Pigmeji (mitologija)
Pigmeji (starogrčki: Πυγμαῖοι) bili su, u grčkoj mitologiji, narod koji je živeo na južnoj obali Okeana i koji se svakog proleća morao boriti s jatima ždralova.[1] Pigmeji su ljudi vrlo niskog rasta, tj. visoki su isto onoliko koliko kod prosečnog čoveka iznosi razdaljina između lakta i šake; ta se razdaljina na grčkom jeziku označavala imenicom πυγμή (pygmḗ), pa odatle Pigmejima i ime.[2]
Mitologija[uredi | uredi kod]
Poreklo i lokacija[uredi | uredi kod]
Verovalo se da potiču od Pigmeja, sina Dorovog i unuka Epafovog.[3] Kasniji autori obično ih lociraju blizu izvora reke Nila, kamo svake godine dolaze ždralovi i napadaju njihova polja.[2] Hekatej je pisao da Pigmeji sekirom ljušte klasje kukuruza, budući da se smatralo da se bave poljoprivredom.[2] Aristotel, kako se čini, nije smatrao da se radi o sasvim izmišljenom narodu, već je mislio da su Pigmeji pleme koje obitava u gornjem Egiptu, poseduje izuzetno male konje i živi u pećinama.[4] Kasnije se spominju i Pigmeji na severu, koji žive u blizini Tule i za koje se pripovedalo da žive kratko, da su niski i naoružani kopljima veličine igle. Spominju se i Pigmeji u Indiji, koji žive pod zemljom na istočnoj obali reke Ganga.[2]
Rat sa ždralovima[uredi | uredi kod]
Prema mitu, rat Pigmeja i ždralova izazvala je nekada davno devojka Enoja, vrlo lepa, ali i ohola, koja je uskraćivala dužno poštovanje bogovima, naročito Artemidi i Heri. Kad se Enoja udala za Nikodama i rodila sina Mopsa, Pigmeju su joj počeli ukazivati počasti kao kakvom božanstvu. Da bi se osvetila Enoji, Hera ju je pretvorila u ružnu pticu – ždrala. Enoja je želela ostati među Pigmejima, kako bi bila uza svog sina, ali Hera je podstakla Pigmeje da je oteraju. Od tada se vodi stalni rat između Pigmeja i ždralova.[5][6]
Drugi pripovedaju da je ovaj rat izbio zbog lepe Gerane, žene Pigmejke kojoj su sunarodnici ukazivali božanske počasti, a koju je Hera, zbog njene hvalisavosti i oholosti, pretvorila u ždrala.[7][8]
Postojalo je i predanje o Heraklovoj borbi s Pigmejima. Kad je Herakle savladao Posejdonovog sina Anteja i zaspao od umora, Pigmeji su ga odlučili ubiti i tako osvetiti svog velikog prijatelja Anteja. U grupama su napadali pojedine delove Heraklova tela, a kad su junaka probudili ubodi njihovog malog oružja, sve je Pigmeje strpao u svoju lavlju kožu.[9]
Scene iz mita o Pigmejima često su predstavljane na vazama. Na stopi François-vaze (560. pne.) naslikana je borba Pigmeja sa ždralovima, a slične se scene nalaze i na delima helenističke i rimske umetnosti.[10]
Reference[uredi | uredi kod]
- ↑ Homer, Ilijada, III, 3 sqq.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Schmitz 1867, s.v. Pygmaeus
- ↑ Stefan Bizantinac, s.v. Πυγμαῖοι.
- ↑ Aristotel, Povest životinja, VIII, 14.
- ↑ Antonin Liberal, Metamorfoze, 16.
- ↑ Klaudije Elijan, O prirodi životinja, XV, 29–30.
- ↑ Ovidije, Metamorfoze, VI, 90 sqq.
- ↑ Atenej, Gozba sofista, IX, 393e.
- ↑ Filostrat sa Lemna, Imagines, II, 22. (en)
- ↑ Srejović & Cermanović-Kuzmanović 1989, s.v. Pigmeji
Literatura[uredi | uredi kod]
- Schmitz, Leonhard (1867), „Pygmaeus”, Smith, William, Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, Boston
- Srejović, Dragoslav; Cermanović-Kuzmanović, Aleksandrina (1989). Rečnik grčke i rimske mitologije. Beograd: Srpska književna zadruga.