Inicijal

Za ostala značenja, v. Inicijal (razvrstavanje).

Slovo P kao inicijal (opisujući sv. Petra) u iluminiranoj Bibliji na latinskom, oko 1407.

Inicijal, u širem značenju pojma, označava svako početno slovo u riječi; početna slova imena i prezimena neke osobe.

Definicija

Izvorno, u paleografiji i tiskarstvu, inicijali su početna slova u pisanim rukopisima koja su posebno oblikovana, istaknuta veličinom, redovno ornamentalnog karaktera ili čak oblikovana kao okvir nekom prikazu. Inicijali se obično nalaze u iluminiranim rukopisima (minijaturama), a najprije su se pojavili u rukopisima iz ranog 8. st.

Razvoj

Najstariji primjer je iz oslikanog rukopisa Petrogradske Bede (St. Petersburg Bede), iz 731-46. godine. U kasnoj antici inicijal se počinje isticati veličinom i oblikom, ali pravi razvoj ilumininacije inicijala započeo je razvojem preromaničkih samostana u Irskoj, Engleskoj i posebno u Franačkoj za vrijeme Karla Velikog te u otonskoj umjetnosti. Oslikani obično temperom na papiru ili pergamentu, zadržali su ornamentalnu dekoraciju barbarske umjetnosti kroz cijelu romaniku. Isprva su bili ukrašeni geometrijskim motivima, obično pletera, u koji su raskošnim bojama maštovito ukomponirani različiti likovni prikazi životinja, riba, ptica, biljaka, bajkovitih čudovišta, nemani i sl. Uređen raskošnim bojama i ukrasima s vinjetama i minijaturama inicijal počinje činiti osnovu iluminacije knjige. Čest je u gotici, a u renesansi se, od 16. stoljeća, upotrebljavaju tiskani inicijali.

Današnje stanje

Danas je inicijal najčešće nešto veće slovo ili se izrađuje prema gotovom klišeju.

Prema načinu ukrasa u tiskarstvu razlikujemo: zatvoreno urešeni, otvoreno urešeni i neurešeni inicijal.

U kontekstu tipografije oslikanih rukopisa, grisaille je inicijal koji je nastao slikanjem samo jednom bojom (monokromno).

• 

  Najstariji inicijal za kojeg se zna, Petrogradska Beda (St Petersburg Bede), 8. st.

• 

  In principio s početka Evanđelja po Ivanu, 9. st.

• 

  Jedan od tisuću manjih inicijala iz Knjige Kellsa (Book of Kells).

• 

  Mainz Psalter, tiskao 1457. Johannes Gutenberg. Glavni inicijal i obris rađeni su u drvorezu, ostatak u bakrorezu.

Poveznice

• Minijatura (slikarstvo)
• Iluminirani rukopisi
• Predromanika
• Monogram

Eksterni linkovi

Inicijal na Wikimedijinoj ostavi

• (de) Typolis.