Kuzum
Kuzum ili Kusum (latinski: Cusum, Castellum Cusum) je bio antičko naselje na području današnjeg Petrovaradina.
Istorija[uredi | uredi kod]
Prvo utvrđenje na Petrovaradinskoj steni izgradili su pripadnici Kostolačke kulture u kasnom bakarnom dobu. U latenskom periodu, ovde je skoro dva veka postojalo veliko keltsko utvrđeno naselje.
U prvom veku, Rimljani su zauzeli Srem i postavili severnu granicu Rimskog carstva na Dunavu. Ta granica je u istoriji poznata kao Limes. Rimljani su na lokaciji nekadašnjeg keltskog naselja, u okviru podunavskog Limesa, organizovali vojnu tvrđavu Kuzum. Kuzum je po karakteru bio kastel, što je u kategorizaciji rimskih vojnih logora druga pozicija iza kastruma.
Ovi prostori su pripadali rimskoj provinciji Panoniji, a potom, nakon administrativnih podela ove provincije, Donjoj Panoniji i Panoniji Sekundi. U Kuzumu se nalazila pomoćna vojska, koja je bila vezana za granicu. Posadu Kuzuma činile su konjičke jedinice, od kojih je jedna brojala čak 3.000 vojnika. Kuzum je kvalitetnim putevima bio povezan sa drugim utvrđenjima u Limesu.
U petom veku, ove prostore su opustošili Huni, čime je stradao i Kuzum. Kasnije će utvrđenje obnoviti Vizantija, koja mu daje i novo ime - Petrikon.
Arheologija[uredi | uredi kod]
Ostaci rimskog Kuzuma nisu arheološki potvrđeni, no kastel spominje Notitia Dignitatum.
Literatura[uredi | uredi kod]
- Zsolt Visy, The roman army in Pannonia, 2003.
- Predrag Medović, Novi Sad od neandertalaca do Turaka, Novi Sad, 2014.
- Melhior Erdujhelji, Istorija Novog Sada, Veternik, 2002.
- Milan Paroški, Novi Sad - stara varoš 7000 godina, Novi Sad, 2008.
- Đorđe M. Srbulović, Kratka istorija Novog Sada, Novi Sad, 2011.
- Enciklopedija Novog Sada, knjiga 20, Novi Sad, 2002. (odrednice: Petrovaradin, Petrovaradinska tvrđava)
- Veljko Milković, Petrovaradin i Srem - misterija prošlosti, Novi Sad, 2003.
- Radenko Gajić, Petrovaradinska tvrđava - Gibraltar na Dunavu, Sremski Karlovci, 1993.
- Agneš Ozer, Petrovaradinska tvrđava - vodič kroz vreme i prostor, Novi Sad, 2002.