Bitka na Kozari – razlika između verzija

Izvor: Wikipedija
Prijeđi na navigaciju Prijeđi na pretragu
Interaktivna pretraga historije
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
Red 50: Red 50:
U proleće 1942. partizani u centralnoj i zapadnoj Bosni su oslobodili [[Bosanski Petrovac]], [[Drvar]], [[Glamoč]] i [[Prijedor]]. [[20. 5.|20. maja]] je osnovana [[Prva krajiška proleterska udarna brigada|I krajiška brigada]], a sledećeg dana je dobila tenkove i stare avione. Slobodna teritorija se prostirala od reke [[Sava|Save]] na jug do planina Kozare i [[Grmeč]]a.
U proleće 1942. partizani u centralnoj i zapadnoj Bosni su oslobodili [[Bosanski Petrovac]], [[Drvar]], [[Glamoč]] i [[Prijedor]]. [[20. 5.|20. maja]] je osnovana [[Prva krajiška proleterska udarna brigada|I krajiška brigada]], a sledećeg dana je dobila tenkove i stare avione. Slobodna teritorija se prostirala od reke [[Sava|Save]] na jug do planina Kozare i [[Grmeč]]a.


Nemci i ustaše su shvatile da su grad [[Banja Luka]] i rudnik gvožđa [[Ljubija (Prijedor)|Ljubija]] u opasnosti i organizovale su ofanzivu da unište pokret. Fašističke snage su brojale 11.000 oficira, podoficira i vojnika Vermahta, 20.000 [[ustaše|ustaša]] i [[domobrani|domobrana]], 2000 četnika Draže Mihajlovića (grupe [[Uroš Drenović|Drenovića]] i Marčetića), a Mađari su učestvovali sa 5 topovnjača rečne flotile.
Nemci i ustaše su shvatile da su grad [[Banja Luka]] i rudnik gvožđa [[Ljubija (Prijedor)|Ljubija]] u opasnosti i organizovale su ofanzivu da unište pokret. Fašističke snage su brojale 11.000 oficira, podoficira i vojnika Vermahta, 20.000 [[ustaše|ustaša]] i [[domobrani|domobrana]], 2000 četnika Draže Mihajlovića (grupe [[Uroš Drenović|Drenovića]] i Marčetića), a Mađari su učestvovali sa 5 topovnjača rečne flotile. Četničke snage korišćene su uglavnom za zaprečavanje i lokalne napade.</ref> [[Rade Radić]], zapovednik četničkog odreda "Borja" sklopio je sporazum sa vlastima NDH [[9. 6.|9. juna]] 1942.<ref>[Dnevni izveštaj komandujućeg generala u Srbiji za 13. jun 1942, NAW, T501, Roll 248, 000289: d.) Grupe za zaprečavanje: lojalni četnici pod njemačkim vodstvom napreduju iz Bronzanog Majdana prema sjeverozapadu. Neprijatelj kod Piskavice opkoljen. ({{jez-nem|Sperrgruppen: Loyale Cetniks unter deutscher Führung von Bronzani Majdan im Vorgehen nach NW. Feind bei Piskavica wird eingeschlossen.}})</ref><ref>[Dnevni izveštaj komandujućeg generala u Srbiji za 13. jun 1942, NAW, T501, Roll 248, 000289: Neprijatelj drži visove sjeverno i sjeverozapadno od Bronzanog majdana. Napad nacionalnih četnika na ove visove je u toku. Uspostavljena veza sa hrvatskim dobrovoljcima kod Sanskog Mosta i sa četnicima iz Bronzanog Majdana kod Debeljaka. ({{jez-nem|Höchen N und NW Bronzani Majdan feindbesetzt. Angriff nationaler Cetniks auf diese Höchen im Durchführung. Verbindung zwischen Freiwilligen bei Sanski Most und nationalen Cetniks in Bronzani Majdan bei Debeljak hergestellt.}})</ref>


Partizanska grupa je imala oko 3.000 vojnika, ali je regrutovala rezerve iz 60.000 civila na slobodnoj teritoriji.
Partizanska grupa je imala oko 3.000 vojnika, ali je regrutovala rezerve iz 60.000 civila na slobodnoj teritoriji.

Verzija na datum 8 april 2015 u 15:44

Operacija Zapadna Bosna (nem. West Bosnien), juna - jula 1942
Segment Narodnooslobodilačke borbe

Ustaše nad telima pobijenih partizana na Kozari.
Datum 10. jun - 15. juli 1942.
Lokacija planina Kozara i Potkozarje
Ishod Pobeda osovinskih snaga; masovni zločini i deporatacije civila
Sukobljene strane
NOP i DV Jugoslavije Nemački Vermaht
Trupe NDH
Komandanti i vođe
Kosta Nađ, komandant Operativnog štaba za Bosansku Krajinu Friedrich Stahl, komandant 714. divizije i zapovednik borbene grupe Zapadna Bosna
Angažirane jedinice
Drugi krajiški NOP odred
Prva krajiška udarna brigada
Prvi krajiški NOP odred 		Borbena grupa „Zapadna Bosna“: 714. divizija (Nemačka)
718. divizija (Nemačka) (delovi)
717. divizija (Nemačka) (manji delovi)
samostalni 659. inžinjerijski bataljon
nemačke teritorijalne, specijalne i prateće jedinice
1. gorska divizija NDH
5. pješačka pukovnija NDH
Četnički odredi Radića, Marčetića i Drenovića
Snage
6.000 31.000
Žrtve i gubici
2.500 izbačenih iz stroja 2.800 izbačenih iz stroja
oko 68.500 mrtvih (2.300 dece)[1]

Bitka na Kozari, zvanično operacija Zapadna Bosna (nem. West Bosnien), je bitka iz Drugog svjetskog rata koja se vodila u junu i julu 1942. godine na području bosanskohercegovačke planine Kozare između partizana i osovinskih snaga.

Kozara je, usled svog položaja u odnosu na savsku, unsku i vrbasku komunikacijsku liniju, kao i u odnosu na važan rudnik Ljubija, bila oblast od velikog značaja za okupacionu upravu. Stoga su preduzete brojne ofanzivne operacije protiv partizana na Kozari. Među njima se, kako po žestini borbi, tako i po zastrašujućem stradanju civilnog stanovništva, ističe operacija Zapadna Bosna, vođena od 10. juna do 15. jula 1942.

Tokom proleća 1942. partizanski pokret u zapadnoj Bosni je znatno ojačao. To je dovelo do oslobođenja Prijedora i Ljubije 16/17. maja i osnivanja Prve krajiške brigade 21. maja 1942. Iako se ovo odvijalo u periodu minimalnog nemačkog vojnog prisustva u Jugoslaviji, pacifikacija postignuta u Srbiji i drugim delovima Bosne omogućila je nemačkoj komandi formiranje znatne borbene grupe. Nju sačinjavali delovi 3 (od ukupno 4) nemačke divizije, kao i glavnina upravo formiranog Prvog zbora (korpusa) NDH.

Osovinske snage su 10. juna otpočele koncentričan napad na partizane iz svih okolnih garnizona. Nakon opkoljavanja, formirale su široke zaprečne pojase oko Kozare i krenule u sistematsko potiskivanje i iznurivanje branilaca. Odbrana, u početku uspešna, nakon desetak dana neprekidnih borbi počela je da posustaje usled gubitaka, zamora i nestanka municije.

Partizanski delovi koji su se našli van obruča, primenili su dve vrste dejstava radi pomoći opkoljenim snagama. 3. i 4. bataljon uporno su pokušavali da se probiju u obruč radi pomoći, što je i uspelo delovima 4. bataljona. Ostale snage, 1. i 2. bataljon brigade, i 1, krajiški odred, pokrenule su niz energičnih napada na okolne garnizone radi privlačenja na sebe delova osovinske operativne grupe. Izvršeni su uspešni napadi na Dobrljin, Bosanski Novi i Sanski Most.

Ovo ipak nije dovelo do slabljenja i odvajanja značajnih efektiva operativne grupe Zapadna Bosna. Dovođenjem pojačanja, pritisak na opkoljene snage je pojačavan, što je dovelo do krize odbrane.

Suočeni s nemogućnošću daljeg odolevanja, borci Drugog krajiškog odreda odlučili su se za proboj iz obruča. Proboj kroz višestruke utvrđene linije obruča odigrao se 3. jula 1942. u jugozapadnom delu Kozare, 15 km istočno od sela Međuvođe, u severozapadnoj Bosni.

Kroz sve linije obruča probio se znatan deo Odreda i jedan deo zbega (oko 10.000 civila). Intervencijom oklopnih delova Nemci su u zoru zatvorili brešu, ponovo uspostavili obruč, i već sledećeg dana krenuli u pročešljavanje Kozare. Ostatak odreda i civili koji su ostali u obruču pokušavao je da se spasi krijući se u planini. Već prvog dana likvidirana je partizanska bolnica i pobijeno oko 300 ranjenika.

Pokom naredne dve nedelje snage Nemaca i NDH sistematski su pročešljavale Kozaru i Potkozarje. Karakteristika ove operacije je posebno brutalan postupak prema civilnom stanovništvu. Jedan broj uhvaćenih stanovnika likvidiran je na licu mesta, dok je većina transportovana u logore. Bila je očigledna namera da se područje potpuno isprazni od stanovništva, kako bi se partizani lišili baze i mogućnosti preživljavanja. Tokom operacije preko 68.000 stanovnika (oko polovina) deportovana je u logore. Ukupan broj civilnih žrtava na Kozari i Potkozarju iznosi oko 35.000 ljudi, od čega je najveći deo stradao upravo u ovoj operaciji i tokom internacije u logore koja je sledila.

Neki autori ovu operaciju smatraju delom Treće neprijateljske ofanzive.

Pozadina

Glavni članak: Ustanak u NDH
Mapa osovinske ofanzive na Kozaru.
Ustaše odvode Srbe sa Kozare u sabirne logore, 1941.
Ustaše sprovode žene i decu sa Kozare.

Početkom 1942. godine potpisan je niz sporazuma četnika sa ustaškim vlastima, radi pacifikovanja ustanka u NDH. Uroš Drenović, komandant četničkog odreda »Kočić« sklopio je sporazum sa NDH u Mrkonjić Gradu 27. aprila 1942.[2] Lazar Tešanović, komandant četničkog bataljona »Mrkonjić«, sklopio je sporazum sa NDH 23. maja 1942. Cvijetin Todić i Savo Božić, zapovjednici Ozrenskog i Trebavskog četničkog odreda sklopili su sporazum sa vlastima NDH 28. maja 1942. u selu Lipac[3][4][5] Predstavnici Majevičkog četničkog odreda sklopili su sporazum sa vlastima NDH 30. maja 1942.[6] Rade Radić, zapovednik četničkog odreda "Borja" sklopio je sporazum sa vlastima NDH 9. juna 1942.[7]

U proleće 1942. partizani u centralnoj i zapadnoj Bosni su oslobodili Bosanski Petrovac, Drvar, Glamoč i Prijedor. 20. maja je osnovana I krajiška brigada, a sledećeg dana je dobila tenkove i stare avione. Slobodna teritorija se prostirala od reke Save na jug do planina Kozare i Grmeča.

Nemci i ustaše su shvatile da su grad Banja Luka i rudnik gvožđa Ljubija u opasnosti i organizovale su ofanzivu da unište pokret. Fašističke snage su brojale 11.000 oficira, podoficira i vojnika Vermahta, 20.000 ustaša i domobrana, 2000 četnika Draže Mihajlovića (grupe Drenovića i Marčetića), a Mađari su učestvovali sa 5 topovnjača rečne flotile. Četničke snage korišćene su uglavnom za zaprečavanje i lokalne napade.</ref> Rade Radić, zapovednik četničkog odreda "Borja" sklopio je sporazum sa vlastima NDH 9. juna 1942.[8][9]

Partizanska grupa je imala oko 3.000 vojnika, ali je regrutovala rezerve iz 60.000 civila na slobodnoj teritoriji.

Nakon intezivne bitke, u noć 3. jula neke partizanske jedinice su probile obruč, ali je glavna grupa sledeće noći opet ostala opkoljena i uglavnom je uništena. Samo nekoliko stotina boraca sa delom stanovništva probilo je obruč i uspelo da se izvuče prema planini Grmeč. Veliki broj onih koji se nisu uspjeli provući kroz obruč pali su u ruke ustašama i Nemcima, i tada su počinjeni veliki zločini nad njima. Na mestu proboja obruča, u jugozapadnom delu Kozare danas se nalazi spomenik nazvan "Patrija".

Žrtve su ustaše ubijale klanjem na licu mesta neposredno nakon zarobljavanja ili maljevima na obali Save kod Bosanske Dubice, a neki su po zahtevu nemačkih vlasti, prvenstveno Gleza fon Horstenau, odvedeni na rad u Nemačku. Preostali su odvedeni u hrvatske koncentracione logore, mahom u Jasenovac i Staru gradišku.

Posle zarobljavanja narod je strpan delimično u Jasenovac, a delimično u obližnje privremene logore kod Bosanske Dubice, Kostajnice i druge odakle je zatim prebacivan u Jasenovac u grupama po nekoliko hiljada ljudi. Žrtve su ubijane odmah. Prema svedočenjima Jevreja sabranim u knjizi "Sećanja Jevreja na logor Jasenovac" ustaše su se brzo rešile ogromnog ljudstva sa Kozare. Prema tim svedočenjima, ustaški koljači su se tih dana najvećih pokolja Kozarčana "po celi dan vucarali po logoru i smejali se pred zatočenicima, pjevali i hvalili se kako su danas imali mnogo posla".

Po ustaškim i nemačkim dokumentima u kozaračkoj ofanzivi zarobljeno je 68.000 ljudi. Spomen park Kozara prikupio je nepotpuni spisak od 33.398 pobijenih kozaračkih civila dok sudbina mnogih nestalih ni do danas nije poznata.

Oko 900 preživelih partizana je osnovalo Petu krajišku brigadu. U isto vreme, glavnina partizana sa Titom se kretala iz istočne u zapadnu Bosnu. Za vreme ofanzive, Prvi krajiški odred i delovi Prve krajiške brigade izvršili su napade na Bosanski Novi, zauzeli Bosansku Krupu, i izvršili veći broj drugih napada u cilju smanjivanja pritiska na Kozaru. Neposredno nakon operacije, 31. jula oslobođen je Ključ, a sa dolaskom proleterskih brigada stvorena je prostrana slobodna teritorija.

Plan operacije

Angažovane snage

Osovinske snage

Datoteka:Partizani Kozare.jpg
Grupa boraca kozarskog partizanskog odreda 1941/1942.
Prva krajiška brigada formirana pod Kozarom, 21. maja 1942.

Nemci su u tom periodu raspolagali vrlo skromnim efektivama u Jugoslaviji. Stoga su bili prinuđeni da za ovu operaciju okupe prilično raznorodne snage. Prema istraživanju Antuna Miletića, njihove snage sačinjavali su:[10]

Sastav i jačina Borbene grupe »Zapadna Bosna« bio je sledeći:
6. juna 1942.
Operativni štab Borbene grupe »Zapadna Bosna«123 vojnika
721. pp (bez 1. bataljona), oko1900 vojnika
661. art. divizion (bez 4. bat.)522 vojnika
1. bat. 750. pp683 vojnika
1. tenk. bat. 202. okl. puka (bez 1. čete)699 vojnika
3. četa 659. inž. bat.127 vojnika
vod brd. top. 670. art. diviz. (dva topa)oko 40 vojnika
924. landesšicen bat.495 vojnika
Mađarska dunavska flotila254 vojnika
Oklopni voz 2340 vojnika
Ukupno oko4883 vojnika

Ovoj Borbenoj grupi su bile potčinjene ili su je pomagale još i ove snage:

8. građevinski landesšicen bat. (Štab i 2. i 6. četa pod komandom majora Šlebaha)348 vojnika
Velika auto-kolona 4/614 (mogućnost 30 t)20 vojnika
Mala auto-kolona 878 (3 kamiona, 8 6).5 vojnika
Četa za dotur, oko65 vojnika
Sanitetsko-armijska ekipa (1 auto, 5 bolničkih kola i 1 kamion)8 vojnika
Veterinarsko odeljenje 718. pd10 vojnika
Vod vojne policije31 vojnik
Vojna pošta u Okučanimaoko 10 vojnika
Železničko-inžinjerijsko odeljenje11 vojnika
Dve građevinske grupe23 vojnika
Ukupno531 vojnik

Kao pojačanje Borbenoj grupi »Zapadna Bosna« 24. juna 1942. godine je pridodat:

Opreativni štab »Borovski« (Štab 704. p. divizije), ojačan149 vojnika
734. pp2152 vojnika
1. bat. 721. pp, oko550 vojnika
Štab i 2, 3. i 4. bat. art. div., oko522 vojnika
3. bat. 670. art. div., oko157 vojnika
4. bat. 661. art. div., oko157 vojnika
1. četa tenk. bat. 202. oki. puka67 vojnika
659. inž. bat. (bez 1. čete i 1. voda)308 vojnika
Transportna kolona (10 vozila)20 vojnika
Odeljenje za vezu 704.15 vojnika
Odeljenje vojne pošte 704.15 vojnika
Muzika 704. pd28 vojnika
Ukupno4155 vojnika

U okviru Borbene grupe »Zapadna Bosna« pridodavane su ili su je potpomagale u različitim vremenskim prilikama još i ove snage:

Specijalna četa 800. puka »Brandenburg« (od 18. do 29. juna)300 vojnika
Četa za vezu 3. bat. 521. puka veze (od 24. juna)156 vojnika
1. bat. 737. pp (od 5. jula)550 vojnika
1. bat. pomoćne policije (dve čete od 11. do 21. jula)240 vojnika
2. bat. pomoćne policije (tri čete od 11. do 21. jula)360 vojnika
Ukupno1606 vojnika

Od 5. juna 1942. godine do daljeg potčinjavaju se u taktičkom pogledu novoformiranom Operativnom štabu Borbene grupe »Zapadna Bosna« u Banjoj Luci sledeće ustaško-domobranske jedinice:

Preko potpukovnika Skoliber Slavka čiji se štab nalazi u Bosanskoj Dubici: 2. bat. 5. pp i 9. četa 5. pp, 9. četa 11. pp i 1. bater. 4. art. diviziona;.
1. brdska (gorska) divizija preko njenog komandanta pukovnika Peričić Stjepana sa štabom u Petrinji, jačine 4.888 vojnika;
3. brd. zdrug (gorski zdrug) preko njenog komandanta pukovnika Rupčić Mate sa štabom u Banjoj Luci, jačine 3.432 vojnika;
Banjalučki zdrug preko njenog komandanta pukovnika Ivana Brozovi-ća sa štabom u Banjoj Luci, jačine 5.609 vojnika;
Avio-grupa »Cenić« preko njenog komandanta majora Cenić Ivana sa štabom u Banjoj Luci, jačine 67 vojnika;
3. tehnička četa železničkog bat. sa štabom u Bos. Novom;.
Preko Komande I zbora (korpusa) u Sisku pod komandom generala Rumler Dragutina:.
Jedinice za osiguranje pruge Kostajnica — Bos. Novi i protiv, avion, četa, 5. i 25. četa 2. pp, 3. četa 4. ustaškog bat., 9. četa i 7. četa 12. pp;.
Posada u Dvoru na Uni: 1. četa 1. jurišnog bat., 4. ustaški bataljon bez 3. i 4. čete i 7. ustaški bat..
Posada u Dobrljinu: 3. bat. 2. pp bez 9. i 11. čete;.
Posada u Bos. Novom: bat. 12. pp bez 10. i 12. čete, 1. i 2. četa 2. žandarmerijskog (oružničkog) bat., 10, 13, 18. i 19. četa 11. pp, 3. bater. 1. art. div., 1. vod 1. bater. 8. art. div..
Tri sabirališta ranjenika, jedno hirurško odeljenje i jedan sanitetski vod. Ove sanitetske jedinice imaju se do 13. juna rasporediti, i to: jedno sabiralište ranjenika u Banjoj Luci, jedno sabiralište ranjenika u Bos. Novom, jedno sabiralište ranjenika i jedno hirurško odeljenje u Kostajnici, a jedan sanitetski vod u Novskoj
Ukupno vojnika NDH17.917 oficira, podoficira i vojnika
Ukupno vojnika Vermahtaoko 11.000 oficira, podoficira
Sa svim ovim snagama sarađivalo je i učestvovalo u borbi na spoljnjem obruču i zaprečnim linijama i oko 2.000 četnika Draže Mihailovića.
Zajednooko 31.000 ljudi

Snage NOVJ

Prva faza: opkoljavanje

Ustaška propaganda nakon bitke na Kozari.

Dejstva snaga NOVJ van obruča

Druga faza: proboj

Odluka o proboju iz neprijateljskog obruča na Kozari je donešena jer je, zbog intenzivnih borbi sa daleko nadmoćnijim neprijateljem, zaprijetila opasnost da snage Odreda budu razbijene na dva dijela. Odluka o proboju je donešena na sastanku koji je održan 2. jula 1942. godine oko podne, na samoj Mrakovici, na jednom proplanku ispod puta koji vodi od Mrakovice prema Podgradcima. Na ovom sastanku su prisustvovali, Obren- Obrad Stišovic- komandant kozarskog Odreda, Josip Mazar Šoša- zamjenik komandanta Odreda i komandant 2 bataljona, Branko Babič Slovenac- sekretar Okružnog komiteta KPJ za Kozaru, dr Alfred Hržehak- šef odredskog saniteta, i Ranko Šipka -komandant udarnog bataljona. Na pomenutom sastanku, koji je održan 2. jula 1942. godine, donešena je odluka da se proboj izvrši dana 3. jula sa početkom u 22. sata, te da se proboj vrši u reonu sela Gornji Jelovac- brdo Patrija, gdje će se napraviti breša u širini oko 2-3 kilometra, kuda bi trebalo da se izvuku jedinice i narod iz zbjegova. Takodje je odlučeno da se neposredno prije otpočinjanja borbe ponovo sastanu kod Čupica kuće, a do navednog sastanka nije došlo jer na sastanak nije došao ni Šoša, Ratko Vujović Čoče i Boško Šiljegović. Kako se na navdenom području nalazio prvi bataljon kojim je komandovao Žarko Zgonjanin, odlučeno je da lijevo nastupa Udarni bataljon sa komandantom Rankom Šipkom, a desno drugi bataljon sa komandantom Josipom Mazarom Šošom. Treci bataljon sa komandantom Mirkom Pekićem će nasupati dolinom rijeke Mlječanice. U vrijeme proboja, tj u 22 sata, na početni položaj nije došao Josip Mažar Šoša, kao ni Boško Šiljegović, te je napad kasnio i počeo tačno u ponoć. Shodno da je došlo do kašnjenja napada i ne pridržavanja dogovorenog od strane navedenih rukovodilaca, proboj je djelimično uspio jer nije napravljena breša dogovorene širine, te se obruč ponovo zatvorio već narednog dana u podne. Proboj je pokušan i narednog dana ali bez uspjeha, te nakon toga jedinice 2 KNOP odreda nisu bile u mogućnosti preduzimati ofanzivne akcije.

Treća faza: operacija čišćenja

Nasleđe

Datoteka:Pamatnik partyzanu padlych v bitve o Kozaru (1942), Mrakovic.jpg
Spomenik poginulim partizanima na Kozari. Na pločama je navedeno 9921 ime.

Čitav ustanak na Kozari je bio važan za partizanski pokret otpora tokom Drugog svetskog rata. Kasnije je postao sastavni deo posleratne jugoslovenske mitologije, koja je slavila junaštvo i mučeništvo slabijih i lošije naoružanih partizana i civila.

Krvava epopeja na Kozari pretvorila je ovu planinu u legendu. Ona je postala simbol partizanskog otpora i stradanja. O Kozari je nakon rata napisano na desetine knjiga, na Kozari podignut monumentalni spomenik.

Tokom osamdesetih otkriveno je da je tadašnji austrijski predsednik i bivši prvi čovek Ujedinjenih nacija Kurt Valdhajm zapravo nekadašnji nacistički oficir umešan u ratne zločine te da je učestvovao u ustaško-nemačkoj operaciji na Kozari. To je podstaklo pojačano interesovanje stranih publicista i novinara za krvavu dramu na Kozari, a knjige o kozaračkoj epopeji prevedene su na mnoge svetske jezike.

Reference

  1. ↑ WAR CRIMES IN BH, strana 153
  2. ↑ ZAPISNIK O SPORAZUMU PREDSTAVNIKA ČETNIČKOG ODREDA »KOČIĆ« I NDH OD 27. APRILA 1942. O PRIZNAVANjU VLASTI NDH I SARADNjI U BORBI PROTIV NOP-a, Zbornik dkumenata i podataka NOR-a, tom XIV (četnički dokumenti), knjiga 1 (1941. i 1942. godina), Vojnoizdavački zavod, Beograd - dokument broj 74
  3. ↑ PREDLOG ŠTABA OZRENSKOG ČETNIČKOG ODREDA OD 10. MAJA 1942. KOMANDANTU 4. DOMOBRANSKE DIVIZIJE ZA SASTANAK RADI SKLAPANjA SPORAZUMA O SARADNjI U BORBI PROTIV NOP, Zbornik dkumenata i podataka NOR-a, tom XIV (četnički dokumenti), knjiga 1 (1941. i 1942. godina), Vojnoizdavački zavod, Beograd - dokument broj 82
  4. ↑ ZAPISNIK O SPORAZUMU IZMEĐU PREDSTAVNIKA OZRENSKOG, TREBAVSKOG I ODREDA »KRALj PETAR II« I NDH OD 28. MAJA 1942. O SARADNjI U BORBI PROTIV NOP-a U ISTOČNOJ BOSNI, Zbornik dkumenata i podataka NOR-a, tom XIV (četnički dokumenti), knjiga 1 (1941. i 1942. godina), Vojnoizdavački zavod, Beograd - dokument broj 89
  5. ↑ DODATAK ZAPISNIKU O SPORAZUMU IZMEĐU OZRENSKOG I TREBAVSKOG ČETNIČKOG ODREDA I PREDSTAVNIKA NDH OD 28. MAJA 1942. SAČINjEN 9. JULA 1942. GODINE, Zbornik dkumenata i podataka NOR-a, tom XIV (četnički dokumenti), knjiga 1 (1941. i 1942. godina), Vojnoizdavački zavod, Beograd - dokument broj 117
  6. ↑ ZAPISNIK O PREGOVORIMA PREDSTAVNIKA MAJEVIČKE ČETNIČKE GRUPE I KOMANDANTA 3. DOMOBRANSKE DIVIZIJE OD 30. MAJA 1942. O PRIZNAVANjU NDH I SARADNjI SA VLASTIMA NDH, Zbornik dkumenata i podataka NOR-a, tom XIV (četnički dokumenti), knjiga 1 (1941. i 1942. godina), Vojnoizdavački zavod, Beograd - dokument broj 91
  7. ↑ ZAPISNIK O SPORAZUMU IZMEĐU PREDSTAVNIKA ČETNIČKOG ODREDA »BORJE« I NDH OD 9. JUNA 1942. O PRIZNAVANjU SUVERENITETA NDH I O SARADNjI U BORBI PROTIV NOP-a, Zbornik dkumenata i podataka NOR-a, tom XIV (četnički dokumenti), knjiga 1 (1941. i 1942. godina), Vojnoizdavački zavod, Beograd - dokument broj 103
  8. ↑ [Dnevni izveštaj komandujućeg generala u Srbiji za 13. jun 1942, NAW, T501, Roll 248, 000289: d.) Grupe za zaprečavanje: lojalni četnici pod njemačkim vodstvom napreduju iz Bronzanog Majdana prema sjeverozapadu. Neprijatelj kod Piskavice opkoljen. (nem. Sperrgruppen: Loyale Cetniks unter deutscher Führung von Bronzani Majdan im Vorgehen nach NW. Feind bei Piskavica wird eingeschlossen.)
  9. ↑ [Dnevni izveštaj komandujućeg generala u Srbiji za 13. jun 1942, NAW, T501, Roll 248, 000289: Neprijatelj drži visove sjeverno i sjeverozapadno od Bronzanog majdana. Napad nacionalnih četnika na ove visove je u toku. Uspostavljena veza sa hrvatskim dobrovoljcima kod Sanskog Mosta i sa četnicima iz Bronzanog Majdana kod Debeljaka. (nem. Höchen N und NW Bronzani Majdan feindbesetzt. Angriff nationaler Cetniks auf diese Höchen im Durchführung. Verbindung zwischen Freiwilligen bei Sanski Most und nationalen Cetniks in Bronzani Majdan bei Debeljak hergestellt.)
  10. ↑ Antun Miletić: NEKE MERE I DEJSTVA VERMAHTA NA KOZARI 1941-1942. GODINE u : Kozara u narodnooslobodilačkoj borbi i socijalističkoj revoluciji (1941-1945): radovi sa naučnog skupa održanog na Kozari (Mrakovica) 27. i 28. oktobra 1977

Vanjske veze

Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Bitka_na_Kozari&oldid=10718701