Luka Radetić
| Luka Radetić | |
|---|---|
 | |
| Rođenje | Ćukovac, Skender-Vakuf |
| Smrt | 7. 2. 1982. (64 godine) Mostar |
| Zanimanje | Zemljoradnik |
| Nagrade |  |
Luka Radetić (1917—1982) bio je bosanskohercegovački i jugoslavenski partizanski borac, kasnije proglašen za narodnog heroja Jugoslavije, 23. jula 1953.
Radetić (Ilije) Luka rođen je 15. marta 1917. godine u Ćukovcu, Skender-Vakuf, ondašnja općina Kotor-Varoš. Prvo obrazovanje je vjerovatno stekao u rodnom selu. Prije rata bavio se zemljoradnjom.
U NOB-u stupio je 27. jula 1941. godine u ustaničku četu koju je predvodio Dujko Komljenović. U SKJ primljen je oktobra 1941. U prvim borbenim akcijama, dokazao se kao neustrašiv borac. Učestvovao je u borbi za oslobođenje Skender-Vakufa, te Šipraga, Maslovara, Vrbanjaca, Obodnika, 1941. Učestvovao je i u oslobođenju Kotor-Varoši, 19. februara 1942.[1].
U toj borbi uništio je dva bunkera, ubio više ustaša, a zatim vodio borbu za izvlačenje svojih drugova koji su, zbog velikog snijega i hladnoće, zapali u tešku situaciju. U napadu na neprijateljsko uporište na Sokoline, kod Kotor-Varoša, s grupom svojih boraca ubio je 15 ustaša i zarobio više pušaka. Početkom marta 1942. godine postavljenjen je za komandira Maslovarske partizanske čete, gdje ostaje do četničkih pučeva ljeta 1942."
Kada se dogodio četnički puč u Maslovarama, 8. aprila 1942., kada je ubijen komesar čete Idriz Maslo, Luka je uspio da pobegne. U objašnjenju okolnosti pod kojim je poginuo Komesar, u pismu Slavku Odiću, Radetić javlja:
„Spavao sam i probudio sam se začula se neka galama u sobama đe vojnici spavaju. Poslao sam jednoga druga da vidi kakva je galama. On je otišo i kad je meni došo kazo mi je da su upali četnici. Ja sam skočio da vidim šta je i da izdam komandu za odbranu. Kad sam sišo u donji sprat uvatili su s moji vojnici sa onim banditima, to jest Sredom Jotanović i Anđelkom Sebića i Cenića Stankom i još dva kurira iz moje čete koji su uvatili. Mene su razoružali dok su Druga komesara ubili. Po dokazu drugova i razgovaranju između sebe da su ćeli da zarobe komesara Maslu. On je spavo i kad su ga pritisli da ga svezu on je skočijo iza sna i uvatio se za pištolj. Oni su ga ubili. Imali su zadatak da ubiju i mene, Radića Milana, Bubića Vida, Terzića Milana i vodnika Đurića Dragu. Mene su slobodili da me neće ubiti, ali ja sam sazno da će i mene ubiti i pobjego sam, što se kaže ispod noža - i ovde se nalazim u Skenderu.
Izdaja je bila u četi od samih vojnika za koje se uopšte nije sumnjalo da su pokvareni elementi i kad je bio puč čete onda su se istakli. Druže komandante, ja bi vas molio, ako je moguće, da prebacite na ovaj sektor nekoliko drugova da se razoruža Maslovarska četa. A ja bi siguran bio da bi sa malom snagom razoružo nedrugove u Maslovarama. Druže komandante, to je razdor čete najviše napravio Čenić Stanko, koji je izdao bolnicu na Borjima i njega su postavili za komandira čete, te bi vas molio da prebacite nekoliko drugova da se oduzme od banditske i razbojničke izdajničke hrđe oružje. Uz drugarski pozdrav sa Smrt fašizmu - Sloboda narodu 12.IV. 1942. godine Skender Vakuf Radetić Luka".[1]
Prilikom osnivanja obnovljenog 4. krajiškog NOP odreda, 2. februara 1943. godine na Petrovom polju, Luka je postavljen za zamjenika komandira 3. čete, ali je uskoro ponovo ranjen u borbi protiv četnika. Poslije liječenja, postavljen za komandira iste čete. Prilikom napada na neprijateljsko uporište u Kotor-Varoši, maja 1942., ušao je sa četom u grad, zarobio 15. domobrana i 5 ustaša, vodom u kojem je bio u izviđaanju, razoružao je I zarobio više od 30 četnika. Tokom majskih borbi 1943. Protiv ustaša i četnika na području Lipovca, gdje je Banjalučki odred držao borbeni položaj i štitio slobodnu teritoriju uz svakodnevne borbe bio je i Luka.
U borbi za oslobođenje Banjaluke, krajem decembra 1943. godine, Radetić je, sa svojom četom u sastavu Banjalučkog odreda, na Karanovcu postigao odlične rezultate. Samo u jednom jurišu, zahvaljujući hrabrosti, prisilio je jednu domobransku jedinicu da se preda, a oni koji su dali otpor bili su potučeni. Poslije uspješnih borbi postao je komandant bataljoha a potom i komandant Banjalučkog odreda. U proljeće 1944. godine Luka je učestvovao u progonu četnika iz doline Neretve. U tim borbama njegov Odred uništio je više od 200 četnika, a on je učinio nekoliko podviga u toku ovih borbi. Tako je, komandujući samo s jednim vodom , razoružao više desetina četnika, da bi u povratku s jednim suborcem, tokom borbenih aktivnosti, pregazio Neretvu i na drugoj strani rijeke uništio veliku grupu četnika. U ovoj borbi je teško ranjen.
Od stupanja u partizane, Radetić je bio na svim starješinskim pozicijama do komandanta odreda: desetar ustaničke jedinice, vodnik, zamjenik komandira čete, komandir čete, komandant bataljona i izvjesno vrijeme zamjenik komandanta Banjalučkog partizanskog odreda, a potom njegov komandant.[1]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Nevenka Petrić (2004). I zvijezde smo dosezali – III revolucionarni omladinski pokret srednje bosne 1941-1945. Beograd: Futura. ISBN 86-83691-08-Х.