Prijeđi na sadržaj

Irački Kurdistan

Izvor: Wikipedija
(Preusmjereno sa stranice Južni Kurdistan)
Region Kurdistan
Zastava Kurdistana
Zastava Kurdistana
Grb Kurdistana
Grb Kurdistana
Zastava Grb
Položaj u Iraku
Položaj u Iraku
Država: Irak
Površina: 40.000 km²
Stanovništvo: 7.549.842 (2009.)
Glavni grad: Erbil
Gustina stanovništva: -
Mapa Iračkog Kurdistana 2012. godine

Irački Kurdistan (poznat i kao Region Kurdistan) je autonomni region na severu Iraka, priznat od strane iračke federalne vlade. Glavni grad regiona je Erbil.

Istorija

[uredi | uredi kod]

U prošlosti su na području današnjeg Iračkog Kurdistana postojale kurdske kneževine Baban, Badihan i Soran. U 19. veku, stanovnicima ovog regiona nametnuta je direktna turska vlast, koja je trajala sve do Prvog svetskog rata, kada upravu nad područjem Iraka preuzimaju Britanci. U međuratnom periodu, Kurdi su podigli tri pobune protiv Britanaca.

Autonomni kurdski region na severu Iraka formiran je 1970. godine, sporazumom kurdske opozicije i iračke vlade. Posle ustanka Kurda protiv režima Sadama Huseina i prvog zalivskog rata 1991. godine, Kurdistan postaje faktički nezavistan od Iraka i takvo stanje ostaje do savezničke invazije na Irak 2003. godine, posle čega se Kurdistan integriše u politički sistem Iraka. Novim iračkim ustavom iz 2005. godine, Kurdistan je priznat kao federalni entitet u okviru Iraka.

Položaj i granice

[uredi | uredi kod]

Irački Kurdistan se na istoku graniči sa Iranom, na severu sa Turskom, na zapadu sa Sirijom i na jugu sa arapskim delom Iraka.

Iračka vlada je priznala Kurdistan u granicama koje su kontrolisali Kurdi između 1991. i 2003. godine, ali su Kurdi tokom savezničke invazije na Irak 2003. godine, proširili teritoriju koju drže pod kontrolom, tako da umesto priznatih 10% teritorije Iraka, kontrolišu još dodatnih 7%, zbog čega vlada Kurdistana vodi spor sa federalnom iračkom vladom.

Guvernorati

[uredi | uredi kod]

Područje Iračkog Kurdistana sastoji se iz četiri guvernorata:

Gradovi

[uredi | uredi kod]
Erbil, glavni grad Kurdistana
Narodne igre Iračkog Kurdistana
"Pešmerga" vojnici Iračkog Kurdistana 2003. godine

Glavni i najveći grad Kurdistana je Erbil (1.190.251 stanovnika), a ostali veći gradovi su:

Demografija

[uredi | uredi kod]

U Kurdistanu živi oko 7.500.000 stanovnika. 95% stanovništva čine Kurdi, a ostalo su etničke manjine.

Jezik

[uredi | uredi kod]

Kurdski jezik je službeni i dominantan jezik u Kurdistanu i koristi se u školama, institucijama kurdistanske vlade i na televizijskim kanalima. U opštinama gde manjine čine većinsko stanovništvo, manjinski jezici su takođe u službenoj upotrebi.

Religija

[uredi | uredi kod]

Glavna religija u regionu je islam. [1]

Politika

[uredi | uredi kod]

Irački Kurdistan ima sopstvenu vladu, parlament, predsednika, premijera, vojne snage, itd. Iračkim ustavom je predviđena potpuna federalizacija države, posle koje bi federalni regioni upravljali sopstvenim unutrašnjim poslovima, dok bi vlada u Bagdadu bila nadležna za spoljne poslove. Irački Kurdistan predstavlja prvi od ovih regiona koji je formiran, a dozvoljeno mu je i da održava međunarodne odnose sa drugim državama bez uplitanja Bagdada. Odnosi sa susednim državama, Turskom, Sirijom i Iranom su uvek bili napeti zbog činjenice da u ovim državama živi brojno kurdsko stanovništvo, koje je u velikoj meri obespravljeno (posebno na području Turske). Nerešeno je i pitanje definitivnih granica Iračkog Kurdistana, jer pored teritorije koja je zvanično priznata kao deo regiona, Kurdi traže da u sastavu regiona budu i gradovi Kirkuk i Mosul, koji su u značajnoj meri nastanjeni kurdskim stanovništvom.

Vojne snage

[uredi | uredi kod]

Prema iračkom ustavu, Iračkom Kurdistanu je dozvoljeno da ima sopstvene vojne snage, dok zakon iračkoj armiji zabranjuje ulazak na teritoriju Iračkog Kurdistana. Vojnici Iračkog Kurdistana nazivaju se imenom "pešmerga", što u prevodu znači "borci za slobodu". "Pešmerga" borci su delovali na ovom području još od 1920-ih godina, a borili su se zajedno sa američkim trupama protiv režima Sadama Huseina. Posle pada Sadamovog režima, pešmerge su igrale značajnu ulogu u održavanju bezbednosti u Iračkom Kurdistanu i drugim delovima Iraka, u koje su bili poslati zbog anti-terorističkih operacija.

Privreda

[uredi | uredi kod]

Privreda Iračkog Kurdistana je razvijenija u odnosu na ostatak Iraka, a glavne privredne grane u regionu su naftna industrija, poljoprivreda i turizam.

Obrazovanje

[uredi | uredi kod]

Za vreme prethodnih iračkih režima na prostoru Iračkog Kurdistana je postojao mali broj osnovnih i srednjih škola u kojima se nastava obavljala na arapskom. Posle uspostave autonomnog Iračkog Kurdistana, ovakvo stanje se promenilo, tako da danas, pored činjenice da se nastava u regionu obavlja na kurdskom jeziku, stanovnici Iračkog Kurdistana imaju i mogućnost da steknu visoko obrazovanje na osam univerziteta koji postoje u regionu.

Povezano

[uredi | uredi kod]

Spoljašnje veze

[uredi | uredi kod]