Partizanske bolnice kod Bosanskog Petrovca
Partizanske bolnice kod Bosanskog Petrovca predstavljale su značajan dio narodnooslobodilačke borbe, ne samo za borce sa tog područja, već i za jedinice glavnine partizanskih jedinica.[1]
Prva dva paviljona, u Slatini, kod sela Drinića, i u Lastvama izgrađeni su u prvoj polovini 1942. godine. Dolaskom proleterskih jedinica krajem avgusta 1942. godine Driniću je privremeno smještena Centralna bolnica pri Vrhovnom štabu NOVJ-e. U jednom trenutku imala je oko 700 ranjenika i oboljelih boraca.
Veliki dio ranjenika iz proleterskih jedinica bio je razmješten po kućama, u selima. Bolnica u školi u Smoljani mogla je da primi 120, u Šobotovcu 80,[2] i u Suvaji 45 ranjenika. Hirurška odjeljenja postojala su u Lastvi, u školi u Risovcu, Vođenici (50-70 ranjenika), Skakavcu (30-40 ranjenika) i Bjelaju (80-100 ranjenika). U selu Marjanović Dolu nalazila se Centralna apoteka, odakle je vršen raspored lijekova i drugog sanitetskog materijala. Ova apoteka potpadala je isključivo pod nadležnost Odsjeka za sanitetsku službu Vrhovnog štaba.
U to vrijeme održan je i prvi kongres ljekara partizana.
Bolnički paviljon u Jasikovcu (Bolnica Klekovača) predstavljao je, po svojim razmjerama, jedan od najvećih objekata te vrste, izgrađen u vrijeme čitave narodnooslobodilačke borbe, a paviljon je naseljen tifusnim bolesnicima 1. novembra iste godine. Njegov kapacitet iznosio je ukupno oko šest stotina postelja. U izgradnji je učestvovalo u prosjeku 300 ljudi. U Jasikovci su radili ljekari: Frida Gutman, Oskar Ginzberger, Stanko Martinović, Bušatlić (zarobljenik) i dva italijanska zarobljena ljekara. Jasikovac je inače besprijekorno funkcionasao sve do kraja januara 1943. godine, kad je usljed IV ofanzive bio evakuisan i odmah po tom razoren.
Na liječenju iz proleterskih i krajiških jedinica u Centralnoj bolnici se tada nalazilo oko 4.689 boraca, od kojih je u toku liječenja umrlo oko 200 boraca.[3] U januaru 1943. počela je četvrta neprijateljska ofanziva i evakuacija ranjenika. Broj teško ranjenih u pokretu dostigao je cifru od oko 700 ljudi na nosilima, pa su oni u toku evakuacije predstavljali jedan od najtežih problema, jer se kolona sa ranjenim borcima razvukla na oko 60 kilometara u pokretu prema Neretvi. U koloni su bili i ranjenici pristigli iz Hrvatske.
Evakuacija sa aerodroma[uredi | uredi kod]
Po naređenju Sanitetskog odjeljenja pri Vrhovnom štabu, koji se u to vrijeme nalazio u Drvaru, početkom 1944. godine otpočelo se sa evakuacijom najtežih ranjenika u savezničke zemlje i teritorije pod njihovom kontrolom. Oformljena je bolnica u selu Driniću, u koju su dovođeni teški ranjenici iz drugih bolnica. Ona je proglašena glavnom evakuacionom bolnicom, jer je bila i najbliža improvizovanom aerodromu u Medenom Polju, gdje su vršene posljednje pripreme pred transport. Istovremeno je engleska sanitetska misija, iz Kaira isporučila dvije kompletne opreme i sav ostali sanitetski materijal za potrebe hirurških ekipa u ukupnoj težini od šest tona.
Nakon desanta na Drvar, evakuacija je uspješno nastavljena improvizovanom izgradnjom aerodroma u Tičevu i Zdenu kod Sanskog Mosta.
Reference[uredi | uredi kod]
- ↑ „Dr Gojko Nikoliš:Sanitet Vrhovnog štaba u Bosanskoj krajini”. Opštinski odbor SUBNOR, 1974 -PETROVAC U NOB, knjiga 4. Pristupljeno 9. 2. 2016.
- ↑ „Jela Latinović-Kecman:Partizanska bolnica u Šobatovcu”. Opštinski odbor SUBNOR, 1974 -PETROVAC U NOB, knjiga 4. Pristupljeno 9. 2. 2016.
- ↑ „Gojko Latinović, Drago Stojanović, Smještaj bolnica od 1942. do 1945. godine na srezu Bosanski Petrovac”. Opštinski odbor SUBNOR, 1974 -PETROVAC U NOB, knjiga 4. Pristupljeno 9. 2. 2016.
