Ndélé
Ndélé | |
|---|---|
 Grad za građanskog rata | |
  Ndélé Ndélé na karti Centralnoafričke Republike | |
| Koordinate: 8°24′39″N 20°38′58″E / 8.41083°N 20.64944°E | |
| Država |  Centralnoafrička Republika |
| Prefektura | Bamingui-Bangoran |
| Uprava | |
| Površina | |
| • grad | 36430 km² |
| Nadmorska visina | 452[1] m |
| Stanovništvo (2021.) | |
| • Urbano | 27.071 |
| • Metro | 71.824 |
| Vremenska zona | UTC+1 |
Ndélé je grad od 27,071[1] i podprefektura od 71,824 stanovnika[2] na sjeveru Centralnoafričke Republike, u Prefekturi Bamingui-Bangoran.u kojoj je administrativni centar.
Ndélé se nalazi stotinjak km od granice sa Republikom Čad, prostire se duž sjeverne obale riječice Méagoulou, udaljen oko 600 km sjeveroistočno od glavnog grada Banguia.[3]
Ndélé je izrastao uz utvrđenu palaču koju je krajem 19. vijeka podigao arapski trgovac robljem Muhamed Senussi koji je 1890. postao sultan Sultanata Dar al Kuti. Mjesto je postalo prijestolnica i prosperitetno trgovište robljem koje se uspješno opiralo francuskim kolonistima, sve do 1897.. kad je Emile Gentil uspio nametnuti protektorat sultanu.[3]
Francuzi iz Francuskog Konga osnovali su 1904.garnizon u Ndéléu, nakon tog su 1911. ubili sultana i 1914. ukinuli njegov sultanat.[4] On je obnovljen 1919. kao administrativna jedinica Francuske Ekvatorijalne Afrike i 1922. podjeljen na dva dijela; Istočni i Zapadni Dar-Kouti sa administritivnim centrom u Ndéléu.[4]
Odtad grad egzistira kao administrativni centar i trgovište tog dijela zemlje, ali vrlo siromašan i zabačen grad koji je tek 1970. dobilo električnu energiju.
Centralnoafrička Republika je 2006. predala zahtjev komisiji Unesca da palaču i grad uvrsti na Listu svjetske baštine.[3]
Ndélé je ponovno postao vijest dana 2013. kad su gerilci dviju rivalskih frakcija Séléka. preuzeli vlast u gradu. Njihovim liderima sudilo se 2023. za ubistvo 80 civila.[5]
- ↑ 1,0 1,1 „Ndélé in Bamingui-Bangoran” (engleski). City population. Pristupljeno 22.04.2025.
- ↑ „Ndélé Sub-prefecture in Central African Republic” (engleski). City population. Pristupljeno 22.04.2025.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 „Un ancien sultanat au coeur des revendications du nord de la Centrafrique” (francuski). Voaafrique.. Pristupljeno 22.04.2025.
- ↑ 4,0 4,1 „Dar-Kouti, Circonscription (République centrafricaine) ” (francuski). Archives Nationales. Pristupljeno 22.04.2025.
- ↑ „Au premier procès de Ndélé, en Centrafrique” (francuski). Justice Info. Pristupljeno 22.04.2025..
