Onega
| Jezero Onjega | |
|---|---|
 Mapa jezera Onjega | |
| Lokacija | |
| Države |  Rusija |
| Hidrografija | |
| Vrsta | prirodno |
| Površina | 9.894 [1] km² |
| Volumen | 280 km³ |
| Dužina | 248[2] km |
| Širina | 80 km |
| Dubina | 120 [3] m |
Jezero Onjega (poznato i kao Onego, rus. Онежское озеро, Onego, finski: Ääninen, Äänisjärvi) je jezero u evropskom delu Rusije. Površina jezera je 9.894 km², njegova zapremina 280 km³, prosečna dubina je 30 metara, a maksimalna dubina 120 m. Na jezeru se nalazi 1.369 ostrva i njihova ukupna površina je 250 km². Jezero Onjega je drugo po veličini u Evropi (odmah posle jezera Ladoga) i sedamnaesto u svetu.[4]
Jezero je povezano sa Belim morem preko Belomorsko-Baltičkog kanala.
Na ostrvu Kiži, koje se nalazi u sevrnom delu jezera, se nalazi nekoliko drvenih crkava koje su deo UNESKOve Svetske baštine.
Na jezeru je dosta zastupljeno jedrenje. Sem toga jezero ima veliki ekonomski značaj zbog razvijenog ribolova i transporta.
Voda jezera Onjega koristi se za pogon velike hidroelektrane Svirstroja.
Reke[uredi | uredi kod]
U jezero se uliva 58 reka, a glavne su:
- Šuja (rus. Šuя)
- Suna (rus. Suna)
- Vodla (rus. Vodla)
- Megra (rus. Megra)
- Vitegra (rus. Vыtegra) i
- Andoma (rus. Andoma).
Iz jezera ističe reka Svir koja ga povezuje sa jezerom Ladoga, a preko njega sa rekom Nevom, Lenjingradom i Finskim zalivom.
Gradovi[uredi | uredi kod]
Petrozavodsk (rus. Petrozavо́dsk), glavni grad Republike Karelija, se nalazi na zapadnoj obali jezera Onjega. Karelija okružuje jezero sa zapada, severa i istoka, a sa južni deo jezera pripada Lenjingradskoj oblasti i Vologradskoj oblasti.
Sem njega na jezeru se nalaze još i gradovi:
| Petroglifi na Onjega jezeru i Bijelom moru | |
|---|---|
 Svjetska baština – UNESCO | |
 | |
| Rusija | |
| Registriran: | 2021. |
| Vrsta: | Kulturno dobro |
| Mjerilo: | iii |
| Ugroženost: | no |
| Referenca: | UNESCO |
Svjetska baština[uredi | uredi kod]
Na obalama jezera Onego i sjevernijeg Bijelog mora u Republici Kareliji u Ruskoj Federaciji nalazi se 4.500 petroglifa uklesanih u stijenama tokom neolita koji datiraju prije oko 6-7 hiljada godina. To je jedno od najvećih takvih nalazišta u Evropi sa petroglifima koji dokumentuju neolitsku kulturu u Fenoskandiji. Proglašeni su za svjetsku baštinu[5]
Svjetska baština obuhvata 33 panela sa kamenom umjetnošću u dva dijela udaljena 300 km. Na području Onješkog jezera u okrugu Pudožski, nalazi se ukupno preko 1.200 figura raspoređenih u 22 grupe, dok se 3.411 figura u raspoređenih u 11 grupa nalazi pored Bijelog mora u okrugu Belomorsk.
Likovne figure na Onješkom jezeru uglavnom predstavljaju ptice, životinje, poluljudske i poluživotinjske figure, kao i geometrijske oblike koji mogu biti simboli mjeseca i sunca.
Petroglifi Bijelog mora uglavnom se sastoje od rezbarija koje prikazuju scene lova i plovidbe, uključujući njihovu pripadajuću opremu, kao i životinjske i ljudske otiske. Pokazuju značajne umjetničke kvalitete i svjedoče o stvaralaštvu kamenog doba. Petroglifi su povezani sa ostalim arheološkim nalazištima, uključujući uključujući nekadašnja naselja i nekropole.[6]
U glavnom gradu Karelije, Petrozavodsku, nalazi se nacionalni muzej Karelije sa posebnim odjelom u kojem je kamenje sa originalnim potroglifima i opisom.[7]
Izvori[uredi | uredi kod]
- ↑ Mala Enciklopedija Prosveta iz 1959. godine navodi površinu jezera 9.900 km², ali podaci variraju i do 9.700 km²
- ↑ Podatak za dužinu i širinu se navodi na sajtu russia.rin.ru
- ↑ Mala Enciklopedija Prosveta iz 1959. godine navodi ovu brojku, ruska vikipedija navodi 127 metara
- ↑ Onješko jezero - www.peku-poccuu.ru(ru)
- ↑ „Rusija, spomenici upisani na listu svjetske baštine”. UNESCO: Svjetska baština. Pristupljeno 19. 01. 2023.
- ↑ „UNESCO: Petroglifi na Onjega jezeru i Bijelom moru”. UNESCO: Svjetska baština. Pristupljeno 19. 01. 2023.
- ↑ Petroglifi na Onjega jezeru i Bijelom moru - www.worldheritagesite.org (en)
Literatura[uredi | uredi kod]
- Mala Enciklopedija Prosveta - Opšta Enciklopedija (M-Š). Izdavačko preduzeće "Prosveta", Beograd 1959.
Eksterni linkovi[uredi | uredi kod]
- Članak o jezeru na russia.rin.ru (ru)
- Članak o jezeru sa detaljnom mapom (na www.map.infoflot.ru) Arhivirano 2006-08-27 na Wayback Machine-u (ru)
- Opšrna prezentacija o jezeru Onjega Arhivirano 2007-02-06 na Wayback Machine-u (ru)
- Članak o jezeru na www.russia.com Arhivirano 2006-10-18 na Wayback Machine-u (en)
- Članak o jezeru u Enciklopediji Britanika iz 1911. godine (en)
