Ardeatinski masakr
| Ardeatinski masakr | |
|---|---|
 | |
| Lokacija | nedaleko od Rima, Italija |
| Datum | 24. mart 1944 |
| Počinitelji | Herbert Kappler Erich Priebke Karl Hass Kurt Mälzer SS policijski pukovnija Bozen |
Masakr u Ardeatinskim pećinama (ital. Eccidio delle Fosse Ardeatine) ili Ardeatinski masakr je masovno ubistvo antifašističkih zatvorenika i Jevreja koje su njemačke snage izvele 24. marta 1944. za vrijeme okupacije Rima u Drugom svjetskom ratu. Povod za taj čin je predstavljao atentat u Via Raselli izveden na pripadnike njemačkih okupacijskih snaga u Rimu dan ranije, a pri čemu je ubijeno 28, a ranjeno 110 njemačkih vojnika. Zapovijed za masakr je izdao lično Adolf Hitler, a u trenutku njegovog izvršenja se broj ubijenih u atentatu popeo na 33, pa je Herbert Kappler, šef SS-snaga u Rimu, odlučio ubiti 330 zatvorenika. U tu su svrhu osim zatvorenika koji su se već nalazili u njemačkim i italijanskim fašističkim zatvorima nasumično uhapšeni brojni građani Rima te odvedeni u napuštene rudnike kraj drevne rimske ceste Via Ardeatina i ubijeni hicima iz pištolja u potiljak. Prilikom akcije je greškom dovedeno još 5 zatvorenika, koji su svejedno ubijeni kako poslije ne bi svjedočili. Tako se broj žrtava masakra popeo na 335, a što ga čini jednim od najvećih pokolja izvedenih na području Italije u Drugom svjetskom ratu i najvećim u suvremenoj historiji Rima. Nakon završetka pokolja su njemačke snage eksplozivom zatrpali jame, pa su nakandno ekshumirane i pojedinačno pokopane tek nakon oslobođenja Rima nekoliko godina kasnije. Masakr u Ardeatinskim pećinama se danas svake godine službeno obilježava od strane državnih vlasti kao simbol stradanja Italije u Drugom svjetskom ratu. Sa druge strane je, slično kao i atentat koji mu je prethodio, izvor kontroverzi, ali i zbog uloge Vatikana i Katoličke crkve u tim događajima, prije svega zbog odbijanja pape Pija XII da svojom intervencijom spriječi masakr, ali i time što su brojni od počinitelja zahvaljujući vatikanskim štakorskim kanalima poslije rata izbjegli sudski odgovarati za svoj zločin.
Masakr je postao predmetom radnje dva filma - Dieci italiani per un tedesco (Via Rasella)) iz 1960. i Rappresaglia iz 1973. godine.
