Nečistoća (budizam)

Dio serije članaka na temu Budizam

Historija budizma Darmičke religije Kronologija budizma Budistički sabori

Temelji Četiri plemenite istine Plemeniti osmokraki put Pet pouka Nirvāna · Tri dragulja

Ključni termini Tri oznake bića Skandha · Kozmologija · Dharma Samsara · Rebirth · Shunyata Pratitya-samutpada · Karma · Nesopstvo

Vodeće ličnosti Gautama Buddha Nagarjuna · Dogen Budini sljedbenici · Porodica

Praksa i postignuća Buddhastvo · Bodhisattva Četiri stadija prosvjetljenja Paramiji · Meditacija · Laici

Budizam po regijama Jugoistočna Azija · Istočna Azija Tibet · Indija · Zapad

Budističke škole Theravāda · Mahāyāna Vajrayāna · Rane škole

Tekstovi Pali kanon Pali Sutte · Mahayana Sutre Vinaya · Abhidhamma

Komparativne studije Kultura · Popis tema

Kilesa (pali: kilesa) ili kleša (sanskrit: क्लेश kleśa) je budistički pojam koji se obično prevodi kao okuženje, nečistoća, zatrovanost. Označava sve strasti koje kaljaju duh, a tri osnovne su pohlepa (lobha), mržnja (dosa) i zabluda (moha).

Pored tri osnovne nečistoće, navode se još i požuda, gramzivost, zlovolja, bes, osveta, pakost, dvoličnost, potcenjivanje, nadmenost, zavist, tvrdičluk, nepoštenje, lukavstvo, hvalisavost, prevara, tvrdoglavost, nasilnost, drskost, oholost, uobraženost, taština, opijenost i samoljublje.

Pratitya-samutpada polazi od toga da tok života odgovara karmičkom procesu, čiji je pokretač ljudska volja. Sav mehanizam oslobađanja nalazi se u voljnom elementu, viđnani. Nečisti činovi dopiru do svesti i kaljaju je, te se nazivaju »okuženjima«, kleša. Nečisti um izaziva i podstiče novu karmu, usled čega nastupa ciklus samsare. Čistim delima viđnana postaje smirena, sile karmičke projekcije se zaustavljaju. Svest je središte ljudske odgovornosti.