Vrhovna komanda Wehrmachta
Vrhovna komanda Vermahta (njem. Oberkommando der Wehrmacht, OKW) je bila organ centralne vojne uprave u Trećem rajhu. Postojala je u periodu 1938—1945. godine, a zamijenila je Ministarstvo rata (njem. Reichskriegsministerium).
Osnivanje[uredi | uredi kod]
Vrhovna komanda Vermahta je formirana 4. februara 1938. godine nakon ukidanja Ministarstva rata (njem. Reichskriegsministerium). Ova reforma je izvršena jer je firer i kancelar Adolf Hitler želio da lično komanduje cjelokupnom oružanom silom i tako je zapravo formirao svoj sopstveni štab.
Umjesto Opšteg odjeljenja (njem. Wehrmachtamtes) pri Ministarstvu rata uspostavljena je Vrhovna komanda Vermahta, a njen načelnik je dobio položaj ravan ministrima Trećeg rajha. Istovremeno, Vrhovna komanda Vermahta preuzela je i nadležnosti cjelokupnog Ministarstva rata. Načelnik je sve dužnosti vršio u ime kancelara Adolfa Hitlera i po njegovim uputstvima.
Načelnik Vrhovne komande je bio general-feldmaršal Vilhelm Kajtel, koji je uprkos brojnim neslaganjima s Hitlerom, na tom položaju ostao sve do kraja postojanja Vrhovne komande (do maja 1945).
Sastav[uredi | uredi kod]
Vrhovna komanda je formalno rukovodila i ostvarivala koordinaciju između vrhovnih komandi vidova Vermahta:
- Vrhovna komanda Kopnene vojske (njem. Oberkommando des Heeres)
- Vrhovna komanda Luftvafe (njem. Oberkommando der Luftwaffe)
- Vrhovna komanda Mornarice (njem. Oberkommando der Marine)
Vrhovna komanda je faktički imala ograničeni uticaj na vrhovne komande vidova Vermahta, što je očigledno postalo decembra 1941. godine kada je nakon neuspjelog napada na Moskvu general Valter fon Brauhič smijenjen s dužnosti načelnika Vrhovne komande kopnene vojske, a tu dužnost je lično preuzeo Adolf Hitler, firer i vrhovni glavnokomandujući oružanih snaga Trećeg rajha.
U sastavu Vrhovne komande Vermahta su se nalazile četiri uprave:
- Operativni štab (njem. Wehrmacht-Führungsamt) — Alfred Jodl
- Obavještajna i kontraobavještajna služba (njem. Amt Ausland/Abwehr) — Vilhelm Kanaris
- Služba odbrambene ekonomije i naoružanja (njem. Wirtschafts und Rüstungsamt)
- Služba opštih poslova (njem. Amtsgruppe Allgemeine Wehrmachtangelegenheiten)
Osude[uredi | uredi kod]
Nakon završetka Drugog svjetskog rata Vrhovna komanda Vermahta i njeni rukovodioci su postali predmet postupanja u Nirnberškom procesu. Nakon završetka procesa, načelnik Vrhovne komande Vilhelm Kajtel i načelnik Operativnog štaba Vrhovne komande Alfred Jodl bili su proglašeni za ratne zločince i osuđeni na smrt vješanjem.