Mahmud-paša Anđelović

Veli Mahmud Paša; Mahmud-paša Anđelović
Biografski podaci
Datum rođenja	vjerovatno 1420
Mjesto rođenja	Novo Brdo, Srpska Despotovina
Datum smrti	vjerovatno 18. august 1474
Mjesto smrti	Istanbul, Otomansko carstvo
Supruga	Selçuk Hatun, kćer sultana Zaganos-paše
Titule	Veliki vezir
Vojna karijera
Godine u službi	od 1456 do 1474
Ratovi	opsada Carigrada (1453) opsada Beograda (1456), Srbije i Bosne, opsada Trabzona (1461)
Vojska	Otomanska vojska
Rod vojske	Mihailo Anđelović

Mahmud-paša Anđelović (turski: Mahmud Paşa; Novo Brdo, cca. 1420 – Carigrad, 18. VIII. 1474) je bio osmanlijski državnik, pjesnik i mecena. Poznat i pod imenima Adni, Abogović ili Opuković. Uz ime mu je dodan počasni naziv Veli (svetac) koji se daje samo velikim šeicima. Bio je veliki vezir i bliski suradnik sultana Mehmeda II.

Biografija

Rođen je u kršćanskoj porodici na području današnje Srbije, a prema raznim izvorima je bio hrvatskog, bosanskog, srpskog ili grčkog porijekla^[1]. Moguće mjesto rođenja je Novo Brdo na Kosovu ili možda neko selo u blizini Kruševca. Kao dječak je zarobljen od Turaka i preobraćen na islam (devşirme). Na osmanskom dvoru je se obrazovao zajedno s princom Mehmedom (ili u Jedrenu^[2]), koji ga je veoma volio i cijenio i radi čega ga je uzeo u svoju pratnju. Mahmud je pak brzo je napredovao.

Sudjelovao je u osvajanju Carigrada (maj 1453.), Srbije i Bosne.

Služio je kao rumelijski beglerbeg, a od 1456. do 1468. te od 1472. je služio kao veliki vezir (1455–66, 1472–73).

Sagradio je džamije i medrese u Istanbulu (Mahmutpaşa Camii 1464.), Sofiji i Haskovu.

Pao je u nemilost 1468. godine u dvorskoj spletki vezanoj za dinastiju Karamanida. Smaknut je urotom i zatočen u tamnici Jedikule gdje je po nekim izvorima počinio samoubojstvo a po drugim udavljen od dželata princa Mustafe.

Pokopan je kod svoje džamije (Mahmudpašina džamija) u posebnome turbetu.

Književni rad

Mahmud-paša je napisao nekoliko književnih djela na perzijskom i turskom jeziku^[2] sa književnim pseudonimom » Adni « što u prijevodu znači dženetski ili rajski (tur. Aden bahçesi tj. Edenski vrt). Njegov Divan uključuje 45 gazala i 21 mofrada na perzijskom^[2], neka prilično uspješna prizora na gazalima Zahira Faryabija i Hafiza^[2]. Također je napisao niz službenih pisama na perzijskom jeziku^[2].

Bibliografija

Finkel, Caroline (2006). Osman's Dream: The Story of the Ottoman Empire 1300–1923. London: John Murray. ISBN 978-0-7195-6112-2.
Stavrides, Théoharis (2001). The Sultan of vezirs: the life and times of the Ottoman Grand Vezir Mahmud Pasha Angelovic (1453–1474). Brill. ISBN 9789004121065.

Izvori

↑ Inače prvi turski biografi nisu točno razlikovali podrijetla, nego su imali opći pojam : čovjek ne-musliman i/ili kršćanin iz Rumelije negdje prema Hrvatskoj, Bosni, Srbiji, itd. Kasnije su ta obilježja postala preciznija.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 (en) Yazici, Tahsin (1983). „Encyclopædia Iranica, I/5, p. 470 : ʿADNĪ, MAḤMŪD PĀŠĀ”. Pristupljeno 06. 06. 2021.

Vanjske poveznice

Mahmud Paša Abogović Arhivirano 2010-06-04 na Wayback Machine-u

Prethodi: Zağanos Pasha	Veliki vezir 1456–1468	Slijedi: Rum Mehmed Pasha
Prethodi: Ishak Pasha	Veliki vezir 1472–1474	Slijedi: Gedik Ahmed Pasha

[1] Inače prvi turski biografi nisu točno razlikovali podrijetla, nego su imali opći pojam : čovjek ne-musliman i/ili kršćanin iz Rumelije negdje prema Hrvatskoj, Bosni, Srbiji, itd. Kasnije su ta obilježja postala preciznija.

[yazici-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 (en) Yazici, Tahsin (1983). „Encyclopædia Iranica, I/5, p. 470 : ʿADNĪ, MAḤMŪD PĀŠĀ”. Pristupljeno 06. 06. 2021.

[1]

[2]