju nad Transvaalom nakon otkrića velikih rezervi zlata u Witwatersrandu (okolica [[Johannesburg|Johanesburga]]) - [[1886]]. <ref name=brit/> Nakon niza diplomatskih i političkih pritisaka Britanci su na kraju pokušali srušiti bursku republiku u neuspjeloj pobuni britanskih građana zvanih - uitlanders poznatoj kao Jamesononova pobuna (decembar [[1895]]) uz pomoć policajaca iz [[Rodezija|Rodezije]] i [[Bechuanaland]]a, taj čin doveo je na kraju do [[Drugi burski rat|Drugog burskog rata]] ([[1899]].-[[1902]]). |
||
=== Kraj Južnoafričke Republike === |
=== Kraj Južnoafričke Republike === |
||
Nakon što su Britanci pobijedili u odlučnim bitkama rata ''Južnoafrička Republika'' je formalno prestala postojati [[1900]]., kad su je Britanci ponovno anektirali kao svoju krunsku koloniju [[Kolonija Transvaal|Transvaal]]. Ona je [[1910]]. ušla u sastav novosnovanog britanskog [[dominion]]a [[Južnoafrička Unija]], kao jedna od njezine četiri provincije pod imenom - [[Provincija Transvaal]]. <ref name=brit>{{cite web |
Nakon što su Britanci pobijedili u odlučnim bitkama rata ''Južnoafrička Republika'' je formalno prestala postojati [[1900]]., kad su je Britanci ponovno anektirali kao svoju krunsku koloniju [[Kolonija Transvaal|Transvaal]]. Ona je [[1910]]. ušla u sastav novosnovanog britanskog [[dominion]]a [[Južnoafrička Unija]], kao jedna od njezine četiri provincije pod imenom - [[Provincija Transvaal]]. <ref name=brit>{{cite web |
||
Verzija na datum 16 juni 2013 u 06:32
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.png){kind=spacer}
Južnoafrička Republika (afrikaans: Zuid-Afrikaansche Republiek akronim ZAR), neslužbeno zvana - Transvaalska Republika, bila je burska republika u Transvaalu Južna Afrika koja je egzistirala od polovice do kraja 19. vijeka. Ne smije se brkati sa današnjom Republikom Južnoafričkom Republikom, jer se osim po imenu u svemu drugom razlikovala od današnje republike (ona je bila čvrsto uporište apartheida) i zauzimala puno manji teritorij, središnje južnoafričke visoravni - Highveld.
ZAR je bio nezavisan od 1857. do 1877., te ponovno od 1881. do 1990. nakon pobjede Bura nad Britancima u Prvom burskom ratu. Nakon odlučujućih pobjeda u Drugom burskom ratu Britanija je anektirala Južnoafričku Republiku - 1900.
Glavni grad Južnoafričke Republike bila je Pretoria osnovana 1855., jedno kratko vrijeme za Drugog burskog rata - udaljeni Nelspruit bio je privremeni glavni grad.
Historija
Osnivanje
Nakon napoleonskih ratova dotadašnja holandska Kolonija Rt dobre nade postala je britanski posjed - 1806. [1]Iako su na prvi pogled Buri prihvatili novu kolonijalnu upravu, oni su ubrzo postali nezadovoljni zbog britanske liberalne politike, naročito zbog odnosa prema oslobađenim robovima, zbog tog je od 1835. do 1843. oko 12 000 Bura zvanih Voortrekkeri (pioniri), napustilo Koloniju Rt dobre nade i krenulo na Veliki put (Groot Trek) prema ruralnim prostranstvima na južnoafričkom Highveldu (Transvaalu) i južnom Natalu. Ti naseljenici su uskoro osnovali nekoliko svojih malih država.
Britanija je priznala burskim Voortrekkerima (pionirima) pravo na nezavisnost nakon Mirovnih pregovora održanih na obalama Pješčane rijeke 1852. Buri su obećali da će ukinuti ropstvo po svojim državama, a Britanija da se odriče teritorijalnih pretenzija sjeverno od rijeke Vaal. U ime Bura sporazum je potpisao njihov tadašnji lider Andries Pretorius. [1]
Život Južnoafričke Republike
Zbog političkih podjela među Burima, sve do 1860. egzistiralo je nekoliko malih burskih državica u labavom savezu, tad je nakon upornih političkih borbi i trvenja osnovana Južnoafrička Republika na području omeđenom rijekama Vaal, Hartz i Limpopo. [1] Prvi predsjednik Južnoafričke Republike bio je Marthinus Wessel Pretorius, izabran 1857., parlament republike - Volksraad imao je 24 člana.
Južnoafričku Republiku je 1877. Velika Britanija anektirala kao svoju krunsku koloniju Transvaal u svom neuspjelom pokušaju da na taj način ujedini sve bijelačke kolonije po Južnoj Africi nakon otkrića zlata i dijamanata u regiji. Buri su na to odgovorili pobunom što je dovelo do Prvog burskog rata, koji je završio pobjedom Bura nakon Bitke kod brda Majuba 1881. nakon koje su Britanci ponovno priznali nezavisnost burske republike Transvaal. [1]Razdoblje mira nije dugo potrajalo, Britanci su ponovno pokazali interes da zavladaju nad Transvaalom nakon otkrića velikih rezervi zlata u Witwatersrandu (okolica Johanesburga) - 1886. [1] Nakon niza diplomatskih i političkih pritisaka Britanci su na kraju pokušali srušiti bursku republiku u neuspjeloj pobuni britanskih građana zvanih - uitlanders poznatoj kao Jamesononova pobuna (decembar 1895) uz pomoć policajaca iz Rodezije i Bechuanalanda, taj čin doveo je na kraju do Drugog burskog rata (1899.-1902).
Kraj Južnoafričke Republike
Nakon što su Britanci pobijedili u odlučnim bitkama rata Južnoafrička Republika je formalno prestala postojati 1900., kad su je Britanci ponovno anektirali kao svoju krunsku koloniju Transvaal. Ona je 1910. ušla u sastav novosnovanog britanskog dominiona Južnoafrička Unija, kao jedna od njezine četiri provincije pod imenom - Provincija Transvaal. [1]
