Kuršumlija džamija
Kuršumlija džamija, smještena je na desnoj obali rijeke Drinjače, u općinskom centru Kladanj, Bosna i Hercegovina. Proglašena je za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.[1][2]
Historija[uredi | uredi kod]
Za vrijeme I svjetskog rata, 1917. godine, vojska Austro-Ugarske monarhije je za svoje potrebe skinula olovni pokrivač džamije. Džamija je stoga bila pokrivena drvenom šindrom.
Tokom II svjetskog rata, džamija je oštećena i obnovljena 1959. godine. Tokom 80-ih godina XX stoljeća uz sjeveroistočni džamijski zid je izgrađena ukopana abdesthana, pa je nevidljiva izvana.
U istom periodu je i kameni haremski zid džamije zamijenjen jednostavnom željeznom ogradom, iz nepoznatih razloga.
Tokom rata u Bosni i Hercegovini, dio munare je srušen. Tokom 1998. godine, džamija je obnovljena.[1][3]
Opis[uredi | uredi kod]
Vanjske dimenzije iznose 9,90 x 9,85 m. Visina objekta do tjemena kupole iznosi 10,60 m, a munare, zajedno sa alemom, 25,50 m. Oblik kupole – plitka kalota, upućuje na graditeljstvo učenika mimara Hajrudina, odnosno na ranocarigradski stil u arhitekturi.
Ranocarigradski stil se javlja tokom druge polovine XV i u prvoj četvrtini XVI stoljeća, kada pod utjecajem Aja Sofije nastaju građevine složenijih prostornih rješenja. Sve više se u arhitekturi džamija ispoljava težnja ka većoj prostranosti glavnog molitvenog prostora, prekrivenog jednom velikom kupolom, ponegdje i pridodanom polukupolom, a javlja se i postupno visinsko raščlanjivanje svih dijelova. Krajem ovog stilskog perioda počinju da se spuštaju i kupolice trijema nešto niže od konture osnovnog kubusa, ali munara, skoro do kraja perioda, ostaje još relativno snažna i visoka, samo izuzetno masivna i zdepasta.
Prelaz kvadratne osnove džamije u kružnu osnovu kupole riješen je preko pandantifa, za razliku od najčešće korištenog rješenja tog perioda – trompi.
Unutrašnje zidne površine džamije su malterisane i okrečene, a mihrab, prelomljeni lukovi i kupola bojeni i oslikani. Tragovi slikane dekoracije se danas nalaze samo u dijelovima kupole. Oko prozora su tek neznatno primijetni tragovi slikane dekoracije koja je u izvjesnom periodu prekrečena.
U haremu džamije se nalazi izvjestan broj nadgrobnih spomenika (nišana) i stara česma poznata kao Hadži Đurđuhanumina česma.[1]
Reference[uredi | uredi kod]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 „Kuršumlija džamija u Kladnja”. KONS.gov.ba. Pristupljeno 13. 10. 2017.
- ↑ „Kuršumlija (Hadži Bali-begova) džamija, graditeljska cjelina”. bastina.ba. Arhivirano iz originala na datum 2016-11-21. Pristupljeno 13. 10. 2017.
- ↑ „Kuršumlija”. medzliskladanj.ba. Arhivirano iz originala na datum 2017-09-29. Pristupljeno 13. 10. 2017.
Literatura[uredi | uredi kod]
- Andrej Andrejević, Islamska monumantalna umetnost XVI veka u Jugoslaviji – kupolne džamije, izdanje Filozofskog fakulteta u Beogradu, Institut za istoriju i umjetnost, Srpska Akademija nauka i umetnosti, Balkanološki institut, Beograd, 1984.
- Sakib Softić, Stanovništvo Tuholja: historijska građa. Knjiga II. Zavod za zaštitu i korištenje kulturno-povijesnog i prirodnog nasljeđa: Tuzla, 2016.
