Plebejske igre
Plebejske igre (lat. Ludi plebeii) naziv je rimskog religijskog festivala koji se održavao svake godine od 4. do 17. novembra.[1] Ove su igre (ludi) uključivale i teatarske predstave (ludi scaenici) i sportska nadmetanja.
Plebejske igre organizovali su plebejski edili. Prema jednoj antičkoj vesti, ovaj je festival priređivan u Flaminijevom cirku, koji se povezivao s plebejcima, pripadnicima nižeg društvenog sloja u Rimu.[2] Svi drugi festivali održavali su se u Velikom cirku. Flaminijev cirk dao je izgraditi plebejski cenzor Gaj Flaminije 220. pne., pa je možda i prvi festival održan iste te godine pod njegovim pokroviteljstvom.[2] Naime, poznato je da su Plebejske igre priređivane svake godine počev od 220. pne.,[3] ali su poreklom možda bile mnogo starije.[2]
Na plebejskim igrama proslavljala se političko oslobođenje plebejaca, ali predanje se ne slaže u tome da li se radilo o oslobođenju od tiranije Tarkvinijevaca u doba kraljevstva ili od dominacije patricija, svojevrsnog naslednog plemstva iz doba rane republike.[4] Jedna sholija uz Cicerona navodi obe mogućnosti. Plebejci su možda proslavljali ovaj festival i u vreme kad on nije bio zvanično uvršten u rreligijski kalendar, sve dok se plebejci nisu u svojim pravima potpuno izjednačili s patricijima; Ciceron je, kako se čini, smatrao da su to bile najstarije rimske igre (ludi).[5][6] Možda bi bilo najtačnije reći da su Plebejske igre kao javni festival ustanovljene 220. pne.[7] Kako rituali Plebejskih igara značajno nalikuju ritualima Rimskih igara (Ludi Romani), T. P. Wiseman izneo je tezu da je Plebejske igre ustanovio upravo plebs kao simbol potvrde vlastitog identiteta, i to možda još u 5. ili 4. veku pne.[8]
Tokom ovog festivala 13. novembra organizovana je Jupiterova gozba (Epulum Iovis), 14. novembra konjička povorka, a od 15. do 17. novembra igre u cirku (ludi circenses, uglavnom utrke dvokolica). Stoga Valerije Maksim, jedini izvor koji navodi lokaciju na kojoj su priređivane Plebejske igre, možda greši kad kaže da su se one održavale u Flaminijevom cirku,[9] s obzirom na to da u Flaminijevom cirku nije bilo trkačke staze za dvokolice.[10] Sastavni deo festivala verovatno je činila i cirkuska povorka, slična procesiji koja se održavala tokom Rimskih igara. Plautova komedija Stiho premijerno je prikazana na Plebejskim igrama 200. pne.[2]
Tit Livije navodi da su se 216. pne. igre morale ponoviti tri puta zbog ritualne pogreške (vitium) koja je omela pravilno odvijanje festivalskih događaja.[2]
Vidi još[uredi | uredi kod]
Reference[uredi | uredi kod]
- ↑ Datumi prema CIL i2 335.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Davis 2010, str. 266
- ↑ Rüpke 2010, str. 225
- ↑ Wiseman 2000, str. 112
- ↑ Ciceron, Protiv Vera II, V, 36.
- ↑ Beard, North & Price 1998, str. 66‒67
- ↑ Warde Fowler 1908, str. 252
- ↑ Wiseman 1995, str. 134
- ↑ Valerije Maksim, I, 7, 4.
- ↑ Wiseman 1995, str. 211
Literatura[uredi | uredi kod]
- Beard, Mary; North, J. A.; Price, S. R. F. (1998). Religions of Rome: A History. Vol. I. Cambridge University Press.
- Davis, P. J. (2010). "Games", Oxford Encyclopedia of Ancient Greece and Rome. Oxford University Press.
- Rüpke, Jörg (2010). "Communicating with the Gods", A Companion to the Roman Republic. Blackwell.
- Warde Fowler, William (1908). The Roman Festivals of the Period of the Republic. London.
- Wiseman, T. P. (1995). Remus: A Roman Myth. Cambridge University Press.
- Wiseman, T. P. (2000). "The Games of Hercules", Religion in Archaic Republican Rome and Italy: Evidence and Experience. Edinburgh University Press.