Operacija Keelhaul
Operacija Keelhaul[1] je naziv koji se tradicionalno koristi za masovne repatrijacije državljana Sovjetskog Saveza koji su na kraju Drugog svjetskog rata u Evropi bili zatećeni na područjima koje su okupirale američke, britanske i druge zapadne snage. Većina repatriranih osoba su bili pripadnici Crvene armije zarobljeni od strane Nijemaca i njihovih saveznika na Istočnom frontu, kao i civili prisilno odvedeni od njemačkih okupatora na rad u Njemačku (tzv. Ostarbeiter ili "istočni radnici"). Veliki broj su, međutim, činili pripadnici pro-osovinskih i pro-njemačkih vojnih i paravojnih formacija, kao što su tzv. Ostlegionen (Istočne legije) i Ruska oslobodilačka armija (ROA), odnosno brojni civili koji su pred Crvenom armijom bježali na zapad nadajući se utočištu kod zapadnih saveznika.
Repatrijacije su otpočele nedugo po završetku sukoba, te su se u različitim etapama odvijale sve do 1947. godine. Od njih je vjerojatno najpoznatija izručenje kozaka u Austriji, kada su Britanci Sovjetima predali oko 50.000 zarobljenih pripadnika XV SS kozačkog konjičkog korpusa. Sama "operacija Keelhaul" je, pak, bila službeno ime tek posljednje faze repatrijacije, izvedene 9. maja 1947. godine, kada je nekoliko hiljada izbjeglica predano Sovjetima u Austriji nakon što su bili izvedeni iz logora u Italiji.
Operacija Keelhaul je kasnije postala izvorom brojnih kontroverzi, prije svega zbog toga što su repatrirane osobe od strane sovjetskih vlasti u pravilu bile izlagane žestokoj represiji, odnosno suđenjima za navodnu ili stvarnu izdaju, a što je često završavalo smrtnim osudama, odnosno masovnim pogubljenjima ili masovnim deportacijama u gulage. Završetak deportacija je koincidirao sa počecima Hladnog rata, iako je i prije njih dio osoba predviđenih za deportaciju, pogotovo onih koje su imale propagandnu, stručnu ili obavještajnu vrijednost za zapadne saveznike, službeno ili neslužbeno "gubljene" iz evidencije i na različite načine nestajale iz izbjegličkih logora.
Izvori[uredi | uredi kod]
- ↑ Riječ "keelhaul" se odnosi na provlačenje osobe ispod brodskog dna, što je oblik kazne koji se u prošlosti primjenjivao u ratnim mornaricama.