Marko Aurelije Kleandar

Marcus Aurelius Cleander
Rođen/a	?? Frigija
Umro/la	190 Rim
Vjernost	Rimsko Carstvo
Čin	pretorijanski prefekt
Komande	Pretorijanska garda

Marko Aurelije Kleandar (Marcus Aurelius Cleander, ? - 190), poznatiji kao Kleandar, bio je rimski oslobođenik koji je stekao ogromno bogatstvo, moć i uticaj kao komornik i miljenik cara Komoda, postavši na kraju komandant Pretorijanske garde.

Prema Kasiju Dionu je bio rodom iz Frigije, odakle je kao rob prodan i odveden u Rim gdje je obavljao fizičke poslove. Sa vremenom je napredovao do službe u carskoj palači, gdje su mu povjeravani važni poslovi; tamo je stekao slobodu, te se oženio za Komodovu ljubavnicu Damostraciju. Kleandar je godine 182. imao ključnu ulogu u likvidaciji dotadašnjeg Komodovog miljenika i komornika Saotera, čije je mjesto preuzeo. Godine 185. je svojim splektama uklonio pretorijanskog prefekta Tigidija Perenisa, a potom nastavio akumulirati vlast i bogatstvo, prodajući za novac najviša mjesta u državnoj upravi. Početkom 188. je dao likvidirati još jednog pretorijanskog prefekta Atilija Ebucijana te konačno zasjeo na njegovo mjesto. Kleandar je nastavio sa prodajom državnih funkcija, tako da je 190. Rim u jednoj godini imao čak 25 suffect konzula, više nego ikada u svojoj historiji.

U junu 190. je, pak, Rim pogodila nestašica hrane, a koju je još težom učinio Papirije Dionizije, prefectus anonae, glavni službenik zadužen za raspodjelu brašna siromašnima. On je namjerno zadržao dostavu novih zaliha kako bi za to optužio Kleandra. Plan je uspio i krajem mjeseca su u Circus Maximusu gledatelji počeli klicati parole protiv Kleandra. Na to su na njih krenuli pretorijanci i pobili veliki broj građana, ali su prilikom nastavka progona u samim gradskim ulicama naišli na otpor, kome su se priključili vigili, odnosno milicija pod vodstvom gradskog prefekta Pertinaksa. Pertinaksove snage su Kleandrove pretorijance uspjeli protjerati sve do ruba carske palače, gdje je Komod odjednom shvatio da pred vratima ima građanski rat. Nemajući drugog izbora, Kleandra je dao pogubiti i okupljenoj masi bacio njegovu glavu. Novim je pretorijanskim prefektom postao Pertinaks.

U popularnoj kulturi

Kleandar se pojavljuje kao lik u historijskom filmu Pad Rimskog Carstva iz 1964. godine, a u kome ga tumači Mel Ferrer. Opisan je kao slijepi rob beskrupuloznog karaktera i sa talentom za mračne intrige, te upravo zahvaljujući njemu Komodov otac Marko Aurelije pada kao žrtva trovanja.

Eksterni linkovi

• Cassius Dio, Roman History, Book 73, English translation
• Herodian, Roman History, I.12 Arhivirano 2010-12-13 na Wayback Machine-u, I.13 Arhivirano 2012-03-27 na Wayback Machine-u, English translation
• Historia Augusta, Life of Commodus, Latin text with English translation