Manastir Davidovica
| Davidovica | |
|---|---|
 Manastir Davidovica | |
| Osnovni podaci | |
| Mesto: | Brodarevo, Grobnice, Opština Prijepolje SRB
|
| Vrsta spomenika: | manastir |
| Vreme nastanka: | XIII vek |
| Tip spomenika: | Spomenik kulture od izuzetnog značaja |
| Stepen zaštite: | 0 |
| Vlasnik: | Republika Srbija |
| Nadležna ustanova za zaštitu: | Zavod za zaštitu spomenika kulture Kraljevo |
| Nadležna institucija | |
| Sedište: | Kraljevo |
| Adresa: | Trg Jovana Sarića 1 36000 Kraljevo |
| Internet strana: | www.kraljevo.org |
 Vikimedija ostava ima multimedijalnefajlove vezane za Davidovica
| |
Manastir Davidovica koji je posvećen prazniku Bogojavljenje, nalazi se nedaleko od Brodareva, pored reke Lim, u jugozapadnoj Srbiji i pripada Eparhiji mileševskoj. Nemanjićkazadužbina iz XIII veka, koju je podigao župan Dmitar Nemanjić, najmlađi sin Vukana Nemanjića, brat ktitorа Manastira Morače Stefanа Nemanjića, unuk Stefana Nemanje - Svetog Simeona Mirotočivog. Primio je monaški čin i uzeo ime David po čemu je manastir i dobio naziv Davidovica.
Istorija[uredi | uredi kod]
Manastir Davidovica se nalazio u ruševinama sve do 1998, kada je zalaganjem Narodnog muzeja u Prijepolju na čelu sa direktorom Slavoljubom Pušicom a pod nadzorom Republičkog zavoda za zaštitu spomenika kulture iz Kraljeva, započeta obnova manastirske crkve. U arhivi Dubrovačke republike otkriven je ugovor o gradnji manastira koji je zaključio župan Dmitar sa dubrovačkim majstorima Desinom i njegovim sinom Blažom. Na ugovoru stoji datum 03.08.1281. godine i cena gradnje od 150 solida (u to vreme za 150 solida se moglo kupiti 15 konja). Manastir je završen za manje od godinu dana, dakle (1281. ili 1282. godine).
Manastir je prvo pustošenje doživeo u XV veku, najverovatnije u isto vreme kada su Osmanlije prvi put poharale i Manastir Mileševa koji se nalazi kod Prijepolja. U jednom osmanlijskom defter u iz 1530. godine spominje se:
manastir Davida u biharskoj nahiji koji je uvek pripadao timaru...
koji je plaćao 50 AHCI, odnosno 200 AHCI koliko se spominje i u defteru iz 1667. godine. Posle ovog vremena više nema spomena manastira, a pretpostavlja se da su ga Osmanlije poharale i opljačkale posle velike seobe Srba krajem XVII stoljeća Arsenijem III Čarnojevićem.
Izgled manastira[uredi | uredi kod]
Davidovica pripada manastirima Raškog stila u Vizantijkoj umetnosti uz Studenicu, Žiču, Mileševu, Sopoćane, Gradac i druge.
Manastir Davidovica je jednobrodna crkva sa apsidom i kubetom. Sa strana (sever-jug) ima paraklise - kapelice s kupolama umesto pevničkih transepta, koje se mogu videti u Žiči, Mileševi, Sopoćanima... Debljina zidova se kreće od 80 cm do 100 cm, a ukupna dužina crkve sa pripratom je 17 metara. Veći deo crkve je obnovljen, a olovnim limom je napravljena jasna granica između autentičnih ostataka i rekonstruisanog dela.
Od crkvenog životopisa ostalo je vrlo malo fragmenata. Jedino se mogu nazreti prikazi iz života Svetog Dimitrija Solunskog, imenjaka ktitora manastira, u severnom delu, dok je na jednom fragmentu na severozapadnom delu prikazan najverovatnije prvobitni izgled manastirske crkve (bez bočnih kapelica). Ostaci fresaka su sačuvani zahvaljujući konzeravciji 2011. године.[1]
Povezanost manastira sa legendarnim Jugovićima[uredi | uredi kod]
Istorijski podaci potvrđuju da je tom oblasti oko manastira Davidovice upravljao otac braće Jugovića i kneginje Milice župan Vratko. U prilog ovome ide činjenica da je u naosu crkve pronadjen nadgrobni kamen, na kome se nalazi uklesan grb sa natpisom koji označava Vratkovo grobno mesto i predanje koje se čuva među najbrojnijim stanovnicima sela Grobnice, kraj koga se manastir nalazi, koji se prezivaju Bogdanovići i tvrde da potiču od Jug Bogdana.
Tokom arheoloških istraživanja, u manastirkoj porti otkriven je veći broj skeleta, kao i pet lobanja bez skeleta u oltarskom delu, za koje narodna tradicija smatra da pripadaju legendarnoj braći Jugović.[2]