Prijeđi na sadržaj

Lista sultana Osmanskog Carstva

Izvor: Wikipedija

Ovo je spisak sultana Osmanskog carstva (tur. Osmanlı padişahları). Ukupno ih je bilo 36. Svi vladari sem Osmana I su imali tugre, monograme sultana.

Naslovi

[uredi | uredi kod]

Osman I i Orhan I su nosili titule begova, a tek od Murata I vladari nose titulu sultana. Od tada obično vladar Osmanskog carstva se zove Sultan (سلطان), što je vrhunski vladarsko–politički naslov u islamskom svijetu poput Emira. Na turskom se inače kaže padišah (tur. padişah), perzijska riječ koja se sastoji od şah (kralj) i pad (gospodar nečega, zaštitnik).
Međutim krajem januara 1517. sultan Selim je pobio Mamelučki Sultanat i smijenio zadnjeg mamelučkog kalifa al-Mutawakila. Selim je 1516. osvojio Damask i 1517. Jeruzalem, Meku i Medinu. Od 1517. sultan osmanske dinastije je istovremeno i Kalif (خليفة), vođa ummeta, to jeste zajednice svih vjernika u Islam. Stoga osmanski sultan biva vrhovni poglavar muslimana i idealni nasljednik Muhameda. 1534. je sultan Sulejman osvojio Baghdad, Osmanlije su ga jedno vrijeme izgubili početkom 17. stoljeća, te je grad opet osvojio sultan Murat IV 1638. godine. Osmanski sultan je legitimno nosio naslov kalife puna četiri stoljeća i bio je vladar svih glavnih gradova islama.
Nakon Turske revolucije, Abdul Medžid II je bio samo kalif jer je Nacionalna skupština 1. novembra 1922. ukinula sultanat. Mustafa Kemal je ukinuo Kalifat 3. marta 1924.
U razgovoru ili u pismu gdje se netko obraća sultanu – recimo [Ibrahimu] – naslovi koje je nužno bilo naglasiti su bili:

  • Sultan [Ibrahim] Han Hazretleri, gdje hazretleri ili hadrah znači »Vaše Visočanstvo«;
  • dodatno hünkarım što vrijedi kao »moj gospodar« ili »Vaše Carsko Veličanstvo«;
  • dodatno padişah (»car«) efendim (»gospodar«);
  • dodatno sultanım (»moj sultane«).

Ali kada se dotični sultan [Ibrahim] u primjeru predstavlja, zapravo njegov zvanični i svečani naziv bi bio:

Sultan [Ibrahim] han, gospodar Uzvišene kuće Osmana, sultan svih sultana (Sultan us-Selatin), han svih hanova (Hakan), zapovjednik svih vjernika i nasljednik Proroka od gospodara svemira, čuvar Svetih Gradova od Meke, Medine i Kudsa, Car Rima (Kayser-i Rum), Car (Padişah) triju gradova od Istanbula, Edirna i Burse, i gradova Šama i Kahire, cijelog Azerbajdžana, Magreba, Barke, Kajrevana, Halepa, el-Ahse, Arapskog i perzijskog Iraka, Basre, Rake, Musula, Pahle, Dijarbakirskog Vilajeta, Kilikije, pokrajinā Erzuruma, Sivasa, Adane, Karamana, Vana, Barbarije, Habeša, Tunisa, Trablusa, Kibrisa, Rodosa, Girita i Moreje, Bijelog mora i Crnog mora, Anadolije i Rumelije, Bagdata, Kurdistana, Junanistana, Turkistana, Tataristana, Čerkezistana, krajine Kabarde, stepe Kipčaka, svih zemalja Tatara, Kefe i svih susjednih pokrajina, Bosne, grada Beograda i njezine tvrđave, pokrajine Srbistana sa svim tvrđavama i gradovima, svih Arnauta, cijelog Eflaka i cijele Bogdanije, zajedno sa svim njihovim podložnicima i granicama, i mnogih drugih zemalja i gradova.

Spisak sultana

[uredi | uredi kod]
# Sultan Portret Vladao od Vladao do Tughra Napomene
Ertugrul-beg
(r. 1191 – u. 1281)
Ertugrul-beg 1230 1281
Osman-beg
(r. 1258 – u. 1324)
Osman-beg 1281 1299

(27. jl 1299.20. jul 1402.)

1 Osman I
GHAZI (Ratnik)
BEY (Gospodar)
KARA (Crni)
Osman-beg 1299 1326
2 Orhan I
GHAZI (Ratnik)
BEY (Gospodar)
Portret Orhana I 1326 1362 Tugra Orhana I
  • Sin Osmana I;
  • Vladao sve do svoje smrti.
3 Murat I
HÜDAVENDİGÂR (Bogoliki)
ŞEHÎD (Šahid)


(Sultan od 1383.)

Portret Murat I 1362 15. jun 1389 Tugra Murata I
4 Bajazit I
YILDIRIM (Munja)
Portret Bajazita I od Kristofana del Altisima 15. jun 1389 20. jul 1402 Tugra Bajazita I
  • Sin Murata I;
  • Zarobljen na bojnom polju u Bici kod Angore (de facto kraj vladavine);
  • Umro u zarobljeništvu u Akšehiru 8. marta 1403.

(20. jul 1402.5. jul 1413.)

Isa Čelebija
Savladar Anadolije
Portret Isa Čelebije 1403 1405
Emir
Sulejman Čelebija

Prvi sultan Rumelije
Portret Sulejman Čelebije 20. jul 1402 17. februar 1411.
Musa Čelebija
Drugi sultan Rumelije
Portret Muse Čelebija 18. februar 1411 5. jul 1413.
Mehmed Čelebija
Sultan Anadolije
Mehmed I 1403–1406
(Sultan Istočne Anadolije)

1406–1413
(Sultan Anadolije)
5. jul 1413

(5. jul 141329. maj 1453)

5 Mehmed I
ÇELEBİ (The Affable)
KİRİŞÇİ
Mehmed I 5. jul 1413 26. maj 1421 Tugra Mehmeda I
  • Sin Bajazita I;
  • Vladao sve do svoje smrti.
6 Murat II
KOCA (Veliki)
Portret Murata II 25. jun 1421 1444 Tugra Murata II
  • Sin Mehmeda I;
  • Abdicirao svojom slobodnom voljom u korist sina Mehmeda II.
7 Mehmed II
FATİH (Osvajač)
1444 1446 Tugra Mehmeda II
  • Sin Murata II;
  • Prepustio presto ocu nakon što ga je zamolio da se vrati na vlast.
Murat II
KOCA (Veliki)
Portret Murata II 1446 3. februar 1451 Tugra Murata II
  • Ponovna vladavina;
  • Primoran da se vrati na presto nakon pobune Janjičara;
  • Vladao sve do svoje smrti.

(29. maj 145311/12. septembar 1683)

Mehmed II
FATİH (Osvajač)
3. februar 1451 3. maj 1481 Tugra Mehmeda II
8 Bajazit II
VELÎ (Svetac)
Portret Bajazita II 19. maj 1481 25. april 1512 Tugra Bajazita II
  • Sin Mehmeda II;
  • Abdicirao;
  • Umro u blizini Didimotika 26. maja 1512.
9 Selim I
YAVUZ (Jaki)
(Kalif svih Musimana od 1517.)
Selim I 25. april 1512 21. septembar 1520 Tugra Selima I
  • Sin Bajazita II;
  • Vladao sve do svoje smrti.
10 Sulejman I
MUHTEŞEM (Veličanstveni)

ili KANÛNÎ (Zakonodavac)

Portret Sulejmana Veličanstvenog 30. septembar 1520 6 ili 7. septembar 1566 Tugra Sulejmana Veličanstvenog
  • Sin Selima I;
  • Vladao sve do svoje smrti.
11 Selim II
SARI (Žuti)
Portret Selima II 29. septembar 1566 21. decembar 1574 Tugra Selima II
  • Sin Sulejmana I;
  • Vladao sve do svoje smrti.
12 Murat III Portret Murata III 22. decembar 1574 16. januar 1595 Tugra Murata III
  • Sin Selima II;
  • Vladao sve do svoje smrti.
13 Mehmed III
ADLÎ (Pravedni)
Portret Mehmeda III 27. januar 1595 20 ili 21. decembar 1603 Tugra Mehmeda III
  • Sin Murata III;
  • Vladao sve do svoje smrti;

(11. novembar 160628. januar 1699)

14 Ahmed I
BAKHTÎ (Batljivi)
Portret Ahmeda I 21. decembar 1603 22. novembar 1617 Tugra Ahmeda I
  • Sin Mehmeda III;
  • Vladao sve do svoje smrti.
15 Mustafa I
DELİ (Ludi)
Mustafa I 22. novembar 1617 26. februar 1618 Tugra Mustafe I
16 Osman II
GENÇ (Mladi)
ŞEHÎD (Shāhīd)

Portret Osmana II od Džona Janga 26. februar 1618 19. maj 1622 Tugra Osmana II
  • Sin Ahmeda I;
  • Svrgnut prilikom pobune Janjičara 19. maja 1622;
  • Pogubljen 20. maja 1622. od strane Velikog vezira Kara Davud-paše od kompresije testisa.
Mustafa I
DELİ (Ludi)
Mustafa I 20. maj 1622 10. septembar 1623 Tugra Mustafe I
17 Murat IV
SAHİB-Î KIRAN
Osvajač Bagdada
GHAZI (Ratnik)
Murad IV 10. septembar 1623 8 ili 9. februar 1640 Tugra Murata IV
  • Sin Ahmeda I;
  • Vladao sve do svoje smrti.
18 Ibrahim I
DELİ (Ludi)
Osvajač Krita
ŞEHÎD (Shāhīd)
Ibrahim I 9. februar 1640 8. avgust 1648 Tugra Ibrahima I
19 Mehmed IV
AVCI (Lovac)
Portret Mehmeda IV od Džona Janga 8. avgust 1648 8. novembar 1687 Tugra Mehmeda IV
20 Sulejman II
GHAZI (Ratnik)
Portret Sulejmana II 8. novembar 1687 22. jun 1691 Tugra Sulejmana II
  • Sin Ibrahima I;
  • Vladao sve do svoje smrti.
21 Ahmed II
KHAN GHAZI (Princ ratnik)
Portret Ahmeda II 22. jun 1691 6. februar 1695 Tugra Ahmeda II
  • Sin Ibrahima I;
  • Vladao sve do svoje smrti.
22 Mustafa II
GHAZI (Ratnik)
Portret of Mustafa II 6. februar 1695 22. avgust 1703 Tugra Mustafe II

(28. januar 16996. januar 1792)

23 Ahmed III
Lala Sultan
GHAZI (Ratnik)
Portret Ahmeda III od Džona Janga 22. avgust 1703 1 ili 2. oktobar 1730. Tugra Ahmeda III
24 Mahmud I
GHAZI (Ratnik)
KAMBUR (Grbavac)
Portret Mahmuda I od Džona Janga 2. oktobar 1730 13. decembar 1754 Tugra Mahmuda I
  • Sin Mustafe II;
  • Vladao sve do svoje smrti.
25 Osman III
SOFU (Pobožni)
Portret Osmana III od Džona Janga 13. decembar 1754 29 ili 30. oktobar 1757 Tugra Osmana III
  • Sin Mustafe II;
  • Vladao sve do svoje smrti.
26 Mustafa III
YENİLİKÇİ (Preduzimljivi)
Portret of Mustafa III od Džona Janga 30. oktobar 1757 21. januar 1774 Tugra Mustafe III
  • Sin Ahmeda III;
  • Vladao sve do svoje smrti.
27 Abdul Hamid I
Abd ul-Hamid (Sluga Božji)
ISLAHATÇI (Reformator)
GHAZI (Ratnik)
Abdülhamid I 21. januar 1774. 6 ili 7. april 1789. Tugra Abdul Hamida I
  • Sin Ahmeda III;
  • Vladao sve do svoje smrti.

(6. januar 1792. 30. oktobar 1918.)

28 Selim III
BESTEKÂR (The Composer)
NİZÂM-Î (Regulative - Orderly)
ŞEHÎD
Selim III 7. april 1789. 29. maj 1807. Tugra Selima III
29 Mustafa IV Mustafa IV 29. maj 1807 28. jul 1808 Tugra Mustafe IV
30 Mahmud II
İNKILÂPÇI (Reformator)
GHAZI (Ratnik)
Portret Mahmuda II od Džona Janga 28. jul 1808 1. jul 1839 Tugra Mahmuda II
  • Sin Abdul Hamida I;
  • Rasformirao Janjičare 1826. godine;
  • Vladao sve do svoje smrti.
31 Abdul Medžid I
TANZİMÂTÇI
(Jaki reformator ili
Zagovornik reorganizacije)

GHAZI (Ratnik)
Portret Abdul Medžida I 1. jul 1839 25. jun 1861 Tugra Abdul Medžida I
32 Abdul Aziz I
BAHTSIZ (Baksuz)
ŞEHÎD
Portret Abdul Aziza 25. jun 1861 30. maj 1876 Tugra Abdul Aziza
  • Sin Mahmuda II;
  • Svrgnut od strane ministara;
  • Pet dana kasnije pronađen mrtav (ubistvo ili samoubistvo).
33 Mehmed Murat V
Portret Murata V 30. maj 1876 31. avgust 1876 Tugra Murata V
  • Sin Abdul Medžida I;
  • Svrgnut zbog njegovih napora da uvede demokratske reforme u carstvo;
  • Naređeno mu je da boravi u Čiragan palati gde je umro 29. avgusta 1904.
34 Abdul Hamid II
Ulu Sultan Abd ul-Hamid Khan

(Uzvišeni Kan)

Portret Abdul Hamida II 31. avgust 1876 27. april 1909 Tugra Abdul Hamida II
35 Mehmed V
REŞÂD (Rešad)
(Istinski sledbenik vere)
Portret Mehmeda V 27. april 1909 3. jul 1918 Tugra Mehmeda V

(30. oktobar 19181. novembar 1922)

36 Mehmed VI
Vahid ad-Din (Wahid ad-Din)

(Ujedinitelj vjere ili Jedinstvo vjere)

Mehmed VI 4. jul 1918. 1. novembar 1922 Tugra Mehmeda VI

( 18. novembar 1922 – 3. mart 1924 )

Abdul Medžid II
HALİFE

(Poslednji osmanski kalif)

Kalif Abdulmecid II 18. novembar 1922 3. mart 1924

Povezano

[uredi | uredi kod]