Prezbiterijanstvo

„Prezbiterijanska crkva” preusmjerava ovdje. Za ostala značenja, v. Prezbiterijanska crkva (razvrstavanje).

Prezbiterijanstvo ili prezviterijanstvo je naziv za različite kršćanske crkve koje se temelje na kalvinističkoj teološkoj tradiciji unutar protestantizma te su organizirane po načelu prezbiterijanske crkvene uprave. Prezbiterijanska teologija u pravilu naglašava suverenitet Boga, autoritet Svetog pisma i nužnost Božje milosti kroz vjeru u Krista.

Prezbiterijanstvo se razvilo uglavnom u Škotskoj te je potvrđeno kao crkvena vlast u Škotskoj Zakonom u Uniji 1707. Većina prezbiterijanaca koji danas žive u Englesku su dijelom škotskog porijekla, a prezbiterijanstvo se također proširilo u Sjevernu Ameriku zahvaljujući Škotima i škotsko-irskim doseljenicima. Prezbiterijanske denominacije u Škotskoj koriste teologiju Calvina i njegovih neposrednih nasljednika, iako postoji široki raspon teoloških pogleda u suvremenom prezbiterijanstvu.

Moderno prezbiterijanstvo svoje institucionalne korijene vuče od vremena Škotske reformacije. Lokalnim kongregacijama upravljaju sjednice predstavnika kongregacije, a skupštinsko načelo se koristi i na drugim razinama odlučivanja (Prezbiterij, Sinod i Opća skupšđtini). U teoriji, u prezbiterijanstvu ne postoje biskupi (episkopi); neke prezbiterijanske grupe u Istočnoj Evropi, pak, imaju biskupe. Funkcija starješine je još jedna specifičnost prezbiterijanstva: to su posebno zaređeni laici koji sudjeluju u upravljanju parohijama/župama i odlučivanju na svim razinima. Funkcija đakona je, pak, usmjerena prema brizi za članove crkve, njihove porodice i zajednice. U nekim kongregacijama aktivni starješine i đakoni služe mandat od tri godine pa se potom rotiraju. Funkcije pastora, starješine i đakona započinju sa zaređenjem; jednom kada je pastor zaređen, može zadržati titulu do kraja života. Osoba može istovremeno biti i starješina i đakon.

Korijeni prezbiterijanstva su u evropskoj Reformaciji u 16. vijeku, gdje je posebno značajan uticaj Calvinove Geneve. Većina reformiranih crkava koje potiču iz Škotske su ili prezbiterijanske ili kongregacionalističke po svojoj organizaciji.

Dio prezbiterijanaca je u 20. vijeku igrao važnu ulogu u ekumenskom pokretu, uključujući Svjetski savez crkava. Mnoge prezbiterijanske denominacije su pronašle načine suradnje sa drugim reformiranim crkvama kao i kršćanima drugih tradicija, posebno kroz Svjetsku zajednicu reformiranih crkava. Neke prezbiterijanske crkve su ušle u uniju sa drugim crkvama, pogotovo kongregacionalističkim, luteranskim, anglikanskim i metodističkim.

Eksterni linkovi

Prezbiterijanstvo na Wikimedijinoj ostavi

• Presbyterian Heritage and History Center
• Presbyterian & Reformed Publishing