1526 – razlika između verzija

**1526. po kalendarima**
Gregorijanski	1526. (MDXXVI)
Ab urbe condita	2279.
Islamski	932–933.
Iranski	904–905.
Hebrejski	5286–5287.
Bizantski	7034–7035.
Koptski	1242–1243.
	Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1581–1582.
• Shaka Samvat	1448–1449.
• Kali Yuga	4627–4628.
	Kineski
• Kontinualno	4162–4163.
• 60 godina	Yang Vatra Pas; (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11526.
	p • r • u
	Podrobnije: Kalendarska era

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	15. vijek – 16. vijek – 17. vijek
Decenija:	1490-e 1500-e 1510-e – 1520-e – 1530-e 1540-e 1550-e
Godine:	1523 1524 1525 – 1526 – 1527 1528 1529

Interaktivna pretraga historije

← Starija izmjena Novija izmjena →

Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj

VizualnoWikitekst

U redovima

Verzija na datum 27 januar 2013 u 15:02

Ovo je članak o godini 1526.

Godina 1526 (MDXXVI) bila je redovna godina koja počinje u ponedjeljak (1. jan./sij. po julijanskom kalendaru).

Događaji

Januar/Siječanj

siječanj, početkom - Pavle Bakić na ugarskom dvoru izveštava o turskim planovima za osvajanje Budima^[1].
12. 1. - Pál Tomori, kaločki nadbiskup i branitelj južne Ugarske, došao u Budim da se odrekne titula jer njegove čete i posade 11 mjeseci nisu dobile plaću (vratio se u ožujku na molbu papinskog legata Burgija).
14. 1. - Madridski ugovor: zarobljeni francuski kralj François I se morao odreći prava u Italiji, Flandriji i Artoa, te predati Burgundiju Karlu V.
25. 1. - Veliki sabor Hrvatske i Slavonije u Križevcima, otkazuju posluh kralju Ljudevitu, Krsto Frankapan predlaže da se priklone caru Karlu i nadvojvodi Ferdinandu^[2].

Februar/Veljača

6. 2. - Franko-otomanski savez: u Francusku stigao potvrdan Sulejmanov odgovor na predloge kraljice-majke Lujze Savojske.
ca. 14. 2. - Sud odredio da Ivan Zapolja nema prava na imovinu pokojnog Lovre Iločkog, već da ona pripada ugarskoj kruni - rascjep između Zapolje i palatina Verbecija.
27. 2. - Protestantski kneževi iz Nemačke osnovali Ligu iz Torgaua.

Mart/Ožujak

11. 3. - Stjepan Brodarić vrhovni državni kancelar Ugarske nakon nepopularnog Lasla Salkaja, takođe postavljen i za srijemskog biskupa.

+ Car Karlo V se oženio Izabelom Portugalskom.

22. 3. - Kralj Fransoa (pušten 6. 3.) izjavljuje, uz papin blagoslov, da se neće pridržavati Madridskog ugovora jer je iznuđen.
27. 3. - Nadvojvoda Ferdinand I odredio Nikolu Jurišića za vrhovnoga kapetana vojske protiv Turaka (o tome je obavestio kralja Ljudevita koji je na to pristao).

April/Travanj

21. 4. - Bitka kod Panipata: Babur poražava lodiski Delhi Sultanat, Ibrahim Lodi poginuo - početak Mogulskog Carstva u Indiji koje traje do 1857.
travanj - Bosanski paša opsjeda Krupu krbavskog kneza Ivana Karlovića.
23. 4. - Sultan Sulejman I krenuo sa vojskom iz Carigrada (u Ugarskoj se za ovo saznalo koncem svibnja)^[3].
28. 4. - Ugarski sabor: Stjepan VII. Báthory opet postavljen za palatina, nakon bjekstva Istvána Werbőczyja^[4].

Maj/Svibanj

22. 5. - Rat Konjačke lige (sedmi Talijanski rat): papa Klement VII. i Francuzi protiv cara Karla u Italiji.
23. 5. - Tranzit Venere, poslednji pre nego što su filteri omogućili njegovo osmatranje.

Jun/Lipanj

9. 6. - Go-Nara je novi japanski car (do 1557).

Jul/Srpanj

srpanj, početkom - Sultan Sulejman stigao u Beograd; veliki vezir Ibrahim-paša se utaborio nekoliko dana ranije kod Zemuna gdje su mu se pridružile bosanske (Kosrev-paša) i hercegovačke čete i Bali-beg beogradski.
10. 7. - Španci zauzeli Milano.
18. 7. - Ugarski kralj poklonio grad Šoljmoš Pavlu Bakiću.
jul - Brod Santiago, jedan iz de Loaísine ekspedicije upućene zapadnim putem prema Začinskim ostrvima, stigao do zapadne obale Meksika.
28. 7. - Turci zauzeli Petrovaradinsku tvrđavu (varoš zauzeta 15. 7.).

Avgust/Kolovoz

1. 8. - Ugovorom u Speyeru Krsto Frankopan stupio u službu nadvojvode Ferdinanda.
6. 8. - Kralj Ludvig II stigao na zborište u Tolnu (u međuvremenu pao i Ilok).
8. 8. - Osijek i Erdut se predali Mustafa-paši Jahjaogluu.
14. 8. - Sulejman u Osijeku, gradi se most preko Drave kojim prelazi turska vojska (sam Sulejman zatim srušio most 23. 8.).
avgust - Francisco Pizzaro kreće iz Paname sa dva broda i 160 ljudi prema jugu; Bartolomé Ruiz prešao ekvator, zarobio indijanski splav sa vrednim predmetima.
21. 8. - Alonso de Salazar (pripadnik de Loaísine ekspedicije) otkrio Maršalove Otoke.
27. 8. - Reichstag u Speyeru, privremeno suspendovan Wormski edikt protiv protestantizma (vraćen 1529).
29. 8. - Mohačka bitka, Turci na čelu sa Sulejmanom Veličanstvenim razbili mađarsku vojsku i državu, poginuo kralj Ljudevit II (kraj nada i za Srbiju).

Septembar/Rujan

10. 9. - Sulejman ušao u Budim - varoš spaljena, kraljevski dvor opljačkan; isto se desilo i Pešti.
- Sultan se 25. 9. vraća nazad, 7. 10. je u Petrovaradinu, u međuvremenu opustošeni krajevi između Dunava i Tise.
- Turci iz Ugarske i Slavonije odvode 200.000 robova^[5].

Oktobar/Listopad

jesen? - Bačkom zagospodario Jovan Nenad koji se proglasio za srpskog cara, sedište mu je u Subotici.
24. 10. - Austrijski nadvojvoda Ferdinand I izabran za češkog kralja (do 1564, naslednost nije odmah priznata).

Novembar/Studeni

11. 11. - Ivan Zapolja krunisan za kralja u Stolnom Biogradu, kojeg je zaposeo Pavle Bakić^[6].

Decembar/Prosinac

16. 12. - Ugarski sabor u Požunu/Bratislavi izabrao Ferdinanda za mađarskog kralja; patriotska stranka je za Ivana Zapolju, dolazi do građanskog rata.
- Hrvatsko plemstvo će na Cetinskom saboru izabrati Ferdinanda.
- Pavle Bakić, Marko Jakšić, Radič Božić, Petar Ovčarević, kao i Jovan Nenad su za Zapolju; despot Stevan Berislavić je za Ferdinanda pa mu je Zapolja uzeo titulu.

Tokom/tijekom godine

Dubrovačka Republika priznaje osmanskog sultana za vrhovnog gospodara (danak plaćaju već decenijama).
Početak seoba iz Bosne u Hrvatsku^[7].
Vasilije III., veliki knez Moskve se oženio drugi put, Jelenom Glinskom, kćerkom Ane Jakšić.
Mlečani ukinuli javne gozbe u Kotoru povodom proslave sv. Trifuna^[8].
Završena štampa Tyndale-ove Biblije na engleskom.
Oružar Maestro Bartolomeo Beretta osnovao firmu Beretta.
Kemal Pašazade postaje osmanski šeih-ul-islam.
Sebastian Cabot krenuo u oplovljavanje sveta, međutim vesti o bogatom carstvu (Inka) ga navode da krene uz Rio de la Platu.

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1526.

19. 2. - Carolus Clusius, botaničar († 1609)
Franjo Tahy, velikaš († 1573)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1526.

23 - 26. 2. - Dijego Kolumbo, vicekralj "Indije" (* ca. 1480)
21. 4. - Ibrahim Lodi, poslednji sultan Delhija
19. 5. - Go-Kashiwabara, japanski car (* 1464)
20. 7. - García Jofre de Loaísa, moreplovac (* 1490)
4. 8. - Juan Sebastián Elcano, moreplovac (* 1476)
29. 8. - Ludovik II. Jagelović, ugarsko-hrvatsko-češki kralj (* 1506)
29. 8. - Pál Tomori, mađarski zapovednik (* ca. 1475)
29. 8. - György Zápolya, sin Ivana Zapolje (* ca. 1488)
5. 9. - Alonso de Salazar, moreplovac
18. 10. - Lucas Vázquez de Ayllón, istraživač
Marin Bečić (Marin Beçikemi), hroničar (* 1468)

Reference

↑ V. Klaić, str. 349
↑ V. Klaić, str. 347
↑ V. Klaić, str. 350
↑ V. Klaić, str. 336
↑ Jovan Hadži Vasiljević, Muslimani naše krvi u Južnoj Srbiji, rastko.rs
↑ Vladimir Ćorović, Srbi pod tuđom vlašću, rastko.rs
↑ Ćorović, Nove srpske seobe, rastko.rs
↑ Петар Д. Шеровић, Св. Трифун у Котору и Бокељска морнарица, rastko.rs

Vjekoslav Klaić, Svezak drugi: dio treći.... Treća knjiga: Doba kralja Matijaša Korvina i Jagelovića (1458-1526) (archive.org)

[1] V. Klaić, str. 349

[2] V. Klaić, str. 347

[3] V. Klaić, str. 350

[4] V. Klaić, str. 336

[5] Jovan Hadži Vasiljević, Muslimani naše krvi u Južnoj Srbiji, rastko.rs

[6] Vladimir Ćorović, Srbi pod tuđom vlašću, rastko.rs

[7] Ćorović, Nove srpske seobe, rastko.rs

[8] Петар Д. Шеровић, Св. Трифун у Котору и Бокељска морнарица, rastko.rs

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

@@ Red 1: / Red 1: @@
 {{year dab|1526}}
 {{godina nav}}
-[[Datoteka:Dorffmaister The death of Louis II of Hungary 1795-1796.jpg|thumb|200px|[[Mohačka bitka]]]]
+[[Datoteka:Dorffmaister The death of Louis II of Hungary 1795-1796.jpg|thumb|250px|[[Mohačka bitka]]]]
 {{godina u drugim kalendarima|1526}}
 Godina '''1526''' ('''[[rimski brojevi|MDXXVI]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u ponedjeljak]] (1. jan./sij. po julijanskom kalendaru).
 ==Događaji==
+;Januar/Siječanj
-* [[14. 1.]] - Madridski ugovor: zarobljeni francuski kralj [[François I od Francuske|François I]] se morao odreći prava u Italiji, Flandriji i Artoa, predati Burgundiju [[Karlo V., car Svetog Rimskog Carstva|Karlu V]].
+* [[siječanj]], početkom - [[Pavle Bakić]] na ugarskom dvoru izveštava o turskim planovima za osvajanje [[Budim]]a<ref>V. Klaić, str. 349</ref>.
+* [[12. 1.]] - [[Pál Tomori]], kaločki nadbiskup i branitelj južne Ugarske, došao u Budim da se odrekne titula jer njegove čete i posade 11 mjeseci nisu dobile plaću (vratio se u ožujku na molbu papinskog legata Burgija).
+* [[14. 1.]] - Madridski ugovor: zarobljeni francuski kralj [[François I od Francuske|François I]] se morao odreći prava u Italiji, Flandriji i Artoa, te predati Burgundiju [[Karlo V., car Svetog Rimskog Carstva|Karlu V]].
+* [[25. 1.]] - Veliki sabor Hrvatske i Slavonije u Križevcima, otkazuju posluh kralju [[Ljudevit II Jagelović|Ljudevitu]], [[Krsto I. Frankapan Brinjski|Krsto Frankapan]] predlaže da se priklone caru Karlu i nadvojvodi Ferdinandu<ref>V. Klaić, str. 347</ref>.
+;Februar/Veljača
-* [[6. 2.]] - [[Franko-otomanski savez]]: u Francusku stigao potvrdan [[Sulejman I|Sulejmanov]] odgovor.
+* [[6. 2.]] - [[Franko-otomanski savez]]: u Francusku stigao potvrdan [[Sulejman I|Sulejmanov]] odgovor na predloge kraljice-majke [[Lujza Savojska|Lujze Savojske]].
+* ca. 14. 2. - Sud odredio da [[Ivan Zapolja]] nema prava na imovinu pokojnog [[Lovro Iločki|Lovre Iločkog]], već da ona pripada ugarskoj kruni - rascjep između Zapolje i palatina [[István Werbőczy|Verbecija]].
 * [[27. 2.]] - Protestantski kneževi iz Nemačke osnovali Ligu iz Torgaua.
+;Mart/Ožujak
-* [[11. 3.]] - Car Karlo V se oženio [[Izabela Portugalska|Izabelom Portugalskom]].
+* [[11. 3.]] - [[Stjepan Brodarić]] vrhovni državni kancelar Ugarske nakon nepopularnog Lasla Salkaja, takođe postavljen i za srijemskog biskupa.
+:+ Car Karlo V se oženio [[Izabela Portugalska|Izabelom Portugalskom]].
 * [[22. 3.]] - Kralj Fransoa (pušten 6. 3.) izjavljuje, uz papin blagoslov, da se neće pridržavati Madridskog ugovora jer je iznuđen.
+* [[27. 3.]] - Nadvojvoda Ferdinand I odredio [[Nikola Jurišić|Nikolu Jurišića]] za vrhovnoga kapetana vojske protiv Turaka (o tome je obavestio kralja Ljudevita koji je na to pristao).
+;April/Travanj
 * [[21. 4.]] - [[Bitka kod Panipata (1526)|Bitka kod Panipata]]: [[Babur]] poražava [[Dinastija Lodi|lodiski]] [[Delhi Sultanat]], [[Ibrahim Lodi]] poginuo - početak '''[[Mogulsko Carstvo|Mogulskog Carstva]]''' u Indiji koje traje do [[1857]].
+* [[travanj]] - Bosanski paša opsjeda [[Bosanska Krupa|Krupu]] krbavskog kneza [[Ivan Karlović|Ivana Karlovića]].
+* [[23. 4.]] - Sultan [[Sulejman I]] krenuo sa vojskom iz Carigrada (u Ugarskoj se za ovo saznalo koncem svibnja)<ref>V. Klaić, str. 350</ref>.
+* [[28. 4.]] - Ugarski sabor: [[Stjepan VII. Báthory]] opet postavljen za palatina, nakon bjekstva [[István Werbőczy|Istvána Werbőczyja]]<ref>V. Klaić, str. 336</ref>.
+;Maj/Svibanj
 * [[22. 5.]] - [[Rat Konjačke lige]] (sedmi [[Talijanski ratovi|Talijanski rat]]): papa [[Klement VII.]] i Francuzi protiv cara [[Karlo V., car Svetog Rimskog Carstva|Karla]] u Italiji.
 * [[23. 5.]] - [[Tranzit Venere]], poslednji pre nego što su [[filter (optika)|filteri]] omogućili njegovo osmatranje.
+;Jun/Lipanj
 * [[9. 6.]] - [[Go-Nara]] je novi [[japanski car]] (do [[1557]]).
+;Jul/Srpanj
+* [[srpanj]], početkom - Sultan Sulejman stigao u Beograd; veliki vezir [[Ibrahim-paša Pargalija|Ibrahim-paša]] se utaborio nekoliko dana ranije kod Zemuna gdje su mu se pridružile bosanske (Kosrev-paša) i hercegovačke čete i [[Gazi Bali-beg Jahjapašić|Bali-beg]] beogradski.
 * [[10. 7.]] - Španci zauzeli [[Milano]].
 * [[18. 7.]] - Ugarski kralj poklonio grad Šoljmoš [[Pavle Bakić|Pavlu Bakiću]].
 * [[jul]] - Brod ''Santiago'', jedan iz [[García Jofre de Loaísa|de Loaísine]] ekspedicije upućene zapadnim putem prema [[Začinska ostrva|Začinskim ostrvima]], stigao do zapadne obale Meksika.
-* [[29. 7.]] - Turci zauzeli [[Petrovaradin]] posle tronedeljne opsade.
+* [[28. 7.]] - Turci zauzeli [[Petrovaradin]]sku tvrđavu (varoš zauzeta 15. 7.).
+;Avgust/Kolovoz
+* [[1. 8.]] - Ugovorom u Speyeru Krsto Frankopan stupio u službu nadvojvode Ferdinanda.
+* [[6. 8.]] - Kralj Ludvig II stigao na zborište u [[Tolna|Tolnu]] (u međuvremenu pao i [[Ilok]]).
+* [[8. 8.]] - [[Osijek]] i [[Erdut]] se predali Mustafa-paši Jahjaogluu.
+* [[14. 8.]] - Sulejman u Osijeku, gradi se most preko Drave kojim prelazi turska vojska (sam Sulejman zatim srušio most 23. 8.).
 * [[avgust]] - [[Francisco Pizzaro]] kreće iz Paname sa dva broda i 160 ljudi prema jugu; Bartolomé Ruiz prešao ekvator, zarobio indijanski splav sa vrednim predmetima.
 * [[21. 8.]] - [[Alonso de Salazar]] (pripadnik de Loaísine ekspedicije) otkrio [[Maršalovi Otoci|Maršalove Otoke]].
@@ Red 31: / Red 53: @@
 * [[29. 8.]] - '''[[Mohačka bitka]]''', Turci na čelu sa Sulejmanom Veličanstvenim razbili mađarsku vojsku i državu, poginuo kralj [[Ljudevit II Jagelović|Ljudevit II]] (kraj nada i za Srbiju).
+;Septembar/Rujan
-* [[10. 9.]] - Turska vojska osvojila [[Budim]], ubrzo ga napušta.
+* [[10. 9.]] - Sulejman ušao u [[Budim]] - varoš spaljena, kraljevski dvor opljačkan; isto se desilo i Pešti.
+** Sultan se 25. 9. vraća nazad, 7. 10. je u Petrovaradinu, u međuvremenu opustošeni krajevi između Dunava i Tise.
 ** Turci iz Ugarske i Slavonije odvode 200.000 robova<ref>Jovan Hadži Vasiljević, [http://www.rastko.rs/kosovo/istorija/vasiljevic_muslimani.html Muslimani naše krvi u Južnoj Srbiji], rastko.rs</ref>.
-* septembar? - Bačkom zagospodario [[Car Jovan Nenad|Jovan Nenad]] koji se proglasio za srpskog cara, sedište mu je u Subotici.
+;Oktobar/Listopad
+* jesen? - Bačkom zagospodario [[Car Jovan Nenad|Jovan Nenad]] koji se proglasio za srpskog cara, sedište mu je u Subotici.
 * [[24. 10.]] - Austrijski nadvojvoda [[Ferdinand I]] izabran za češkog kralja (do [[1564]], naslednost nije odmah priznata).
+;Novembar/Studeni
 * [[11. 11.]] - [[Ivan Zapolja]] krunisan za kralja u [[Stolni Biograd|Stolnom Biogradu]], kojeg je zaposeo Pavle Bakić<ref>[[Vladimir Ćorović]], [http://www.rastko.rs/rastko-bl/istorija/corovic/istorija/6_1_l.html Srbi pod tuđom vlašću], rastko.rs</ref>.
+;Decembar/Prosinac
 * [[16. 12.]] - Ugarski sabor u Požunu/Bratislavi izabrao Ferdinanda za mađarskog kralja; patriotska stranka je za Ivana Zapolju, dolazi do građanskog rata.
 ** Hrvatsko plemstvo će na [[Cetinski sabor|Cetinskom saboru]] izabrati Ferdinanda.

1526 – razlika između verzija

Verzija na datum 27 januar 2013 u 15:02

Sadržaj

Događaji

Tokom/tijekom godine

Rođenja

Smrti

Reference

Navigacija

1526 – razlika između verzija

Verzija na datum 27 januar 2013 u 15:02

Događaji

Tokom/tijekom godine

Rođenja

Smrti

Reference

Navigacija

Pretraga