Jugoslovenska kinoteka
Jugoslovenska kinoteka je arhivska i muzejska nacionalna institucija za film i kinematografiju Republike Srbije, sa sedištem u Beogradu, u ulici Uzun Mirkovoj 1. Osnovana je 1949. i kroz istoriju je više puta menjala svoj status.
Istorijat[uredi | uredi kod]
U januaru 1949. u okviru ZVEZDA FILMA obrazuje se posebno odeljenje - KINOTEKA što je ustvari nova adresa za dotadšnji FILMSKI ARHIV istog preduzeća. Milenko Karanović postaje prvi direktor Kinoteke. Samo koji mesec kasnije, u maju, stvoren je fond od oko 700.000 metara filma. Dve trećine tog fonda su činili domaći filmski materijali.
Tri meseca kasnije 17. avgusta 1949. godine u SLUŽBENOM LISTU FNRJ broj 69. donosi se "Pravilnik o osnivanju i radu centralne jugoslovenske kinoteke", koji je 5. avgusta te godine potpisao predsednik Komiteta za Kinematografiju Vladislav Ribnikar, uz saglasnost Predsednika Vlade FNRJ i Ministra narodne odbrane Maršala Jugoslavije Josipa Broza Tita koji je takođe potpisao taj dokument.
Tako je, kažu dokumenti,
..stvorena samostalna savezna ustanova, sa zadatkom, da skuplja, trajno čuva i obrađuje filmove i filmski materijal, da se bavi širenjem filmske kulture i obrazovanjem filmskih kadrova putem prikazivanja filmova, da istražuje i izučava istoriju filma, i da sarađuje sa srodnim institucijama u zemlji i inostranstvu.
Njenu delatnost finansirala je do 1972. godine SFRJ, potom, naizmenično grad Beograd i Republika Srbija.
Prilikom obeležavanja stogodišnjice filma na našim prostorima odlučeno je da se za DAN KINOTEKE uzme 6. jun. Tog dana 1896. godine Beograd je među prvim evropskim gradovima i prvi na Balkanu video čudo tehnike - kinematografija.
Od 1951. godine Jugoslovenska kinoteka postaje sedamnaesti član FIAF-a (Međunarodne federacije filmskih arhiva) koja danas okuplja preko 130 kinoteka iz celog sveta. Od 1995. postaje, po pozivu, član ACE-a (Asocijacija kinoteka zemalja evropske zajednice).
Prvi direktor kinoteke je bio Milenko Karanović od 1949. do 1955. godine. Posle njega je direktor bio reditelj Vladimir Pogačić od 1955. do 1981. godine. Nakon njega je direktor bio filmski kritičar Živislav Bogdanović od 1981. do 1990. godine. Reditelj Slobodan Šijan je bio direktor oko godinu dana a početkom 1992. godine je direktor postao Radoslav Zelenović i ostao do 2016. godine kada ga nasleđuje novinar i filmski kritičar Jugoslav Pantelić.
Zgrada Jugoslovenske kinoteke[uredi | uredi kod]
Jugoslovenska kinoteka je danas smeštena u zgradi nekadašnje Beogradske opštine u Uzun Mirkovoj ulici, sagrađene 1846. godine, koja ima status spomenika kulture. Zgrada je služila opštinskim potrebama, jedno vreme u njoj je bio hotel "Srpska kruna", pamti se i kao mesto gde je posle Prvog svetskog rata Beogradu dodeljen francuski Orden Legije časti, a posle Drugog suđeno generalu Aleksandru Leru za zločine i bombardovanje Beograda 1941. godine.
Posle niza godina, menjanja dotadašnjih stanara i namena, Jugoslovenska kinoteka dobija na korišćenje 1995. godine zdanje u Uzun Mirkovoj, koju započinje sanacijom. [1]
Organizacione celine[uredi | uredi kod]
Jugoslovensku kinoteku danas čine: Filmski arhiv (centralni deo smešten u Košutnjaku), Muzej kinoteke (Kosovska 11), Biblioteka i Direkcija.
Biblioteka[uredi | uredi kod]
Na osnovu Zakona o zaštiti kulturnih dobara Jugoslovenska kinoteka danas spada u ustanove od posebnog značaja za Republiku Srbiju.[2] Kinoteku čine četiri organizaciona dela: arhiv jugoslovenske kinoteke, muzej Jugoslovenske kinoteke – bioskop, biblioteka i zajedničke službe.[2]
Fond kinoteke se dopunjava i poklonima među kojima je i poklon Uglješe Raičevića od 2500 foto-aparata i kamera.[3]
Direktor Jugoslovenske kinoteke od 1992. do 2013. godine i u statusu v.d bio je Radoslav Zelenović, do 2. februara 2016. godine. Na funkciji direktora ga je nasledio Jugoslav Pantelić.[4]